經號:   
   (中部19經 更新)
中部19經/二種尋經(獅子吼品[2])(莊春江譯)[MA.102]
  被我這麼聽聞
  有一次世尊住在舍衛城祇樹林給孤獨園。
  在那裡,世尊召喚比丘們:「比丘們!」
  「尊師!」那些比丘回答世尊。
  世尊說這個:
  「比丘們!當就在我正覺以前,還是未現正覺菩薩時想這個:『讓我住於在諸尋上一一作二種的。』比丘們!那個我凡這個欲尋,與凡這個惡意尋,以及凡這個加害尋作這一部分,凡這個離欲尋,與凡這個無惡意尋,以及凡這個無加害尋作這第二部分。(206)
  比丘們!這樣住於不放逸的、熱心的、自我努力的我的欲尋生起,那個我這麼知道:『我的這個欲尋已生起,它轉起對自己的傷害,也轉起對他人的傷害,也轉起對兩者的傷害,是慧滅的、參與惱害的、不導向涅槃的。』比丘們!當我深慮:『它轉起對自己的傷害。』時,它走到滅沒;比丘們!當我深慮:『它也轉起對他人的傷害。』時,它走到滅沒;比丘們!當我深慮:『它也轉起對兩者的傷害。』時,它走到滅沒;比丘們!當我深慮:『它也是慧滅的、參與惱害的、不導向涅槃的。』時,它走到滅沒,比丘們!那個我對一一已生起的欲尋就是捨斷者,就是除去者,我就使它作終結。(207)
  比丘們!這樣住於不放逸的、熱心的、自我努力的我的惡意尋生起……(中略)加害尋生起,那個我這麼知道:『我的這個加害尋已生起,它轉起對自己的傷害,也轉起對他人的傷害,也轉起對兩者的傷害,是慧滅的、參與惱害的、不導向涅槃的。』比丘們!當我深慮:『它轉起對自己的傷害。』時,它走到滅沒;比丘們!當我深慮:『它也轉起對他人的傷害。』時,它走到滅沒;比丘們!當我深慮:『它也轉起對兩者的傷害。』時,它走到滅沒;比丘們!當我深慮:『它是慧滅的、參與惱害的、不導向涅槃的。』時,它走到滅沒,比丘們!那個我對一一已生起的加害尋就是捨斷者,就是除去者,我就使它作終結。
  比丘們!就任何[事物],比丘多隨尋思、多隨伺察,一一像那樣成為心的傾向。比丘們!如果比丘多隨尋思、多隨伺察欲尋,他捨斷了離欲尋,多作了欲尋,他的那個心傾向欲尋;比丘們!如果比丘多隨尋思、多隨伺察惡意尋……(中略)比丘們!如果比丘多隨尋思、多隨伺察加害尋,他捨斷了無加害尋,多作了加害尋,他的那個心傾向加害尋。比丘們!猶如在雨季最後一個月的秋天時,在穀物繁多時,牧牛者守衛牛,他對那些牛一一從那裡以棍棒驅趕、使之避開、制止、抑止,那是什麼原因?比丘們!因為那位牧牛者看見從那個因由有殺害,或捕捉,或沒收,或呵責。同樣的,比丘們!我看見惡不善法的過患、卑下、污染,善法在出離上的效益、明淨側。(208)
  比丘們!這樣住於不放逸的、熱心的、自我努力的我的離欲尋生起,那個我這麼知道:『我的這個離欲尋已生起,它既不轉起對自己的傷害,也不轉起對他人的傷害,也不轉起對兩者的傷害,是慧的增長者,無苦惱的伴黨,涅槃的轉起者。』比丘們!即使我隨尋思、隨伺察它整夜,從那個因由我也沒看見害怕;比丘們!即使我隨尋思、隨伺察它整日,從那個因由我也沒看見害怕;比丘們!即使我隨尋思、隨伺察它整日夜,從那個因由我也都沒看見害怕。然而,當過度長久地隨尋思、隨伺察時,使我的身體疲倦;在身體疲倦時,心被弄亂;在心被弄亂時,心是『從定』遠離。比丘們!那個我就使內心安頓、平靜,作專一、集中,那是什麼原因?『我的心不要被弄亂。』(209)
  比丘們!這樣住於不放逸的、熱心的、自我努力的我的無惡意尋生起……(中略)無加害尋生起,那個我這麼知道:『我的這個無加害尋已生起,它既不轉起對自己的傷害,也不轉起對他人的傷害,也不轉起對兩者的傷害,是慧的增長者,無苦惱的伴黨,涅槃的轉起者。』比丘們!即使我隨尋思、隨伺察它整夜,從那個因由我也沒看見害怕;比丘們!即使我隨尋思、隨伺察它整日,從那個因由我也沒看見害怕;比丘們!即使我隨尋思、隨伺察它整日夜,從那個因由我也都沒看見害怕。然而,當過度長久地隨尋思、隨伺察時,使我的身體疲倦;在身體疲倦時,心被弄亂;在心被弄亂時,心是『從定』遠離。比丘們!那個我就使內心安頓、平靜,作專一、集中,那是什麼原因?『我的心不要被弄亂。』
  比丘們!就任何[事物],比丘多隨尋思、多隨伺察,一一像那樣成為心的傾向。比丘們!如果比丘多隨尋思、多隨伺察離欲尋,他捨斷了欲尋,多作了離欲尋,他的那個心傾向離欲尋;比丘們!如果比丘多隨尋思、多隨伺察無惡意尋……(中略)比丘們!如果比丘多隨尋思、多隨伺察無加害尋,他捨斷了加害尋,多作了無加害尋,他的那個心傾向無加害尋。比丘們!猶如在夏季最後一個月,在所有穀物被聚在集村落邊時,牧牛者守衛牛,當他到達樹下或到達屋外時,只有應該被做的念:『有這些牛。』同樣的,比丘們!只有應該被做的念:『有這些法。』(210)
  比丘們!又,我的活力已被發動成為不退縮的,念已現起成為不忘失的,身已寧靜成為無激情的,已得定成為心一境的,比丘們!那個我就從離諸欲後,從離諸不善法後,進入後住於有尋、有伺離而生喜、樂的初禪;從尋與伺的平息,自身內的明淨心的專一性,進入後住於無尋、無伺,定而生喜、樂的第二禪;從喜的褪去、住於平靜、有念正知、以身體感受樂,進入後住於聖者們告知凡那個『平靜的、具念的、安樂住的』第三禪;從樂的捨斷與從苦的捨斷,就在之前諸喜悅、憂的滅沒,進入後住於不苦不樂,平靜、念遍純淨的第四禪。(211)
  那個我在心是這樣入定的、遍純淨的、淨化的、無穢的、離隨雜染的、柔軟的、適合作業的、住立的、到達不動的時,使心轉向前世住處回憶智。我回憶(隨念)許多前世住處,即:一生……(中略)像這樣,我回憶許多有行相的、有境遇的前世住處,比丘們!這是在初夜時被我到達的第一明,無明已破壞,明已生起;黑闇已破壞,光明已生起,如那位住於不放逸者的、熱心者的、自我努力者的。(212)
  那個我在心是這樣入定的、遍純淨的、淨化的、無穢的、離隨雜染的、柔軟的、適合作業的、住立的、到達不動的時,使心轉向眾生死亡往生智,我以清淨、超越常人的天眼,看見當眾生死時、往生時……(中略)確實,這些尊師眾生具備身惡行……(中略)這樣,我以清淨、超越常人的天眼看見死沒往生的眾生:下劣的、勝妙的,美的、醜的,善去的、惡去的,知道依業到達的眾生,比丘們!這是在中夜時被我到達的第二明:無明已破壞,明已生起;黑闇已破壞,光明已生起,如那位住於不放逸者的、熱心者的、自我努力者的。(213)
  那個我在心是這樣入定的、遍純淨的、淨化的、無穢的、離隨雜染的、柔軟的、適合作業的、住立的、到達不動的時,使心轉向諸漏的滅盡智。那個我如實證知:『這是苦。』如實證知:『這是苦。』如實證知:『這是苦。』如實證知:『這是導向苦滅道跡。』如實證知:『這些是漏。』如實證知:『這是漏集。』如實證知:『這是漏滅。』如實證知:『這是導向漏滅道跡。』當那個我這樣知、這樣見時,心從欲漏被解脫,心也從有漏被解脫,心也從無明漏被解脫。在解脫時,有『[這是]解脫』之智,我證知:『出生已盡梵行已完成應該被作的已作不再有此處[輪迴]的狀態。』比丘們!這是在後夜時被我到達的第三明:無明已破壞,明已生起;黑闇已破壞,光明已生起,如那位住於不放逸者的、熱心者的、自我努力者的。(214)
  比丘們!猶如在山邊林野處有大低窪沼澤,大鹿群依止它後居住,就對那個[大鹿群]想要無利,想要不利,想要不軛安穩的某位男子出現,凡那個[大鹿群]的平安的、安全的、能以喜被行走的道路,他關閉那個道路,打開邪道,放下[引誘的]公獸,放置[引誘的]母獸,比丘們!這樣,那個大鹿群過些時候來到不幸、災難。比丘們!就對那個[大鹿群]想要利益,想要有益,想要軛安穩的某位男子出現,凡那個[大鹿群]的平安的、安全的、能以喜被行走的道路,他打開那個道路,關閉邪道,除去[引誘的]公獸,驅逐[引誘的]母獸,比丘們!這樣,那個大鹿群過些時候會來到成長、增長、成滿。
  比丘們!為了義理的使知這個譬喻被我作。在這裡,這就是義理:比丘們!『大低窪沼澤』,這是欲的同義語;比丘們!『大鹿群』,這是眾生的同義語;比丘們!『想要無利,想要不利,想要不軛安穩的男子』,這是魔波旬的同義語;比丘們!『邪道』,這是八支邪道的同義語,即:邪見、邪志、邪語、邪業、邪命、邪精進、邪念、邪定;比丘們!『[引誘的]公獸』,這是歡喜、貪的同義語;比丘們!『[引誘的]母獸』,這是無明的同義語;比丘們!『想要利益,想要有益,想要軛安穩的男子』,這是如來阿羅漢遍正覺者的同義語;比丘們!『平安的、安全的、能以喜被行走的道路』,這是八支聖道的同義語,即:正見、正志、正語、正業、正命、正精進、正念、正定。
  比丘們!像這樣,平安的、安全的、能以喜被行走的道路被我打開,邪道被關閉, [引誘的]公獸被除去,[引誘的]母獸被驅逐,比丘們!凡出自憐愍應該被老師、利益者、憐愍者為了弟子作的,那個被我為你們做了。比丘們!有這些樹下、這些空屋,比丘們!你們要修禪,不要放逸,不要以後成為後悔者,這是我們為你們的教誡。」
  世尊說這個,那些悅意的比丘歡喜世尊的所說。(215)
  二種尋經第九終了。
MN.19/(9) Dvedhāvitakkasuttaṃ
   206. Evaṃ me sutaṃ– ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi– “bhikkhavo”ti. “Bhadante”ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca–
   “Pubbeva me, bhikkhave, sambodhā anabhisambuddhassa bodhisattasseva sato etadahosi– ‘yaṃnūnāhaṃ dvidhā katvā dvidhā katvā vitakke vihareyyan’ti. So kho ahaṃ, bhikkhave, yo cāyaṃ kāmavitakko yo ca byāpādavitakko yo ca vihiṃsāvitakko– imaṃ ekaṃ bhāgamakāsiṃ yo cāyaṃ nekkhammavitakko yo ca abyāpādavitakko yo ca avihiṃsāvitakko– imaṃ dutiyaṃ bhāgamakāsiṃ.
   207. “Tassa mayhaṃ, bhikkhave, evaṃ appamattassa ātāpino pahitattassa viharato uppajjati kāmavitakko. So evaṃ pajānāmi– ‘uppanno kho me ayaṃ kāmavitakko. So ca kho attabyābādhāyapi saṃvattati, parabyābādhāyapi saṃvattati, ubhayabyābādhāyapi saṃvattati, paññānirodhiko vighātapakkhiko anibbānasaṃvattaniko’ . ‘Attabyābādhāya saṃvattatī’tipi me, bhikkhave, paṭisañcikkhato abbhatthaṃ gacchati; ‘parabyābādhāya saṃvattatī’tipi me, bhikkhave, paṭisañcikkhato abbhatthaṃ gacchati; ‘ubhayabyābādhāya saṃvattatī’tipi me, bhikkhave, paṭisañcikkhato abbhatthaṃ gacchati; ‘paññānirodhiko vighātapakkhiko anibbānasaṃvattaniko’tipi me, bhikkhave, paṭisañcikkhato abbhatthaṃ gacchati. So kho ahaṃ, bhikkhave, uppannuppannaṃ kāmavitakkaṃ pajahameva vinodameva byantameva naṃ akāsiṃ.
   208. “Tassa mayhaṃ, bhikkhave, evaṃ appamattassa ātāpino pahitattassa viharato uppajjati byāpādavitakko …pe… uppajjati vihiṃsāvitakko. So evaṃ pajānāmi– ‘uppanno kho me ayaṃ vihiṃsāvitakko. So ca kho attabyābādhāyapi saṃvattati, parabyābādhāyapi saṃvattati, ubhayabyābādhāyapi saṃvattati, paññānirodhiko vighātapakkhiko anibbānasaṃvattaniko’. ‘Attabyābādhāya saṃvattatī’tipi me, bhikkhave, paṭisañcikkhato abbhatthaṃ gacchati; ‘parabyābādhāya saṃvattatī’tipi me, bhikkhave, paṭisañcikkhato abbhatthaṃ gacchati; ‘ubhayabyābādhāya saṃvattatī’tipi me, bhikkhave, paṭisañcikkhato abbhatthaṃ gacchati; ‘paññānirodhiko vighātapakkhiko anibbānasaṃvattaniko’tipi me, bhikkhave, paṭisañcikkhato abbhatthaṃ gacchati. So kho ahaṃ, bhikkhave, uppannuppannaṃ vihiṃsāvitakkaṃ pajahameva vinodameva byantameva naṃ akāsiṃ.
   “Yaññadeva, bhikkhave, bhikkhu bahulamanuvitakketi anuvicāreti, tathā tathā nati hoti cetaso. Kāmavitakkaṃ ce, bhikkhave, bhikkhu bahulamanuvitakketi anuvicāreti, pahāsi nekkhammavitakkaṃ, kāmavitakkaṃ bahulamakāsi, tassa taṃ kāmavitakkāya cittaṃ namati. Byāpādavitakkaṃ ce, bhikkhave …pe… vihiṃsāvitakkaṃ ce, bhikkhave, bhikkhu bahulamanuvitakketi anuvicāreti, pahāsi avihiṃsāvitakkaṃ, vihiṃsāvitakkaṃ bahulamakāsi, tassa taṃ vihiṃsāvitakkāya cittaṃ namati. Seyyathāpi, bhikkhave, vassānaṃ pacchime māse saradasamaye kiṭṭhasambādhe gopālako gāvo rakkheyya. So tā gāvo tato tato daṇḍena ākoṭeyya paṭikoṭeyya sannirundheyya sannivāreyya. Taṃ kissa hetu? Passati hi so, bhikkhave, gopālako tatonidānaṃ vadhaṃ vā bandhanaṃ vā jāniṃ vā garahaṃ vā. Evameva kho ahaṃ, bhikkhave, addasaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ ādīnavaṃ okāraṃ saṃkilesaṃ, kusalānaṃ dhammānaṃ nekkhamme ānisaṃsaṃ vodānapakkhaṃ.
   209. “Tassa mayhaṃ, bhikkhave, evaṃ appamattassa ātāpino pahitattassa viharato uppajjati nekkhammavitakko. So evaṃ pajānāmi– ‘uppanno kho me ayaṃ nekkhammavitakko. So ca kho nevattabyābādhāya saṃvattati, na parabyābādhāya saṃvattati, na ubhayabyābādhāya saṃvattati, paññāvuddhiko avighātapakkhiko nibbānasaṃvattaniko’. Rattiṃ cepi naṃ, bhikkhave, anuvitakkeyyaṃ anuvicāreyyaṃ, neva tatonidānaṃ bhayaṃ samanupassāmi. Divasaṃ cepi naṃ, bhikkhave, anuvitakkeyyaṃ anuvicāreyyaṃ, neva tatonidānaṃ bhayaṃ samanupassāmi. Rattindivaṃ cepi naṃ, bhikkhave, anuvitakkeyyaṃ anuvicāreyyaṃ, neva tatonidānaṃ bhayaṃ samanupassāmi. Api ca kho me aticiraṃ anuvitakkayato anuvicārayato kāyo kilameyya Kāye kilante cittaṃ ūhaññeyya. Ūhate citte ārā cittaṃ samādhimhāti. So kho ahaṃ, bhikkhave, ajjhattameva cittaṃ saṇṭhapemi sannisādemi ekodiṃ karomi samādahāmi. Taṃ kissa hetu? ‘Mā me cittaṃ ūhaññī’ti.
   210. “Tassa mayhaṃ, bhikkhave, evaṃ appamattassa ātāpino pahitattassa viharato uppajjati abyāpādavitakko …pe… uppajjati avihiṃsāvitakko. So evaṃ pajānāmi– ‘uppanno kho me ayaṃ avihiṃsāvitakko. So ca kho nevattabyābādhāya saṃvattati, na parabyābādhāya saṃvattati, na ubhayabyābādhāya saṃvattati, paññāvuddhiko avighātapakkhiko nibbānasaṃvattaniko’. Rattiṃ cepi naṃ, bhikkhave, anuvitakkeyyaṃ anuvicāreyyaṃ, neva tatonidānaṃ bhayaṃ samanupassāmi. Divasaṃ cepi naṃ, bhikkhave, anuvitakkeyyaṃ anuvicāreyyaṃ, neva tatonidānaṃ bhayaṃ samanupassāmi. Rattindivaṃ cepi naṃ, bhikkhave, anuvitakkeyyaṃ anuvicāreyyaṃ, neva tatonidānaṃ bhayaṃ samanupassāmi. Api ca kho me aticiraṃ anuvitakkayato anuvicārayato kāyo kilameyya. Kāye kilante cittaṃ ūhaññeyya. Ūhate citte ārā cittaṃ samādhimhāti. So kho ahaṃ, bhikkhave, ajjhattameva cittaṃ saṇṭhapemi, sannisādemi, ekodiṃ karomi samādahāmi. Taṃ kissa hetu? ‘Mā me cittaṃ ūhaññī’ti.
   “Yaññadeva, bhikkhave, bhikkhu bahulamanuvitakketi anuvicāreti, tathā tathā nati hoti cetaso. Nekkhammavitakkañce, bhikkhave, bhikkhu bahulamanuvitakketi anuvicāreti, pahāsi kāmavitakkaṃ, nekkhammavitakkaṃ bahulamakāsi, tassaṃ taṃ nekkhammavitakkāya cittaṃ namati. Abyāpādavitakkañce, bhikkhave …pe… avihiṃsāvitakkañce, bhikkhave, bhikkhu bahulamanuvitakketi anuvicāreti, pahāsi vihiṃsāvitakkaṃ, avihiṃsāvitakkaṃ bahulamakāsi, tassa taṃ avihiṃsāvitakkāya cittaṃ namati. Seyyathāpi, bhikkhave, gimhānaṃ pacchime māse sabbasassesu gāmantasambhatesu gopālako gāvo rakkheyya tassa rukkhamūlagatassa vā abbhokāsagatassa vā satikaraṇīyameva hoti– ‘etā gāvo’ti. Evamevaṃ kho, bhikkhave, satikaraṇīyameva ahosi– ‘ete dhammā’ti.
   211. “Āraddhaṃ kho pana me, bhikkhave, vīriyaṃ ahosi asallīnaṃ, upaṭṭhitā sati asammuṭṭhā passaddho kāyo asāraddho, samāhitaṃ cittaṃ ekaggaṃ. So kho ahaṃ, bhikkhave, vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja vihāsiṃ. Vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja vihāsiṃ. Pītiyā ca virāgā upekkhako ca vihāsiṃ sato ca sampajāno, sukhañca kāyena paṭisaṃvedesiṃ, yaṃ taṃ ariyā ācikkhanti ‘upekkhako satimā sukhavihārī’ti, tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja vihāsiṃ. Sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbeva somanassadomanassānaṃ atthaṅgamā adukkhamasukhaṃ upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthaṃ jhānaṃ upasampajja vihāsiṃ.
   212. “So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte pubbenivāsānussatiñāṇāya cittaṃ abhininnāmesiṃ. So anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarāmi. Seyyathidaṃ, ekampi jātiṃ …pe… iti sākāraṃ sa-uddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarāmi. Ayaṃ kho me, bhikkhave, rattiyā paṭhame yāme paṭhamā vijjā adhigatā; avijjā vihatā vijjā uppannā; tamo vihato āloko uppanno; yathā taṃ appamattassa ātāpino pahitattassa viharato.
   213. “So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte sattānaṃ cutūpapātañāṇāya cittaṃ abhininnāmesiṃ. So dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passāmi cavamāne upapajjamāne …pe… ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā …pe… iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passāmi cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate, yathākammūpage satte pajānāmi. Ayaṃ kho me, bhikkhave, rattiyā majjhime yāme dutiyā vijjā adhigatā; avijjā vihatā vijjā uppannā; tamo vihato āloko uppanno; yathā taṃ appamattassa ātāpino pahitattassa viharato.
   214. “So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte āsavānaṃ khayañāṇāya cittaṃ abhininnāmesiṃ. So ‘idaṃ dukkhan’ti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ, ‘ayaṃ dukkhasamudayo’ti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ, ‘ayaṃ dukkhanirodho’ti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ, ‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’ti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ ‘Ime āsavā’ti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ, ‘ayaṃ āsavasamudayo’ti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ, ‘ayaṃ āsavanirodho’ti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ, ‘ayaṃ āsavanirodhagāminī paṭipadā’ti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ. Tassa me evaṃ jānato evaṃ passato kāmāsavāpi cittaṃ vimuccittha, bhavāsavāpi cittaṃ vimuccittha, avijjāsavāpi cittaṃ vimuccittha, vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ ahosi– ‘khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti abbhaññāsiṃ. Ayaṃ kho me, bhikkhave, rattiyā pacchime yāme tatiyā vijjā adhigatā; avijjā vihatā vijjā uppannā; tamo vihato āloko uppanno; yathā taṃ appamattassa ātāpino pahitattassa viharato.
   215. “Seyyathāpi, bhikkhave, araññe pavane mahantaṃ ninnaṃ pallalaṃ. Tamenaṃ mahāmigasaṅgho upanissāya vihareyya. Tassa kocideva puriso uppajjeyya anatthakāmo ahitakāmo ayogakkhemakāmo. So yvāssa maggo khemo sovatthiko pītigamanīyo taṃ maggaṃ pidaheyya, vivareyya kummaggaṃ, odaheyya okacaraṃ, ṭhapeyya okacārikaṃ. Evañhi so, bhikkhave, mahāmigasaṅgho aparena samayena anayabyasanaṃ āpajjeyya. Tasseva kho pana, bhikkhave, mahato migasaṅghassa kocideva puriso uppajjeyya atthakāmo hitakāmo yogakkhemakāmo. So yvāssa maggo khemo sovatthiko pītigamanīyo taṃ maggaṃ vivareyya, pidaheyya kummaggaṃ, ūhaneyya okacaraṃ, nāseyya okacārikaṃ. Evañhi so, bhikkhave, mahāmigasaṅgho aparena samayena vuddhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjeyya.
   “Upamā kho me ayaṃ, bhikkhave, katā atthassa viññāpanāya Ayaṃ cevettha attho– mahantaṃ ninnaṃ pallalanti kho, bhikkhave, kāmānametaṃ adhivacanaṃ. Mahāmigasaṅghoti kho, bhikkhave, sattānametaṃ adhivacanaṃ. Puriso anatthakāmo ahitakāmo ayogakkhemakāmoti kho, bhikkhave, mārassetaṃ pāpimato adhivacanaṃ. Kummaggoti kho, bhikkhave, aṭṭhaṅgikassetaṃ micchāmaggassa adhivacanaṃ, seyyathidaṃ– micchādiṭṭhiyā micchāsaṅkappassa micchāvācāya micchākammantassa micchā-ājīvassa micchāvāyāmassa micchāsatiyā micchāsamādhissa. Okacaroti kho, bhikkhave, nandīrāgassetaṃ adhivacanaṃ. Okacārikāti kho, bhikkhave, avijjāyetaṃ adhivacanaṃ. Puriso atthakāmo hitakāmo yogakkhemakāmoti kho, bhikkhave, tathāgatassetaṃ adhivacanaṃ arahato sammāsambuddhassa. Khemo maggo sovatthiko pītigamanīyoti kho bhikkhave, ariyassetaṃ aṭṭhaṅgikassa maggassa adhivacanaṃ, seyyathidaṃ– sammādiṭṭhiyā sammāsaṅkappassa sammāvācāya sammākammantassa sammā-ājīvassa sammāvāyāmassa sammāsatiyā sammāsamādhissa.
   “Iti kho, bhikkhave, vivaṭo mayā khemo maggo sovatthiko pītigamanīyo, pihito kummaggo, ūhato okacaro, nāsitā okacārikā. Yaṃ, bhikkhave, satthārā karaṇīyaṃ sāvakānaṃ hitesinā anukampakena anukampaṃ upādāya, kataṃ vo taṃ mayā. Etāni, bhikkhave rukkhamūlāni, etāni suññāgārāni; jhāyatha, bhikkhave, mā pamādattha; mā pacchā vippaṭisārino ahuvattha. Ayaṃ vo amhākaṃ anusāsanī”ti.
   Idamavoca bhagavā. Attamanā te bhikkhū bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti.
   Dvedhāvitakkasuttaṃ niṭṭhitaṃ navamaṃ.
漢巴經文比對(莊春江作):
  「諸念(MA.102)」,南傳作「在諸尋上」(vitakke),智髻比丘長老英譯為「我的諸心思」(my thoughts)。
  「無欲念(MA.102)」,南傳作「離欲尋」(nekkhammavitakkaṃ,另譯為「出離尋」),智髻比丘長老英譯為「放棄的心思」(thought of renunciation)。
  「[引誘的]公獸」(okacaraṃ, oka-cara),智髻比丘長老英譯為「引誘物;誘餌」(a decoy)。
  「[引誘的]母獸」(okacārikaṃ, oka-cārikā),智髻比丘長老英譯為「倣造物;模型」(a dummy)。