北傳:雜阿含639經 南傳:相應部47相應14經 關涉主題:實踐/自依止法依止、修四念住‧譬喻/僧團已空、大枝大岩先壞 (更新)
雜阿含639經[正聞本813經/佛光本653經](念處相應/道品誦/修多羅)(莊春江標點)
  如是我聞
  一時住摩偷羅國跋陀羅河側傘蓋菴羅樹林中,尊者舍利弗、目揵連涅槃未久。
  爾時,世尊月十五日布薩時,於大眾前敷座而坐。
  爾時,世尊觀察眾會已,告諸比丘
  「我觀大眾,見已虛空,以舍利弗、大目揵連般涅槃故。我聲聞唯此二人善能說法,教誡、教授、辯說滿足。
  有二種財:錢財及法財,錢財者,從世人求;法財者,從舍利弗、大目揵連求,如來已離施財及法財,汝等莫以舍利弗、目揵連涅槃故,愁憂苦惱。
  譬如:大樹,根、莖、枝、葉、華、果茂盛,大枝先折;亦如寶山,大巖先崩,如是,如來大眾之中,舍利弗、目揵連二大聲聞先般涅槃。
  是故,比丘!汝等勿生愁憂苦惱!何有生法、起法、作法[有]為法、壞敗之法而不磨滅!欲令不壞,無有是處。我先已說:『一切可愛之物,皆歸離散。』我今不久,亦當過去。
  是故,汝等當知自洲自依,法洲以法依,不異洲、不異依,謂:內身身觀念住,精勤方便,正智、正念,調伏世間、憂,如是,外身、內外身;受……心……法法觀念住,精勤方便,正智、正念,調伏世間貪、憂,是名自洲以自依,法洲以法依,不異洲、不異依。」
  佛說此經已,諸比丘聞佛所說,歡喜奉行。

相應部47相應14經/烏迦支羅經(念住相應/大篇/修多羅)(莊春江譯)
  有一次,在舍利弗、目揵連已般涅槃不久,世尊與大比丘僧團共住在跋耆的烏迦支羅恒河邊。
  當時,世尊被比丘僧團圍繞,坐在屋外
  那時,世尊環視沈默的比丘僧團後,召喚比丘們:
  「比丘們!對我,在舍利弗、目揵連已般涅槃時,這個團體(眾)看起來像是空的。
  比丘們!對我,團體是不空的,在那些方向是不關注的:凡在舍利弗、目揵連住的方向。
  比丘們!凡那些存在於過去世的阿羅漢遍正覺者,那些世尊也都有這最勝的一對弟子,猶如我的舍利弗、目揵連;凡那些存在於未來世的阿羅漢、遍正覺者,那些世尊也都有這最勝的一對弟子,猶如我的舍利弗、目揵連。
  比丘們!對[這一對]弟子們,不可思議啊!比丘們!對弟子們,未曾有啊!他們將是遵循老師教誡者、教誡糾正者,以及他們將是四眾的所愛者、合意者、應該被尊重尊敬者。
  比丘們!如來的不可思議啊!比丘們!如來的未曾有啊!在像這樣一對弟子般涅槃時,如來沒有愁或悲。
  比丘們!在這裡,那如何可得:『凡那個被生的、存在的有為的、壞散之法,那個不要被破壞!』這不存在可能性。比丘們!猶如有心材的、住立的大樹中,凡較大的枝幹它被折斷。同樣的,比丘們!有心材的、住立的大比丘僧團中,舍利弗已般涅槃。比丘們!在這裡,那如何可得:『凡那個被生的、存在的、有為的、壞散之法,那個不要被破壞。』這不存在可能性!
  比丘們!因此,在這裡,你們要住於以自己為島以自己為歸依,不以其他為歸依;以法為島,以法為歸依,不以其他為歸依。比丘們!而怎樣比丘以自己為島,以自己為歸依,不以其他為歸依;以法為島,以法為歸依,不以其他為歸依?比丘們!這裡,比丘在身上隨看身地住:熱心的、正知的、有念的,調伏世間中的貪婪、憂後;在諸受上……(中略)在心上……(中略)在諸法上隨看法地住:熱心的、正知的、有念的,調伏世間中的貪婪、憂後。比丘們!比丘這樣住於以自己為島,以自己為歸依,不以其他為歸依;以法為島,以法為歸依,不以其他為歸依。
  比丘們!現在或我死後,凡任何將住於以自己為島,以自己為歸依,不以其他為歸依;以法為島,以法為歸依,不以其他為歸依者,比丘們!對我,這些比丘將是凡任何欲學者中最第一的。」

巴利語經文(台灣嘉義法雨道場流通的word版本)
SN.47.14/(4) Ukkacelasuttaṃ
   380. Ekaṃ samayaṃ bhagavā vajjīsu viharati ukkacelāyaṃ gaṅgāya nadiyā tīre mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ aciraparinibbutesu sāriputtamoggallānesu. Tena kho pana samayena bhagavā bhikkhusaṅghaparivuto ajjhokāse nisinno hoti.
   Atha kho bhagavā tuṇhībhūtaṃ bhikkhusaṅghaṃ anuviloketvā bhikkhū āmantesi– “api myāyaṃ, bhikkhave, parisā suññā viya khāyati parinibbutesu sāriputtamoggallānesu. Asuññā me, bhikkhave, parisā hoti anapekkhā tassaṃ disāyaṃ hoti, yassaṃ disāyaṃ sāriputtamoggallānā viharanti. Ye hi te, bhikkhave, ahesuṃ atītamaddhānaṃ arahanto sammāsambuddhā, tesampi bhagavantānaṃ etapparamaṃyeva sāvakayugaṃ ahosi– seyyathāpi mayhaṃ sāriputtamoggallānā. Yepi te, bhikkhave, bhavissanti anāgatamaddhānaṃ arahanto sammāsambuddhā, tesampi bhagavantānaṃ etapparamaṃyeva sāvakayugaṃ bhavissati– seyyathāpi mayhaṃ sāriputtamoggallānā. Acchariyaṃ, bhikkhave, sāvakānaṃ! Abbhutaṃ, bhikkhave, sāvakānaṃ! Satthu ca nāma sāsanakarā bhavissanti ovādappaṭikarā, catunnañca parisānaṃ piyā bhavissanti manāpā garubhāvanīyā ca! Acchariyaṃ, bhikkhave, tathāgatassa, abbhutaṃ, bhikkhave, tathāgatassa! Evarūpepi nāma sāvakayuge parinibbute natthi tathāgatassa soko vā paridevo vā! Taṃ kutettha, bhikkhave, labbhā! Yaṃ taṃ jātaṃ bhūtaṃ saṅkhataṃ palokadhammaṃ, taṃ vata mā palujjīti– netaṃ ṭhānaṃ vijjati. Seyyathāpi, bhikkhave, mahato rukkhassa tiṭṭhato sāravato ye mahantatarā khandhā te palujjeyyuṃ; evameva kho, bhikkhave, mahato bhikkhusaṅghassa tiṭṭhato sāravato sāriputtamoggallānā parinibbutā. Taṃ kutettha, bhikkhave, labbhā! Yaṃ taṃ jātaṃ bhūtaṃ saṅkhataṃ palokadhammaṃ, taṃ vata mā palujjīti– netaṃ ṭhānaṃ vijjati. Tasmātiha, bhikkhave, attadīpā viharatha attasaraṇā anaññasaraṇā, dhammadīpā dhammasaraṇā anaññasaraṇā.
   “Kathañca, bhikkhave, bhikkhu attadīpo viharati attasaraṇo anaññasaraṇo, dhammadīpo dhammasaraṇo anaññasaraṇo? Idha, bhikkhave, bhikkhu kāye kāyānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā, vineyya loke abhijjhādomanassaṃ; vedanāsu …pe… citte …pe… dhammesu dhammānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā, vineyya loke abhijjhādomanassaṃ. Evaṃ kho, bhikkhave, bhikkhu attadīpo viharati attasaraṇo anaññasaraṇo, dhammadīpo dhammasaraṇo anaññasaraṇo. Ye hi keci, bhikkhave, etarahi vā mamaccaye vā attadīpā viharissanti attasaraṇā anaññasaraṇā, dhammadīpā dhammasaraṇā anaññasaraṇā; tamatagge mete, bhikkhave, bhikkhū bhavissanti ye keci sikkhākāmā”ti. Catutthaṃ.
南北傳經文比對(莊春江作):
  「若起、若作(SA.638);起法、作法(SA.639)」,南傳作「存在的」(bhūtaṃ,另譯為「已變成;已出生」),菩提比丘長老英譯為「生成」(come to be)。
  「四眾的」(catunnañca parisānaṃ),菩提比丘長老英譯為「四種集合」(the four assemblies),並解說,這是指「比丘、比丘尼、優婆塞、優婆夷」。