北傳:雜阿含572經 南傳:相應部41相應1經 關涉主題:教理/欲貪是其繫‧譬喻/黑牛與白牛 (更新)
雜阿含572經[正聞本1648經/佛光本571經](質多羅相應/雜因誦/弟子記說)(莊春江標點)
  如是我聞
  一時菴羅林中,與眾多上座比丘俱。
  爾時,眾多上座比丘集於食堂,作如是論議:
  「諸尊!於意云何?謂眼繫色耶?色繫眼耶?如是,耳、聲;鼻、香;舌、味;身、觸;意、法,為意繫法耶?法繫意耶?」
  時,質多羅長者行有所營,便過精舍,見諸上座比丘集於食堂,即便前,禮諸上座足,禮足已,問言:
  「尊者!集於食堂,論說何法?」
  諸上座答言:
  「長者!我等今日集此食堂,作如此論:『為眼繫色耶?色繫眼耶?如是耳、聲;鼻、香;舌、味;身、觸;意、法,為意繫法耶?為法繫意耶?』」
  長者問言:
  「諸尊者!於此義云何記說?」
  諸上座言:「於長者意云何?」
  長者答諸上座言:
  「如我意,謂非眼繫色,非色繫眼……乃至非意繫法,非法繫意,然中間有欲貪者,隨彼繫也。
  譬如:二牛,一黑,一白,駕以軛鞅,有人問言:『為黑牛繫白牛?為白牛繫黑牛?』為等問不?」
  答言:
  「長者!非等問也,所以者何?非黑牛繫白牛,亦非白牛繫黑牛,然彼軛鞅,是其繫也。」
  「如是,尊者!非眼繫色,非色繫眼……乃至非意繫法,非法繫意,然其中間,欲貪是其繫也。」
  時,質多羅長者,聞諸上座所說,歡喜、隨喜,作禮而去。

相應部41相應1經/結縛經(質多相應/處篇/弟子記說)(莊春江譯)
  有一次,眾多上座比丘住在麻七迦三達的蓭巴德葛(檳榔青)林中。
  當時,當眾多上座比丘餐後已從施食返回,在圓亭棚集會共坐時,這個談論中間出現:
  「學友們!『結』或『會被結縛的諸法』,這些法是不同義理、不同辭句?或者是一種義理,僅辭句不同?」
  在那裡,被一些上座比丘這麼解說:
  「學友!『結』或『會被結縛的諸法』,這些法是不同義理,而且也不同辭句。」
  被一些上座比丘這麼解說:
  「學友!『結』或『會被結縛的諸法』,這些法是一種義理,僅辭句不同。」
  當時,屋主質多正以某些應該被作的抵達彌迦巴榻迦。
  屋主質多聽聞眾多上座比丘餐後已從施食返回,在圓亭棚集會共坐時,這個談論中間出現:「學友!『結』或『會被結縛的諸法』,這些法是不同義理、不同辭句?或者是一種義理,僅辭句不同?」在那裡,被一些上座比丘這麼解說:「學友!『結』或『會被結縛的諸法』,這些法是不同義理,而且也不同辭句。」被一些上座比丘這麼解說:「學友!『結』或『會被結縛的諸法』,這些法是一種義理,僅辭句不同。」
  那時,屋主質多去見上座比丘們。抵達後,向上座比丘們問訊後,在一旁坐下。在一旁坐下的屋主質多對上座比丘們說這個:
  「大德!這被我聽聞:眾多上座比丘餐後已從施食返回,在圓亭棚集會共坐時,這個談論中間出現:『學友!「結」或「會被結縛的諸法」,這些法是不同義理、不同辭句呢?或者為一種義理,僅辭句不同呢?』被一些上座比丘這麼解說:『學友!「結」或「會被結縛的諸法」,這些法是不同義理,而且也不同辭句。』被一些上座比丘這麼解說:『學友!「結」或「會被結縛的諸法」,這些法是一種義理,僅辭句不同。』」
  「是的,屋主!」
  「大德!『結』或『會被結縛的諸法』,這些法是不同義理,而且也不同辭句。
  大德!那樣的話,我將為你們作譬喻,這裡,一些有智的男子也以譬喻了知所說的義理。大德!猶如黑牛與白牛,被一條繩子或繫繩連結(綁在一起),凡這麼說:『黑牛是白牛的結縛;白牛是黑牛的結縛。』那位說者正確地說嗎?」
  「屋主!這確實不是。」
  「大德!黑牛不是白牛的結縛;白牛不是黑牛的結縛,凡牠們被一條繩子或繫繩連結,在那裡那是結縛。同樣的,大德!眼不是諸色的結縛;諸色也不是眼的結縛,但凡緣於那兩者意欲貪生起處,在那裡那是結縛。
  耳不是諸聲音……(中略)鼻不是諸氣味……舌不是諸味道……身不是諸所觸的結縛;諸所觸也不是身的結,但凡緣於那兩者意欲貪生起處,在那裡那是結縛。意不是諸法的結縛;諸法也不是意的結縛,但凡緣於那兩者意欲貪生起處,在那裡那是結縛。[SN.35.232]」
  「屋主!是你的利得,屋主!是你的善得的:你的慧眼走入甚深的佛語中。」

巴利語經文(台灣嘉義法雨道場流通的word版本)
SN.41.1/ 1. Saṃyojanasuttaṃ
   343. Ekaṃ samayaṃ sambahulā therā bhikkhū macchikāsaṇḍe viharanti ambāṭakavane. Tena kho pana samayena sambahulānaṃ therānaṃ bhikkhūnaṃ pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkantānaṃ maṇḍalamāḷe sannisinnānaṃ sannipatitānaṃ ayamantarākathā udapādi – “‘saṃyojanan’ti vā, āvuso, ‘saṃyojaniyā dhammā’ti vā ime dhammā nānatthā nānābyañjanā udāhu ekatthā byañjanameva nānan”ti? Tatrekaccehi therehi bhikkhūhi evaṃ byākataṃ hoti– “‘saṃyojanan’ti vā, āvuso, ‘saṃyojaniyā dhammā’ti vā ime dhammā nānatthā ceva nānābyañjanā cā”ti. Ekaccehi therehi bhikkhūhi evaṃ byākataṃ hoti– “‘saṃyojanan’ti vā, āvuso, ‘saṃyojaniyā dhammā’ti vā ime dhammā ekatthā byañjanameva nānan”ti.
   Tena kho pana samayena citto gahapati migapathakaṃ anuppatto hoti kenacideva karaṇīyena. Assosi kho citto gahapati sambahulānaṃ kira therānaṃ bhikkhūnaṃ pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkantānaṃ maṇḍalamāḷe sannisinnānaṃ sannipatitānaṃ ayamantarākathā udapādi– “‘saṃyojanan’ti vā, āvuso, ‘saṃyojaniyā dhammā’ti vā ime dhammā nānatthā nānābyañjanā udāhu ekatthā byañjanameva nānan”ti? Tatrekaccehi therehi bhikkhūhi evaṃ byākataṃ – “‘saṃyojanan’ti vā, āvuso ‘saṃyojaniyā dhammā’ti vā ime dhammā nānatthā ceva nānābyañjanā cā”ti. Ekaccehi therehi bhikkhūhi evaṃ byākataṃ ‘saṃyojanan’ti vā, āvuso ‘saṃyojaniyā dhammā’ti vā ime dhammā ekatthā byañjanameva nānanti. Atha kho citto gahapati yena therā bhikkhū tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā there bhikkhū abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho citto gahapati there bhikkhū etadavoca– “sutaṃ metaṃ, bhante, sambahulānaṃ kira therānaṃ bhikkhūnaṃ pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkantānaṃ maṇḍalamāḷe sannisinnānaṃ sannipatitānaṃ ayamantarākathā udapādi– ‘saṃyojanan’ti vā, āvuso, ‘saṃyojaniyā dhammā’ti vā ime dhammā nānatthā nānābyañjanā udāhu ekatthā byañjanameva nānan”ti? Ekaccehi therehi bhikkhūhi evaṃ byākataṃ– “‘saṃyojanan’ti vā, āvuso, ‘saṃyojaniyā dhammā’ti vā ime dhammā nānatthā ceva nānābyañjanā cā”ti. Ekaccehi therehi bhikkhūhi evaṃ byākataṃ “‘saṃyojanan’ti vā, āvuso, ‘saṃyojaniyā dhammā’ti vā ime dhammā ekatthā byañjanameva nānan”ti. “Evaṃ, gahapatī”ti.
   “‘Saṃyojanan’ti vā, bhante, ‘saṃyojaniyā dhammā’ti vā ime dhammā nānatthā ceva nānābyañjanā ca. Tena hi, bhante, upamaṃ vo karissāmi. Upamāyapidhekacce viññū purisā bhāsitassa atthaṃ ājānanti. Seyyathāpi, bhante, kāḷo ca balībaddo odāto ca balībaddo ekena dāmena vā yottena vā saṃyuttā assu. Yo nu kho evaṃ vadeyya– ‘kāḷo balībaddo odātassa balībaddassa saṃyojanaṃ odāto balībaddo kāḷassa balībaddassa saṃyojanan’ti, sammā nu kho so vadamāno vadeyyā”ti? “No hetaṃ, gahapati! Na kho, gahapati, kāḷo balībaddo odātassa balībaddassa saṃyojanaṃ, napi odāto balībaddo kāḷassa baḷībaddassa saṃyojanaṃ; yena kho te ekena dāmena vā yottena vā saṃyuttā taṃ tattha saṃyojanan”ti. “Evameva kho, bhante, na cakkhu rūpānaṃ saṃyojanaṃ, na rūpā cakkhussa saṃyojanaṃ; yañca tattha tadubhayaṃ paṭicca uppajjati chandarāgo taṃ tattha saṃyojanaṃ. Na sotaṃ saddānaṃ… na ghānaṃ gandhānaṃ… na jivhā rasānaṃ… na kāyo phoṭṭhabbānaṃ saṃyojanaṃ, na phoṭṭhabbā kāyassa saṃyojanaṃ; yañca tattha tadubhayaṃ paṭicca uppajjati chandarāgo taṃ tattha saṃyojanaṃ. Na mano dhammānaṃ saṃyojanaṃ, na dhammā manassa saṃyojanaṃ; yañca tattha tadubhayaṃ paṭicca uppajjati chandarāgo taṃ tattha saṃyojanan”ti. “Lābhā te, gahapati, suladdhaṃ te, gahapati, yassa te gambhīre buddhavacane paññācakkhu kamatī”ti. Paṭhamaṃ.
南北傳經文比對(莊春江作):