41.(7)質多相應
相應部41相應1經/結縛經(質多相應/處篇/弟子記說)(莊春江譯)[SA.572]
有一次，眾多
上座比丘住在麻七迦三達的蓭巴德葛(檳榔青)林中。
當時，當眾多上座比丘
餐後已從施食返回，在圓亭棚共坐聚集時，這個談論中間出現：
「
學友們！『結』或『
會被結縛的諸法』，這些法是不同義理、不同辭句？或者是一種義理，僅辭句不同？」
在那裡，被一些上座比丘這麼解說：
「學友！『結』或『會被結縛的諸法』，這些法是不同義理，而且也不同辭句。」
被一些上座比丘這麼解說：
「學友！『結』或『會被結縛的諸法』，這些法是一種義理，僅辭句不同。」
當時，
屋主質多正以某些應該被作的抵達彌迦巴榻迦。
屋主質多聽聞：聽說眾多上座比丘餐後已從施食返回，在圓亭棚共坐聚集時，這個談論中間出現：「學友！『結』或『會被結縛的諸法』，這些法是不同義理、不同辭句？或者是一種義理，僅辭句不同？」在那裡，被一些上座比丘這麼解說：「學友！『結』或『會被結縛的諸法』，這些法是不同義理，而且也不同辭句。」被一些上座比丘這麼解說：「學友！『結』或『會被結縛的諸法』，這些法是一種義理，僅辭句不同。」
那時，屋主質多去見上座比丘們。抵達後，向上座比丘們
問訊後，在一旁坐下。在一旁坐下的屋主質多對上座比丘們說這個：
「
大德！這被我聽聞：聽說眾多上座比丘餐後已從施食返回，在圓亭棚共坐聚集時，這個談論中間出現：『學友！「結」或「會被結縛的諸法」，這些法是不同義理、不同辭句呢？或者為一種義理，僅辭句不同呢？』被一些上座比丘這麼解說：『學友！「結」或「會被結縛的諸法」，這些法是不同義理，而且也不同辭句。』被一些上座比丘這麼解說：『學友！「結」或「會被結縛的諸法」，這些法是一種義理，僅辭句不同。』」
「是的，屋主！」
「大德！『結』或『會被結縛的諸法』，這些法是不同義理，而且也不同辭句。
大德！那樣的話，我將為你們作譬喻，這裡，一些有智的男子也以譬喻了知所說的義理。大德！猶如黑牛與白牛，被一條繩子或繫繩連結(綁在一起)，凡這麼說：『黑牛是白牛的結縛；白牛是黑牛的結縛。』那位說者正確地說嗎？」
「屋主！這確實不是。」
「屋主！黑牛不是白牛的結縛；白牛也不是黑牛的結縛，牠們被凡一條繩子或繫繩連結，在那裡那是結縛。同樣的，大德！眼不是諸色的結縛；諸色不是眼的結縛，但凡在那裡
緣於那兩者意欲貪生起處，在那裡那是結縛。
耳不是諸聲音……（中略）鼻不是諸氣味……舌不是諸味道……身不是諸
所觸的結縛；諸所觸不是身的結縛，但凡在那裡緣於那兩者意欲貪生起處，在那裡那是結縛。意不是諸法的結縛；諸法不是意的結縛，但凡在那裡緣於那兩者意欲貪生起處，在那裡那是結縛。[SN.35.232]」
「屋主！是你的利得，屋主！
是你的善得的：你的慧眼走入甚深的佛語中。」
41.(7) Cittasaṃyuttaṃ
SN.41.1. Saṃyojanasuttaṃ
343. Ekaṃ samayaṃ sambahulā therā bhikkhū macchikāsaṇḍe viharanti ambāṭakavane. Tena kho pana samayena sambahulānaṃ therānaṃ bhikkhūnaṃ pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkantānaṃ maṇḍalamāḷe sannisinnānaṃ sannipatitānaṃ ayamantarākathā udapādi – “‘saṃyojanan’ti vā, āvuso, ‘saṃyojaniyā dhammā’ti vā ime dhammā nānatthā nānābyañjanā udāhu ekatthā byañjanameva nānan”ti? Tatrekaccehi therehi bhikkhūhi evaṃ byākataṃ hoti– “‘saṃyojanan’ti vā, āvuso, ‘saṃyojaniyā dhammā’ti vā ime dhammā nānatthā ceva nānābyañjanā cā”ti. Ekaccehi therehi bhikkhūhi evaṃ byākataṃ hoti– “‘saṃyojanan’ti vā, āvuso, ‘saṃyojaniyā dhammā’ti vā ime dhammā ekatthā byañjanameva nānan”ti.
Tena kho pana samayena citto gahapati migapathakaṃ anuppatto hoti kenacideva karaṇīyena. Assosi kho citto gahapati sambahulānaṃ kira therānaṃ bhikkhūnaṃ pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkantānaṃ maṇḍalamāḷe sannisinnānaṃ sannipatitānaṃ ayamantarākathā udapādi– “‘saṃyojanan’ti vā, āvuso, ‘saṃyojaniyā dhammā’ti vā ime dhammā nānatthā nānābyañjanā udāhu ekatthā byañjanameva nānan”ti? Tatrekaccehi therehi bhikkhūhi evaṃ byākataṃ – “‘saṃyojanan’ti vā, āvuso ‘saṃyojaniyā dhammā’ti vā ime dhammā nānatthā ceva nānābyañjanā cā”ti. Ekaccehi therehi bhikkhūhi evaṃ byākataṃ ‘saṃyojanan’ti vā, āvuso ‘saṃyojaniyā dhammā’ti vā ime dhammā ekatthā byañjanameva nānanti. Atha kho citto gahapati yena therā bhikkhū tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā there bhikkhū abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho citto gahapati there bhikkhū etadavoca– “sutaṃ metaṃ, bhante, sambahulānaṃ kira therānaṃ bhikkhūnaṃ pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkantānaṃ maṇḍalamāḷe sannisinnānaṃ sannipatitānaṃ ayamantarākathā udapādi– ‘saṃyojanan’ti vā, āvuso, ‘saṃyojaniyā dhammā’ti vā ime dhammā nānatthā nānābyañjanā udāhu ekatthā byañjanameva nānan”ti? Ekaccehi therehi bhikkhūhi evaṃ byākataṃ– “‘saṃyojanan’ti vā, āvuso, ‘saṃyojaniyā dhammā’ti vā ime dhammā nānatthā ceva nānābyañjanā cā”ti. Ekaccehi therehi bhikkhūhi evaṃ byākataṃ “‘saṃyojanan’ti vā, āvuso, ‘saṃyojaniyā dhammā’ti vā ime dhammā ekatthā byañjanameva nānan”ti. “Evaṃ, gahapatī”ti.
“‘Saṃyojanan’ti vā, bhante, ‘saṃyojaniyā dhammā’ti vā ime dhammā nānatthā ceva nānābyañjanā ca. Tena hi, bhante, upamaṃ vo karissāmi. Upamāyapidhekacce viññū purisā bhāsitassa atthaṃ ājānanti. Seyyathāpi, bhante, kāḷo ca balībaddo odāto ca balībaddo ekena dāmena vā yottena vā saṃyuttā assu. Yo nu kho evaṃ vadeyya– ‘kāḷo balībaddo odātassa balībaddassa saṃyojanaṃ odāto balībaddo kāḷassa balībaddassa saṃyojanan’ti, sammā nu kho so vadamāno vadeyyā”ti? “No hetaṃ, gahapati! Na kho, gahapati, kāḷo balībaddo odātassa balībaddassa saṃyojanaṃ, napi odāto balībaddo kāḷassa baḷībaddassa saṃyojanaṃ; yena kho te ekena dāmena vā yottena vā saṃyuttā taṃ tattha saṃyojanan”ti. “Evameva kho, bhante, na cakkhu rūpānaṃ saṃyojanaṃ, na rūpā cakkhussa saṃyojanaṃ; yañca tattha tadubhayaṃ paṭicca uppajjati chandarāgo taṃ tattha saṃyojanaṃ. Na sotaṃ saddānaṃ… na ghānaṃ gandhānaṃ… na jivhā rasānaṃ… na kāyo phoṭṭhabbānaṃ saṃyojanaṃ, na phoṭṭhabbā kāyassa saṃyojanaṃ; yañca tattha tadubhayaṃ paṭicca uppajjati chandarāgo taṃ tattha saṃyojanaṃ. Na mano dhammānaṃ saṃyojanaṃ, na dhammā manassa saṃyojanaṃ; yañca tattha tadubhayaṃ paṭicca uppajjati chandarāgo taṃ tattha saṃyojanan”ti. “Lābhā te, gahapati, suladdhaṃ te, gahapati, yassa te gambhīre buddhavacane paññācakkhu kamatī”ti. Paṭhamaṃ.