北傳:雜阿含249經 南傳:增支部4集174經 關涉主題:教理/不應說有無 (更新)
雜阿含249經[正聞本375經/佛光本251經](入處相應/六入處誦/修多羅)(莊春江標點)
  如是我聞
  一時住舍衛國祇樹給孤獨園。
  爾時,尊者阿難詣尊者舍利弗所,語尊者舍利弗:
  「欲有所問,寧有閑暇為解說不?」
  舍利弗言:「隨仁所問,知者當答。」
  尊者阿難問尊者舍利弗:
  「六觸入處盡、離欲、滅、息、沒已,更有餘不?」
  尊者舍利弗語阿難言:
  「莫作此問:『六觸入處盡、離欲、滅、息、沒已,更有餘不?』」
  阿難又問尊者舍利弗:
  「六觸入處盡、離欲、滅、息、沒已,無有餘耶?」
  尊者舍利弗答阿難言:
  「亦復不應作如是問:『六觸入處盡、離欲、滅、息、沒已,無有餘耶?』」
  阿難復問尊者舍利弗:
  「六觸入處盡、離欲、滅、息、沒已,有餘無餘、非有餘非無餘耶?」
  尊者舍利弗答阿難言:
  「此亦不應作如此問:『六觸入處盡、離欲、滅、息、沒已,有餘無餘、非有餘非無餘耶?』」
  尊者阿難又問舍利弗:
  「如尊者所說,六觸入處盡、離欲、滅、息、沒已,有亦不應說,無亦不應說,有無亦不應說,非有非無亦不應說,此語有何義?」
  尊者舍利弗語尊者阿難:
  「六觸入處盡、離欲、滅、息、沒已,有餘耶?此則虛言;無餘耶?此則虛言;有餘無餘耶?此則虛言;非有餘非無餘耶?此則虛言,若言六觸入處盡,離欲、滅、息、沒已,離諸虛偽,得般涅槃,此則佛說。」
  時,二正士展轉隨喜,各還本處。

增支部4集174經/阿難經(莊春江譯)
  那時,尊者阿難去見尊者摩訶拘絺羅。抵達後,與尊者摩訶拘絺羅一起互相問候。交換應該被互相問候的友好交談後,在一旁坐下。在一旁坐下的尊者阿難對尊者摩訶拘絺羅說這個:
  「學友!以六觸處無餘褪去與滅,還有什麼其它的嗎?」
  「學友!不要這麼說!」
  「學友!以六觸處的無餘褪去與滅,沒有什麼其它的嗎?」
  「學友!不要這麼說!」
  「學友!以六觸處的無餘褪去與滅,也有也非有什麼其它的嗎?」
  「學友!不要這麼說!」
  「學友!以六觸處的無餘褪去與滅,既沒有也非沒有什麼其它的嗎?」
  「學友!不要這麼說!」
  「學友!當被像這樣問:『以六觸處的無餘褪去與滅,還有什麼其它的嗎?』你說:『學友!不要這麼說!』當被像這樣問:『以六觸處的無餘褪去與滅,沒有什麼其它的嗎?』你說:『學友!不要這麼說!』當被像這樣問:『以六觸處的無餘褪去與滅,也有也非有什麼其它的嗎?』你說:『學友!不要這麼說!』當被像這樣問:『以六觸處的無餘褪去與滅,既沒有也非沒有什麼其它的嗎?』你說:『學友!不要這麼說!』學友!那麼,如怎樣這所說的義理應該被看見呢?」
  「學友!『以六觸處的無餘褪去與滅,還有什麼其它的。』這麼說者作虛妄了無虛妄的;『以六觸處的無餘褪去與滅,沒有什麼其它的。』這麼說者作虛妄了無虛妄的;『以六觸處的無餘褪去與滅,也有也非有什麼其它的。』這麼說者作虛妄了無虛妄的;『以六觸處的無餘褪去與滅,既沒有也非沒有什麼其它的。』這麼說者作虛妄了無虛妄的。
  學友!六觸處去處之所及,即虛妄去處之所及;虛妄去處之所及,即六觸處去處之所及,學友!以六觸處的無餘褪去與滅,是虛妄之滅、虛妄之平息。」

巴利語經文(台灣嘉義法雨道場流通的word版本)
AN.4.174/ 4. Ānandasuttaṃ
   174. Atha kho āyasmā ānando yenāyasmā mahākoṭṭhiko tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmatā mahākoṭṭhikena saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā ānando āyasmantaṃ mahākoṭṭhikaṃ etadavoca–
   “Channaṃ, āvuso, phassāyatanānaṃ asesavirāganirodhā atthaññaṃ kiñcī”ti?
   “Mā hevaṃ, āvuso”.
   “Channaṃ, āvuso, phassāyatanānaṃ asesavirāganirodhā natthaññaṃ kiñcī”ti?
   “Mā hevaṃ, āvuso”.
   “Channaṃ, āvuso, phassāyatanānaṃ asesavirāganirodhā atthi ca natthi ca aññaṃ kiñcī”ti?
   “Mā hevaṃ, āvuso”.
   “Channaṃ, āvuso, phassāyatanānaṃ asesavirāganirodhā nevatthi no natthaññaṃ kiñcī”ti?
   “Mā hevaṃ, āvuso”.
   “‘Channaṃ, āvuso, phassāyatanānaṃ asesavirāganirodhā atthaññaṃ kiñcī’ti, iti puṭṭho samāno– ‘mā hevaṃ, āvuso’ti vadesi. ‘Channaṃ, āvuso, phassāyatanānaṃ asesavirāganirodhā natthaññaṃ kiñcī’ti, iti puṭṭho samāno– ‘mā hevaṃ, āvuso’ti vadesi. ‘Channaṃ, āvuso, phassāyatanānaṃ asesavirāganirodhā atthi ca natthi ca aññaṃ kiñcī’ti, iti puṭṭho samāno– ‘mā hevaṃ, āvuso’ti vadesi. ‘Channaṃ, āvuso, phassāyatanānaṃ asesavirāganirodhā nevatthi no natthaññaṃ kiñcī’ti, iti puṭṭho samāno– ‘mā hevaṃ, āvuso’ti vadesi Yathā kathaṃ panāvuso, imassa bhāsitassa attho daṭṭhabbo”ti?
   “‘Channaṃ, āvuso, phassāyatanānaṃ asesavirāganirodhā atthaññaṃ kiñcī’ti, iti vadaṃ appapañcaṃ papañceti. ‘Channaṃ, āvuso, phassāyatanānaṃ asesavirāganirodhā natthaññaṃ kiñcī’ti, iti vadaṃ appapañcaṃ papañceti. ‘Channaṃ, āvuso, phassāyatanānaṃ asesavirāganirodhā atthi ca natthi ca aññaṃ kiñcī’ti, iti vadaṃ appapañcaṃ papañceti. ‘Channaṃ, āvuso, phassāyatanānaṃ asesavirāganirodhā nevatthi no natthaññaṃ kiñcī’ti, iti vadaṃ appapañcaṃ papañceti. Yāvatā, āvuso, channaṃ phassāyatanānaṃ gati tāvatā papañcassa gati Yāvatā papañcassa gati tāvatā channaṃ phassāyatanānaṃ gati. Channaṃ, āvuso, phassāyatanānaṃ asesavirāganirodhā papañcanirodho papañcavūpasamo”ti. Catutthaṃ.
南北傳經文比對(莊春江作):
  「此則虛言」,南傳作「作虛妄了無虛妄的」(appapañcaṃ papañceti),菩提比丘長老英譯為「一個人增殖了不被增殖的」(one proliferates that which is not to be proliferated)。按:「作虛妄了」(papañceti)為動詞,「無虛妄」(appapañcaṃ)為名詞。