經號:   
   (SN.35.73 更新)
相應部35相應73經/六觸處經第三(處相應/處篇/修多羅)(莊春江譯)
  「比丘們!凡任何比丘不如實知道六觸處集起、滅沒、樂味過患出離,梵行沒被他完成(住),他從這法與律遠離。」
  在這麼說時,某位比丘對世尊說這個:
  「大德!在這裡,我滅亡了、毀滅了,大德!因為我不如實知道六觸處的集起、滅沒、樂味、過患、出離。」
  「比丘!你怎麼想它:眼是常的,或是無常的?」
  「無常的,大德!」
  「而凡為無常的,是苦的還是樂的呢?」
  「苦的,大德!」
  「那麼,凡為無常的、苦的、變易法,適合認為它:『這是我的我是這個這是我的真我。』嗎?」
  「大德!這確實不是。」
  耳……鼻……舌……身……。
  「意是常的,或是無常的?」
  「無常的,大德!」
  「而凡為無常的,是苦的還是樂的呢?」
  「苦的,大德!」
  「那麼,凡為無常的、苦的、變易法,適合認為它:『這是我的我是這個,這是我的真我。』嗎?」
  「大德!這確實不是。」
  「比丘!這樣看的有聽聞的聖弟子在眼上,也在耳上厭,在鼻上厭,在舌上厭,在身上厭,也在意上厭。厭者離染,從離貪被解脫,在已解脫時,有『[這是]解脫』之智,他知道:『出生已盡梵行已完成應該被作的已作不再有此處[輪迴]的狀態。』」
  鹿網品第七,其攝頌
  「鹿網二說,以及三彌提四則,
   優波先那、優波哇那,六觸處三則。」
SN.35.73/(11). Tatiyachaphassāyatanasuttaṃ
   73. “Yo hi koci, bhikkhave, bhikkhu channaṃ phassāyatanānaṃ samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaṃ nappajānāti. Avusitaṃ tena brahmacariyaṃ, ārakā so imasmā dhammavinayā”ti.
   Evaṃ vutte, aññataro bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca– “etthāhaṃ, bhante, anassasaṃ panassasaṃ. Ahañhi, bhante, channaṃ phassāyatanānaṃ samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaṃ nappajānāmī”ti.
   “Taṃ kiṃ maññasi, bhikkhu, cakkhu niccaṃ vā aniccaṃ vā”ti?
   “Aniccaṃ, bhante”.
   “Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vā”ti?
   “Dukkhaṃ, bhante”.
   “Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ, kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ– ‘etaṃ mama, esohamasmi, eso me attā’”ti?
   “No hetaṃ, bhante”.
   “Sotaṃ… ghānaṃ… jivhā… kāyo… mano nicco vā anicco vā”ti?
   “Anicco, bhante”.
   “Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vā”ti?
   “Dukkhaṃ, bhante”.
   “Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ, kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ– ‘etaṃ mama, esohamasmi, eso me attā’”ti?
   “No hetaṃ, bhante”.
   “Evaṃ passaṃ, bhikkhu, sutavā ariyasāvako cakkhusmimpi nibbindati, sotasmimpi nibbindati, ghānasmimpi nibbindati, jivhāyapi nibbindati, kāyasmimpi nibbindati, manasmimpi nibbindati. Nibbindaṃ virajjati; virāgā vimuccati; vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ hoti. ‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānātī”ti. Ekādasamaṃ.
   Migajālavaggo sattamo.
   Tassuddānaṃ–
   Migajālena dve vuttā, cattāro ca samiddhinā;
   Upaseno upavāṇo, chaphassāyatanikā tayoti.
漢巴經文比對(莊春江作):