北傳:雜阿含1196經, 別譯雜阿含109經 南傳:相應部6相應5經 關涉主題:事蹟/世尊到梵天 (更新)
雜阿含1196經[正聞本1296經/佛光本1180經](梵天相應/八眾誦/祇夜)(莊春江標點)
  如是我聞
  一時住舍衛國祇樹給孤獨園。
  時,有一梵天,住梵天上,起如是邪見,言:
  「此處常、恆、不變易、純一、出離,未曾見有來至此處,況復有過此上者!」
  爾時,世尊知彼梵天心之所念,即入三昧,如其正受,於舍衛國沒,現梵天宮,當彼梵天頂上,於虛空中結跏趺坐,正身繫念。
  爾時,尊者阿若俱鄰作是念:
  「今日世尊為在何所?」
  即以天眼淨過人間眼,觀見世尊在梵天上。
  見已,即入三昧,如其正受,於舍衛國沒,現彼梵世,在於東方,西面向佛,結跏趺坐,端身繫念,在佛座下,梵天座上。
  爾時,尊者摩訶迦葉作是念:
  「今日世尊為在何所?」
  即以天眼淨過於人眼,見世尊在梵天上。
  見已,即入三昧,如其正受,於舍衛國沒,現梵天上,在於南方,北面向佛,結跏趺坐,端身繫念,在佛座下,梵天座上。
  時,尊者舍利弗作是念:
  「世尊今者為在何所?」
  即以天眼淨過於人眼,見世尊在梵天上。
  見已,即入三昧,如其正受,於舍衛國沒,住梵天上,在於西方,東面向佛,結跏趺坐,端身繫念,在佛座下,梵天座上。
  爾時,尊者大目揵連即作是念:
  「今日世尊為在何所?」
  以天眼淨過於人眼,遙見世尊在梵天上。
  見已,即入三昧,如其正受,於舍衛國沒,住梵天上,在於北方,南面向佛,結跏趺坐,端身繫念,在佛座下,梵天座上。
  爾時,世尊告梵天曰:
  「汝今復起是見:『從本已來,未曾見有過我上者不?』」
  梵天白佛:
  「我今不敢復言:『我未曾見有過我上者。』唯見梵天光明被障。」
  爾時,世尊為彼梵天種種說法,示、教、照、喜已,即入三昧,如其正受,於梵天上沒,還舍衛國。
  尊者阿若俱鄰、摩訶迦葉、舍利弗為彼梵天種種說法,示、教、照、喜已,即入三昧,如其正受,於梵天沒,還舍衛國,唯尊者大目揵連,仍於彼住。
  時,彼梵天問尊者大目揵連:
  「世尊諸餘弟子,悉有如是大德大力不?」
  時,尊者大目揵連即說偈言:
  「大德具三明,通達觀他心,漏盡諸羅漢,其數無有量。」
  時,尊者大目揵連為彼梵天種種說法,示、教、照、喜已,即入三昧,如其正受,於梵天沒,還舍衛國。

別譯雜阿含109經(莊春江標點)
  如是我聞
  一時在舍衛國祇樹給孤獨園。
  時,有一梵,起大邪見,而作是言:
  「我此處常,不見有能生於我宮,況復有能過於我上者!」
  爾時,世尊入於三昧,從閻浮提沒,現於梵頂虛空中坐。
  尊者憍陳如以淨天眼,觀於世尊為至何處?即知:如來在梵頂上虛空中坐。
  時,憍陳如亦入是定,於此而沒,現梵頂上,處如來下,在於東面。
  時,尊者摩訶迦葉以淨天眼,觀於如來為至何處?尋知:世尊在梵頂上,復入此定,於此處沒,在如來下,現梵頂上,在於南面。
  尊者目連以淨天眼,觀於如來為至何處?尋知:世尊在梵頂上,即入是定,於此處沒,現梵頂上,處如來下,現於西面。
  時,尊者阿那律復以淨天眼,觀察如來為至何處?尋知:世尊在梵頂上,亦入是定,於此處沒,現梵頂上,處如來下,在於北面。
  爾時,世尊告梵天言:
  「汝本所見,為捨已不?」
  復告梵天:
  「汝本心念:『我不見有能生我宮者,況能出過!』汝今試觀此等天身,容貌光明,勝汝已不?」
  時,梵白佛:
  「唯然!已見,而今見之斯等光明,昔所不見;而今見之斯等光明,真為殊勝,自今已後,更不敢言此處常、恒、無有變易。」
  佛告梵天:「此處無常、空、不自在。」
  佛為彼梵種種說法,示、教、利、喜,入如是三昧,從彼梵沒,還於祇洹。
  尊者憍陳如、摩訶迦葉、阿那律等亦為彼梵種種說法,示、教、利、喜,亦入是定,從彼處沒,還於祇洹,唯尊者大目犍連,在彼而坐。
  爾時,彼梵問目連言:
  「世尊弟子,頗有如汝有大威德神足者不?」
  目連答言:
  「諸餘聲聞,亦有如是威德神足。」
  尊者目連即說偈言:
  「牟尼弟子大羅漢,有大威德具三明,得盡諸漏知他心,能現神變化群生,如是聲聞甚眾多,是故汝今宜恭敬。」
  時,尊者目連說是偈已,種種說法,示、教、利、喜,亦入是定,從彼梵沒,還於祇洹。

相應部6相應5經/某位梵天經(梵天相應/有偈篇/祇夜)(莊春江譯)
  起源於舍衛城。
  當時,某位梵天有這樣邪惡的惡見生起:「沒有那種沙門婆羅門能到這裡的。」
  那時,世尊以心了知那位梵天心中的深思後,猶如有力氣的男子……(中略)出現在那梵天世界中。
  那時,世尊以盤腿坐在那位梵天的上方虛空:入火界定後
  那時,尊者大目揵連想這個:「世尊現在住於何處呢?」尊者大目揵連以清淨、超越常人的天眼看見以盤腿坐在那位梵天的上方虛空,入火界定的世尊。看見後,就猶如有力氣的男子伸直彎曲的手臂,或彎曲伸直的手臂,就像這樣在祇樹林消失,出現在那個梵天世界中。那時,尊者大目揵連依止東方後以盤腿坐在那位梵天的上方虛空,較世尊低:入火界定後。
  那時,尊者大迦葉想這個:「世尊現在住於何處呢?」尊者大迦葉以清淨、超越常人的天眼看見……(中略)。看見後,猶如有力氣的男子……(中略)就像這樣在祇樹林消失,出現在那個梵天世界中。那時,尊者大迦葉依止南方後以盤腿坐在那位梵天的上方虛空,較世尊低:入火界定後。
  那時,尊者大劫賓那想這個:「世尊現在住於何處呢?」尊者大劫賓那以清淨、超越常人的天眼看見……(中略)入火界定的世尊。看見後,猶如有力氣的男子……(中略)就像這樣在祇樹林消失,出現在那個梵天世界中。那時,尊者大劫賓那依止西方後以盤腿坐在那位梵天的上方虛空,較世尊低:入火界定後。
  那時,尊者阿那律想這個:「世尊現在住於何處呢?」尊者阿那律以清淨、超越常人的天眼看見……(中略)入火界定的世尊。看見後,猶如有力氣的男子……(中略)就像這樣在祇樹林消失,出現在那個梵天世界中。那時,尊者阿那律依止北方後以盤腿坐在那位梵天的上方虛空,較世尊低:入火界定後。
  那時,尊者大目揵連以偈頌對那位梵天說:
  「朋友!現在你還有那個見:凡你之前有的見,
   你看見輝耀者,在梵天世界中的超越者。」
  「親愛的先生!我沒有那個見:凡我之前有的見,
   我看見輝耀者,在梵天世界中的超越者,
   現在那個我如何會說:我是常的、常恆的?」
  那時,世尊激起那位梵天的急迫感後,就猶如有力氣的男子伸直彎曲的手臂,或彎曲伸直的手臂,就像這樣在那個梵天世界消失,出現在祇樹林中。
  那時,那位梵天召喚某位梵天眾:
  「來!親愛的先生!你去見尊者大目揵連。抵達後,請對尊者大目揵連說這個:『親愛的目揵連尊師!還有其他那位世尊的弟子這麼大神通力、這麼大威力猶如尊師目揵連、迦葉、劫賓那、阿那律嗎?』」
  「是的,親愛的先生!」那位梵天眾回答那位梵天後,去見尊者目揵連。抵達後,對尊者目揵連說這個:「親愛的目揵連尊師!還有其他那位世尊的弟子這麼大神通力、這麼大威力猶如尊師目揵連、迦葉、劫賓那、阿那律嗎?」
  那時,尊者目揵連以偈頌對那位梵天眾說:
  「三明者、得神通者以及,知他心的熟練者,
   諸漏已滅盡的阿羅漢,佛陀的弟子有許多。」
  那時,那位梵天眾歡喜、隨喜尊者目揵連所說後,去見那位梵天。抵達後,對那位梵天說這個:
  「親愛的先生!尊者目揵連說這個:
  『三明者、得神通者以及,知他心的熟練者,
   諸漏已滅盡的阿羅漢,佛陀的弟子有許多。』」
  那位梵天眾說這個,而那位悅意的梵天歡喜那位梵天眾所說。

巴利語經文(台灣嘉義法雨道場流通的word版本)
SN.6.5/(5). Aññatarabrahmasuttaṃ
   176. Sāvatthinidānaṃ Tena kho pana samayena aññatarassa brahmuno evarūpaṃ pāpakaṃ diṭṭhigataṃ uppannaṃ hoti– “natthi so samaṇo vā brāhmaṇo vā yo idha āgaccheyyā”ti. Atha kho bhagavā tassa brahmuno cetasā cetoparivitakkamaññāya– seyyathāpi nāma balavā puriso …pe… tasmiṃ brahmaloke pāturahosi. Atha kho bhagavā tassa brahmuno upari vehāsaṃ pallaṅkena nisīdi tejodhātuṃ samāpajjitvā.
   Atha kho āyasmato mahāmoggallānassa etadahosi– “kahaṃ nu kho bhagavā etarahi viharatī”ti? Addasā kho āyasmā mahāmoggallāno bhagavantaṃ dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena tassa brahmuno upari vehāsaṃ pallaṅkena nisinnaṃ tejodhātuṃ samāpannaṃ. Disvāna– seyyathāpi nāma balavā puriso samiñjitaṃ vā bāhaṃ pasāreyya, pasāritaṃ vā bāhaṃ samiñjeyya evameva – jetavane antarahito tasmiṃ brahmaloke pāturahosi. Atha kho āyasmā mahāmoggallāno puratthimaṃ disaṃ nissāya tassa brahmuno upari vehāsaṃ pallaṅkena nisīdi tejodhātuṃ samāpajjitvā nīcataraṃ bhagavato.
   Atha kho āyasmato mahākassapassa etadahosi– “kahaṃ nu kho bhagavā etarahi viharatī”ti? Addasā kho āyasmā mahākassapo bhagavantaṃ dibbena cakkhunā …pe… disvāna– seyyathāpi nāma balavā puriso …pe… evameva– jetavane antarahito tasmiṃ brahmaloke pāturahosi. Atha kho āyasmā mahākassapo dakkhiṇaṃ disaṃ nissāya tassa brahmuno upari vehāsaṃ pallaṅkena nisīdi tejodhātuṃ samāpajjitvā nīcataraṃ bhagavato.
   Atha kho āyasmato mahākappinassa etadahosi– “kahaṃ nu kho bhagavā etarahi viharatī”ti? Addasā kho āyasmā mahākappino bhagavantaṃ dibbena cakkhunā …pe… tejodhātuṃ samāpannaṃ. Disvāna– seyyathāpi nāma balavā puriso …pe… evameva– jetavane antarahito tasmiṃ brahmaloke pāturahosi. Atha kho āyasmā mahākappino pacchimaṃ disaṃ nissāya tassa brahmuno upari vehāsaṃ pallaṅkena nisīdi tejodhātuṃ samāpajjitvā nīcataraṃ bhagavato.
   Atha kho āyasmato anuruddhassa etadahosi– “kahaṃ nu kho bhagavā etarahi viharatī”ti? Addasā kho āyasmā anuruddho …pe… tejodhātuṃ samāpannaṃ. Disvāna– seyyathāpi nāma balavā puriso …pe… tasmiṃ brahmaloke pāturahosi. Atha kho āyasmā anuruddho uttaraṃ disaṃ nissāya tassa brahmuno upari vehāsaṃ pallaṅkena nisīdi tejodhātuṃ samāpajjitvā nīcataraṃ bhagavato.
   Atha kho āyasmā mahāmoggallāno taṃ brahmānaṃ gāthāya ajjhabhāsi–
   “Ajjāpi te āvuso sā diṭṭhi, yā te diṭṭhi pure ahu.
   Passasi vītivattantaṃ, brahmaloke pabhassaran”ti.
   “Na me mārisa sā diṭṭhi, yā me diṭṭhi pure ahu;
   Passāmi vītivattantaṃ, brahmaloke pabhassaraṃ.
   Svāhaṃ ajja kathaṃ vajjaṃ, ahaṃ niccomhi sassato”ti.
   Atha kho bhagavā taṃ brahmānaṃ saṃvejetvā– seyyathāpi nāma balavā puriso samiñjitaṃ vā bāhaṃ pasāreyya, pasāritaṃ vā bāhaṃ samiñjeyya evameva– tasmiṃ brahmaloke antarahito jetavane pāturahosi. Atha kho so brahmā aññataraṃ brahmapārisajjaṃ āmantesi – “ehi tvaṃ, mārisa, yenāyasmā mahāmoggallāno tenupasaṅkama; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ mahāmoggallānaṃ evaṃ vadehi– ‘atthi nu kho, mārisa moggallāna, aññepi tassa bhagavato sāvakā evaṃmahiddhikā evaṃmahānubhāvā seyyathāpi bhavaṃ moggallāno kassapo kappino anuruddho’”ti? “Evaṃ, mārisā”ti kho so brahmapārisajjo tassa brahmuno paṭissutvā yenāyasmā mahāmoggallāno tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ mahāmoggallānaṃ etadavoca– “atthi nu kho, mārisa moggallāna, aññepi tassa bhagavato sāvakā evaṃmahiddhikā evaṃmahānubhāvā; seyyathāpi bhavaṃ moggallāno kassapo kappino anuruddho”ti? Atha kho āyasmā mahāmoggallāno taṃ brahmapārisajjaṃ gāthāya ajjhabhāsi–
   “Tevijjā iddhipattā ca, cetopariyāyakovidā;
   Khīṇāsavā arahanto, bahū buddhassa sāvakā”ti.
   Atha kho so brahmapārisajjo āyasmato mahāmoggallānassa bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā yena so brahmā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā taṃ brahmānaṃ etadavoca– “āyasmā mārisa, mahāmoggallāno evamāha–
   “Tevijjā iddhipattā ca, cetopariyāyakovidā;
   Khīṇāsavā arahanto, bahū buddhassa sāvakā”ti.
   Idamavoca so brahmapārisajjo. Attamano ca so brahmā tassa brahmapārisajjassa bhāsitaṃ abhinandīti.
南北傳經文比對(莊春江作):