北傳:雜阿含355經 南傳:相應部12相應28經 關涉主題:實踐/十二緣起之四諦、四聖諦的運用 (更新)
雜阿含355經[正聞本500經/佛光本354經](因緣相應/雜因誦/修多羅)(莊春江標點)
  如是我聞
  一時住舍衛國祇樹給孤獨園。
  爾時,世尊告諸比丘
  「當覺知老死,覺知老死集、老死滅、老死滅道跡,如是……乃至當覺知行、行集、行滅、行滅道跡。
  云何當覺知老死?覺知緣生故,有老死,如是,老死覺知。
  云何老死集[覺知]?生集是老死集,如是,老死集覺知。
  云何老死滅覺知?謂:生滅是老死滅,如是,老死滅覺知。
  云何老死滅道跡覺知?謂:八聖道是老死滅道跡,如是,老死滅道跡覺知。
  乃至云何行覺知?謂三行:身行,口行,意行,如是,行覺知。
  云何行集覺知?謂:無明集是行集,如是,行集覺知。
  云何行滅覺知?無明滅是行滅,如是,行滅覺知。
  云何行滅道跡覺知?謂:八聖道是行滅道跡,如是,行滅道跡覺知。」
  佛說是經已,諸比丘聞佛所說,歡喜奉行。

相應部12相應28經/比丘經(因緣相應/因緣篇/修多羅)(莊春江譯)
  住在舍衛城……(中略)在那裡……(中略)。
  「比丘們!這裡,比丘知道老死,知道老死集,知道老死滅,知道導向老死滅道跡;知道生……(中略)知道有……知道取……知道渴愛……知道受……知道觸……知道六處……知道名色……知道識……知道諸行,知道行集,知道行滅,知道導向行滅道跡。
  比丘們!而什麼是老死?凡一一那些眾生中,以一一那個眾生部類的老、老衰、齒落、髮白、皮皺、壽命的衰退、諸根的退化,這被稱為老。凡一一那些眾生中,以一一那個眾生部類的過世、滅亡、崩解、消失、死亡、壽終、諸蘊的崩解、屍體的捨棄[、命根斷絕-MN.9, 92段],這被稱為死。像這樣,這個老與這個死,比丘們!這被稱為老死。以生集而有老死集(而老死集存在),以生滅有老死滅,這八支聖道就是導向老死滅道跡,即:正見……(中略)正定。
  比丘們!而什麼是生?……(中略)比丘們!而什麼是有?……比丘們!而什麼是取?[……渴愛]……受……觸……六處……名色……識……比丘們!而什麼是諸行?比丘們!有這些三行:身行、語行、心行,比丘們!這些被稱為諸行。以無明集而有行集,以無明滅有行滅,這八支聖道就是導向行滅道跡,即:正見……(中略)正定。
  比丘們!當比丘這麼知道老死,這麼知道老死集,這麼知道老死滅,這麼知道導向老死滅道跡;這麼知道生……(中略)有……取……渴愛……受……觸……六處……名色……識……諸行……行集……行滅,這麼知道導向行滅道跡,比丘們!這位比丘被稱為『見具足者』,及『看見具足者』,及『來到這正法者』,及『他看見這正法』,及『具備有學之智者』,及『具備有學之明者』,及『進入法流者』,及『洞察慧之聖者』,及『他敲打不死之門後住立』。」

巴利語經文(台灣嘉義法雨道場流通的word版本)
SN.12.28/(8). Bhikkhusuttaṃ
   28. Sāvatthiyaṃ viharati …pe… “tatra kho …pe… idha, bhikkhave, bhikkhu jarāmaraṇaṃ pajānāti, jarāmaraṇasamudayaṃ pajānāti, jarāmaraṇanirodhaṃ pajānāti, jarāmaraṇanirodhagāminiṃ paṭipadaṃ pajānāti, jātiṃ pajānāti …pe… bhavaṃ pajānāti… upādānaṃ pajānāti… taṇhaṃ pajānāti… vedanaṃ pajānāti… phassaṃ pajānāti… saḷāyatanaṃ pajānāti… nāmarūpaṃ pajānāti… viññāṇaṃ pajānāti… saṅkhāre pajānāti, saṅkhārasamudayaṃ pajānāti saṅkhāranirodhaṃ pajānāti, saṅkhāranirodhagāminiṃ paṭipadaṃ pajānāti.
   “Katamañca, bhikkhave, jarāmaraṇaṃ? Yā tesaṃ tesaṃ sattānaṃ tamhi tamhi sattanikāye jarā jīraṇatā khaṇḍiccaṃ pāliccaṃ valittacatā āyuno saṃhāni indriyānaṃ paripāko– ayaṃ vuccati jarā. Yā tesaṃ tesaṃ sattānaṃ tamhā tamhā sattanikāyā cuti cavanatā bhedo antaradhānaṃ maccu maraṇaṃ kālakiriyā khandhānaṃ bhedo kaḷevarassa nikkhepo; idaṃ vuccati maraṇaṃ. Iti ayaṃ ca jarā idañca maraṇaṃ. Idaṃ vuccati, bhikkhave, jarāmaraṇaṃ. Jātisamudayā jarāmaraṇasamudayo; jātinirodhā jarāmaraṇanirodho. Ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo jarāmaraṇanirodhagāminī paṭipadā. Seyyathidaṃ– sammādiṭṭhi …pe… sammāsamādhi.
   “Katamā ca, bhikkhave, jāti …pe… katamo ca, bhikkhave, bhavo… katamañca, bhikkhave, upādānaṃ… vedanā… phasso… saḷāyatanaṃ… nāmarūpaṃ… viññāṇaṃ…
   “Katame ca, bhikkhave, saṅkhārā? Tayome, bhikkhave, saṅkhārā– kāyasaṅkhāro, vacīsaṅkhāro, cittasaṅkhāro. Ime vuccanti, bhikkhave, saṅkhārā. Avijjāsamudayā saṅkhārasamudayo; avijjānirodhā saṅkhāranirodho. Ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo saṅkhāranirodhagāminī paṭipadā. Seyyathidaṃ– sammādiṭṭhi …pe… sammāsamādhi.
   “Yato kho, bhikkhave, bhikkhu evaṃ jarāmaraṇaṃ pajānāti, evaṃ jarāmaraṇasamudayaṃ pajānāti, evaṃ jarāmaraṇanirodhaṃ pajānāti, evaṃ jarāmaraṇanirodhagāminiṃ paṭipadaṃ pajānāti, evaṃ jātiṃ pajānāti …pe… bhavaṃ… upādānaṃ… taṇhaṃ… vedanaṃ… phassaṃ… saḷāyatanaṃ… nāmarūpaṃ… viññāṇaṃ saṅkhāre… saṅkhārasamudayaṃ… saṅkhāranirodhaṃ… evaṃ saṅkhāranirodhagāminiṃ paṭipadaṃ pajānāti. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, bhikkhu diṭṭhisampanno itipi, dassanasampanno itipi, āgato imaṃ saddhammaṃ itipi, passati imaṃ saddhammaṃ itipi, sekkhena ñāṇena samannāgato itipi, sekkhāya vijjāya samannāgato itipi, dhammasotaṃ samāpanno itipi, ariyo nibbedhikapañño itipi, amatadvāraṃ āhacca tiṭṭhati itipī”ti. Aṭṭhamaṃ.
南北傳經文比對(莊春江作):