相應部12相應40經/思經第三(因緣相應/因緣篇/修多羅)(莊春江譯)[SA.361]
住在舍衛城……(中略)。
「
比丘們!
凡他意圖,與凡他計畫(遍計),以及凡他
潛伏,這個識存續的所緣存在。在所緣存在時,識的立足處存在;在那個識被住立被增長時,傾向存在;在傾向存在時,來去存在;在來去存在時,死亡與往生存在;在死亡與往生存在時,未來生、老、死、愁、悲、苦、憂、
絕望生成,這樣是這整個
苦蘊的
集。
比丘們!如果他不意圖,如果他不計畫,如果他還潛伏,這個識存續的所緣存在。在所緣存在時,識的立足處存在;在那個識被住立被增長時,傾向存在;在傾向存在時,來去存在;在來去存在時,死亡與往生存在;在死亡與往生存在時,未來生、老、死、愁、悲、苦、憂、絕望生成,這樣是這整個苦蘊的集。
比丘們!但當他既不意圖,他也不計畫、不潛伏,這個識存續的所緣不存在。在所緣不存在時,識的立足處不存在;在那個識不被住立不被增長時,傾向不存在;在傾向不存在時,來去不存在;在來去不存在時,死亡與往生不存在;在死亡與往生不存在時,未來老、死、愁、悲、苦、憂、絕望被滅,這樣是這整個苦蘊的
滅。」
剎帝利黑齒品第四,其
攝頌:
「這已生成的與黑齒,智之事二則,
以無明為緣二則,非你們的、思三則。」
SN.12.40/(10). Tatiyacetanāsuttaṃ
40. Sāvatthiyaṃ viharati …pe… “yañca bhikkhave, ceteti yañca pakappeti yañca anuseti ārammaṇametaṃ hoti viññāṇassa ṭhitiyā. Ārammaṇe sati patiṭṭhā viññāṇassa hoti. Tasmiṃ patiṭṭhite viññāṇe virūḷhe nati hoti. Natiyā sati āgatigati hoti. Āgatigatiyā sati cutūpapāto hoti. Cutūpapāte sati āyatiṃ jātijarāmaraṇaṃ sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā sambhavanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti”.
“No ce, bhikkhave, ceteti no ce pakappeti atha ce anuseti, ārammaṇametaṃ hoti viññāṇassa ṭhitiyā. Ārammaṇe sati patiṭṭhā viññāṇassa hoti. Tasmiṃ patiṭṭhite viññāṇe virūḷhe nati hoti. Natiyā sati āgatigati hoti. Āgatigatiyā sati cutūpapāto hoti. Cutūpapāte sati āyatiṃ jātijarāmaraṇaṃ sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā sambhavanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.
“Yato ca kho, bhikkhave, no ceva ceteti no ca pakappeti no ca anuseti, ārammaṇametaṃ na hoti viññāṇassa ṭhitiyā. Ārammaṇe asati patiṭṭhā viññāṇassa na hoti. Tadappatiṭṭhite viññāṇe avirūḷhe nati na hoti. Natiyā asati āgatigati na hoti. Āgatigatiyā asati cutūpapāto na hoti. Cutūpapāte asati āyatiṃ jāti jarāmaraṇaṃ sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā nirujjhanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hotī”ti. Dasamaṃ.
Kaḷārakhattiyavaggo catuttho.
Tassuddānaṃ–
Bhūtamidaṃ kaḷārañca, duve ca ñāṇavatthūni;
Avijjāpaccayā ca dve, natumhā cetanā tayoti.