經號:   
   (長部17經 更新)
長部17經/大善見經(大品[第二])(莊春江譯)[MA.68]
  被我這麼聽聞
  有一次世尊住在拘尸那羅的烏玻瓦達那,末羅的沙羅樹林雙沙羅樹中間,在般涅槃時。
  那時,尊者阿難去見世尊。抵達後,向世尊問訊後,在一旁坐下。在一旁坐下的尊者阿難對世尊說這個:「大德!世尊不要在這個小的小城市、貧瘠的小城市、分枝小城市般涅槃,大德!有其他大城市,即:瞻波城、王舍城、舍衛城、娑雞多城、憍賞彌、波羅奈城,請世尊在那裡般涅槃。在那裡,有許多在如來上極淨信的大財富剎帝利們、大財富婆羅門們、大財富屋主們,他們將作如來的遺體供養。」(241)
  「阿難!你不要這麼說,阿難!你不要這麼說:『小的小城市、貧瘠的小城市、分枝小城市。』
咕薩瓦帝王都
  阿難!從前,名叫大善見王是剎帝利灌頂王如法法王、征服四邊者、達到國土安定者、具備七寶者。阿難!大善見王的王都是這個拘尸那羅,名叫咕薩瓦帝,東西有十二由旬長,南北有七由旬寬。阿難!咕薩瓦帝王都是繁榮的,同時也富裕的,以及人多的、人雜亂的、豊饒的,阿難!猶如名叫阿勒葛曼大天神們的王都是繁榮的,同時也富裕的,以及人多的、人雜亂的、豊饒的。同樣的,阿難!咕薩瓦帝王都是繁榮的,同時也富裕的,以及人多的、人雜亂的、豊饒的。阿難!咕薩瓦帝王都日夜未被十種聲音遠離,即:象聲、馬聲、車聲、大鼓聲、小鼓聲、琵琶琴聲、歌聲、法螺聲、鐃鈸聲、手銅鑼聲,『請你吃、請你喝、請你嚼。』為第十種聲音。[DN.16, 210段]
  阿難!咕薩瓦帝王都被七面城牆圍繞:城牆一面是金製的,一面是銀製的,一面是琉璃製的,一面是水晶製的,一面是紅寶石製的,一面是琥珀製的,一面全是寶物製的。阿難!咕薩瓦帝王都有四種容色的大門:一個門是金製的,一個是銀製的,一個是琉璃的,一個是水晶製的,在每個門處被埋入七根三人的肢體三人的身高埋入的、高十二人的身高的石柱:石柱一根是金製的,一根是銀製的,一根是琉璃製的,一根是水晶製的,一根是紅寶石製的,一根是琥珀製的,一根全是寶物製的。阿難!咕薩瓦帝王都被七棕櫚樹列圍繞:棕櫚樹列一列是金製的,一列是銀製的,一列是琉璃製的,一列是水晶製的,一列是紅寶石製的,一列是琥珀製的,一列全是寶物製的。金製的棕櫚樹有金製的樹幹,銀製的葉子與果實;銀製的棕櫚樹有銀製的樹幹,金製的葉子與果實;琉璃製的棕櫚樹有琉璃製的樹幹,水晶製的葉子與果實;水晶製的棕櫚樹有水晶製的樹幹,琉璃製的葉子與果實;紅寶石製的棕櫚樹有紅寶石製的樹幹,琥珀製的葉子與果實;琥珀製的棕櫚樹有琥珀製的樹幹,紅寶石製的葉子與果實;全是寶物製的棕櫚樹有全是寶物製的樹幹,全是寶物製的葉子與果實。阿難!又,當棕櫚樹列被風吹時,它們的聲音是悅耳的、誘人的、能被接受的、能被陶醉的,阿難!猶如被善訓練者善彈奏、被非常有技術者打擊五種樂器的聲音是悅耳的、誘人的、能被接受的、能被陶醉的。同樣的,阿難!當棕櫚樹列被風吹時,它們的聲音是悅耳的、誘人的、能被接受的、能被陶醉的。阿難!又,凡那時在咕薩瓦帝王都中是賭博者、酒醉如泥者、酒鬼,當那些棕櫚樹列被風動時,他們以聲音自娛。(242)
輪寶
  阿難!大善見王具備七寶與四種成就,哪七個?阿難!這裡,當大善見王在十五那個布薩日洗頭,到布薩的殊勝高樓上層時,千輻的、有外輪圈的、有輪轂的、全部行相完備的天之輪寶出現。看見後,大善見王想這個:『而這被我聽聞:「凡當剎帝利灌頂王在十五那個布薩日洗頭,到布薩的殊勝高樓上層時,千輻的、有外輪圈的、有輪轂的、全部行相完備的天之輪寶出現,他是轉輪王。」我會是轉輪王嗎?』(243)
  阿難!那時,大善見王從座位起來、置(作)衣服到一邊肩膀、以左手拿起水罐後,以右手灑輪寶:『請輪寶尊師轉起,請輪寶尊師征服。』阿難!那時,那個輪寶對東方轉起,大善見王與四種軍一起隨後。阿難!又,凡輪寶停住處,在那裡,大善見王與四種軍來到停留。阿難!又,凡東方的敵對國王們,那些國王來見大善見王後,這麼說:『大王!請你來!大王!歡迎你!大王!自己的是你的,大王!請你教誡。』大善見王這麼說:『生命不應該被殺,未給與的不應該被取,邪淫不應該被行,虛妄不應該被說,酒不應該被飲,以及請你們如應該吃的吃。』阿難!又,凡東方的敵對國王們,他們成為大善見王的小王(跟隨者)。阿難!那時,那個輪寶進入東方的海後,出來後,對南方轉起……(中略)進入南方的海後,出來後,對西方轉起……進入西方的海後,出來後,對北方轉起,大善見王與四種軍一起隨後。阿難!又,凡輪寶停住處,在那裡,大善見王與四種軍來到停留。阿難!又,凡北方的敵對國王們,那些國王來見大善見王後,這麼說:『大王!請你來!大王!歡迎你!大王!自己的是你的,大王!請你教誡。』大善見王這麼說:『生命不應該被殺,未給與的不應該被取,邪淫不應該被行,虛妄不應該被說,酒不應該被飲,以及請你們如應該吃的吃。』阿難!又,凡北方的敵對國王們,他們成為大善見王的小王。(244)
  阿難!那時,那個輪寶征服海洋為邊界的土地後,就回到咕薩瓦帝王都後,看起來像輪軸般住立在大善見王的內宮門上,美化著大善見王的內宮門。阿難!大善見王像這樣的輪寶出現。(245)
象寶
  再者,阿難!大善見王的象寶出現:是全白的、七處齊整的、有神通的、空中行走的,名叫布薩的象王。看見牠後,大善見王心歡喜:『先生!確實是善的象騎,如果來到調御。』阿難!那時,那頭象寶就猶如長時間善遍調御的賢駿象,就這樣來到調御。阿難!從前,就對那頭象寶考察的大善見王午前時登上後,訪問海洋為邊界的土地後,就回到咕薩瓦帝王都後用早餐。阿難!大善見王像這樣的象寶出現。(246)
馬寶
  再者,阿難!大善見王的馬寶出現:全白的、黑色頭的、毛如文闍草的、有神通的、空中行走的、名叫雷雲的馬王。看見牠後,大善見王心歡喜:『先生!確實是善的馬騎,如果來到調御。』阿難!那時,那匹馬寶就猶如長時間善遍調御的賢駿馬,就這樣來到調御。阿難!從前,就對那匹馬寶考察的大善見王午前時登上後,訪問海洋為邊界的土地後,就回到咕薩瓦帝王都後用早餐。阿難!大善見王像這樣的馬寶出現。(247)
珠寶
  再者,阿難!大善見王的珠寶出現,那是美麗的、純正的、八個切割面的、作工細緻的、清澈的、明淨的、不混濁的、全部行相具足的琉璃寶珠,阿難!又,那個珠寶的光明完全地遍滿一由旬。阿難!從前,就對那個珠寶考察的大善見王武裝四種軍後,使寶珠掛上旗頂後,在漆黑的夜晚出發。阿難!又,凡是各處村落,認為是『白天』的他們以那個光明從事諸工作。阿難!大善見王像這樣的珠寶出現。(248)
女寶
  再者,阿難!大善見王的女寶出現:她是美麗者、好看者、端正者、具備最美的容色者、不過高者、不過矮者,不過瘦者、不過胖者,不過黑者、不過白者、超過人的美貌未達天的容色者。阿難!又,那位女寶有像這樣的身觸:就猶如綿絮或木棉絮。阿難!那女寶的肢體在熱天時是冷的,在冷天時是熱的。阿難!又,從那位女寶的身體散發檀香氣味,從嘴巴散發青蓮氣味。阿難!又,那位女寶是比大善見王先起床者、後就寢者、任何行為都順從者、合意行為者、可愛言語者。阿難!又,那位女寶不以意違犯大善見王,又從哪裡以身?阿難!大善見王像這樣的女寶出現。(249)
屋主寶
  再者,阿難!大善見王的屋主寶出現,他業報所生的天眼出現,以那個看見有主人及無主人的伏藏,他去見大善見王後這麼說:『陛下!請你成為放心的,我將為你作財物應作的事。』阿難!從前,就對那位屋主寶考察的大善見王登上船後,進入恒河河流中間後,對屋主寶說這個:『屋主!我以金幣黃金有需要。』『大王!那樣的話,令船靠一邊岸。』『屋主!就在這裡我以金幣黃金有需要。』阿難!那時,屋主寶以兩手伸入水中後,抓起滿壺的金幣黃金後,對大善見王說這個:『大王!這個程度足夠?大王!這個程度已做?大王!這個程度已供養?』大善見王這麼說:『屋主!這個程度足夠,屋主!這個程度已做,屋主!這個程度已供養。』阿難!大善見王像這樣的屋主寶出現。(250)
主兵臣寶
  再者,阿難!大善見王的主兵臣寶出現:是賢智者、聰明者、有智慧者,是對大善見王使應該被接近者能被接近的、不應該被接近者不能被接近的、應該被停留者能被停留的有能力者。他去見大善見王後這麼說:『陛下!請你成為放心的,我將教誡。』阿難!大善見王像這樣的主兵臣寶出現。
  阿難!大善見王具備這七寶。(251)
具備四種成就
  阿難!大善見王具備四種成就,哪四種成就呢?阿難!這裡,大善見王是英俊者、好看者、端正者、具備最美的容色者,超過其它人。阿難!大善見王具備這第一種成就。
  再者,阿難!這裡,大善見王是長壽者、久住者,超過其它人。阿難!大善見王具備這第二種成就。
  再者,阿難!這裡,大善見王是少病者、少病苦者,具備等熟力的消化力:不過寒的、不過熱的,超過其它人。阿難!大善見王具備這第三種成就。
  再者,阿難!這裡,大善見王是婆羅門與屋主們的可愛者、合意者,阿難!猶如父親是兒子們的可愛者、合意者。同樣的,阿難!大善見王是婆羅門與屋主們的可愛者、合意者。阿難!婆羅門與屋主們也是大善見王的可愛者、合意者,阿難!猶如兒子們也是父親的可愛者、合意者。同樣的,阿難!婆羅門與屋主們也是大善見王的可愛者、合意者。阿難!從前,大善見王與四種軍出發到遊樂園,阿難!那時,婆羅門與屋主們去見大善見王後這麼說:『陛下!請你不急地走,讓我們更久地看你。』阿難!大善見王也召喚御車手:『御車手!請你不急地發出車,如是,讓我更久地看婆羅門與屋主們。』阿難!大善見王具備這第四種成就。阿難!大善見王具備這四種成就。(252)
達摩宮殿的蓮花池
  阿難!那時,大善見王想這個:『讓我在這些棕櫚樹中間的每一百弓處建造一個蓮花池。』
  阿難!大善見王在這些棕櫚樹中間的每一百弓處建造了一個蓮花池。阿難!又,那些蓮花池被四種容色的瓷磚堆積:瓷磚一種是金製的,一種是銀製的,一種是琉璃製的,一種是水晶製的。
  阿難!又,在那些蓮花池中,每個有四個四種容色梯子:梯子一個是金製的,一個是銀製的,一個是琉璃製的,一個是水晶製的。金製的梯子有金製的杆,銀製的橫桿(小閂)與頂板(笠木);銀製的梯子有銀製的杆,金製的橫桿與頂板;琉璃製的梯子有琉璃製的杆,水晶製的橫桿與頂板;水晶製的梯子有水晶製的杆,琉璃製的橫桿與頂板。阿難!又,那些蓮花池被二種欄杆圍繞,欄杆一種是金製的,一種是銀製的,金製的欄杆有金製的杆,銀製的橫桿與頂板;銀製的欄杆有銀製的杆,金製的橫桿與頂板。阿難!那時,大善見王想這個:『讓我在這些蓮花池中使像這樣的花鬘種植:青蓮、赤蓮、黃蓮、白蓮,是所有季節的、對所有人容易接近的。』阿難!大善見王在那些蓮花池中使像這樣的花鬘種植:青蓮、赤蓮、黃蓮、白蓮,是所有季節的、所有人容易接近的。(253)
  阿難!那時,大善見王想這個:『讓我在這些蓮花池畔使男浴僕設立,凡每位來的人將使沐浴。』阿難!大善見王在那些蓮花池畔使男浴僕設立,凡每位來的人使沐浴。
  阿難!那時,大善見王想這個:『讓我在這些蓮花池畔使像這樣的布施提供:需要食物者的食物、需要飲料者的飲料、需要衣服者的衣服、需要車乘者的車乘、需要臥具者的臥具、需要女子者的女子、需要金條者的金條、需要黃金者的黃金。』阿難!大善見王在那些蓮花池畔使像這樣的布施提供:需要食物者的食物、需要飲料者的飲料、需要衣服者的衣服、需要車乘者的車乘、需要臥具者的臥具、需要女子者的女子、需要金條者的金條、需要黃金者的黃金。(254)
  阿難!那時,婆羅門與屋主們取很多財產(自己的所有物)、去見大善見王後,這麼說:『陛下!這很多財產就指定陛下被運來,請陛下領受它。』『夠了!先生!這裡,我的這很多財產被如法稅收準備,讓那個是你們的,以及請你們從這裡帶走更多的。』他們被國王拒絕,到一旁後,這麼計劃:『這對我們是不適當的:凡我們的這些財產應該就再帶回自己家,讓我們為大善見王建築住處。』他們去見大善見王後這麼說:『陛下!我們將要為你建築住處。』阿難!大善見王以沈默狀態同意。(255)
  阿難!那時,天帝釋以心了知大善見王心中的深思後,召喚工藝天天子:『來!親愛的工藝天!請你為大善見王建築名叫達摩宮殿住處。』『是的,你的[話]是吉祥的。』阿難!那時,工藝天天子回答天帝釋後,就猶如有力氣的男子伸直彎曲的手臂,或彎曲伸直的手臂,就像這樣在三十三天消失,出現在大善見王的面前。阿難!那時,工藝天天子對大善見王說這個:『陛下!我將要為你建築名叫達摩宮殿住處。』阿難!大善見王以沈默狀態同意。
  阿難!工藝天天子為大善見王建築名叫達摩宮殿住處。阿難!達摩宮殿東西長有一由旬,南北寬有半由旬。阿難!達摩宮殿的基礎高有三人的身高,被四種容色的瓷磚堆積:瓷磚一種是金製的,一種是銀製的,一種是琉璃製的,一種是水晶製的。
  阿難!達摩宮殿有八萬四千支四種容色柱子:柱子一種是金製的,一種是銀製的,一種是琉璃製的,一種是水晶製的。阿難!達摩宮殿被四種容色板鋪設:板一種是金製的,一種是銀製的,一種是琉璃製的,一種是水晶製的。
  阿難!達摩宮殿有二十四個四種容色梯子:梯子一種是金製的,一種是銀製的,一種是琉璃製的,一種是水晶製的。金製的梯子有金製的杆,銀製的橫桿與頂板;銀製的梯子有銀製的杆,金製的橫桿與頂板;琉璃製的梯子有琉璃製的杆,水晶製的橫桿與頂板;水晶製的梯子有水晶製的杆,琉璃製的橫桿與頂板。
  阿難!達摩宮殿有八萬四千個四種容色樓閣:樓閣一種是金製的,一種是銀製的,一種是琉璃製的,一種是水晶製的。金製的樓閣被設置銀製的床座;銀製的樓閣被設置金製的床座;琉璃製的樓閣被設置水晶製的床座;水晶製的樓閣被設置琉璃製的床座。金製的樓閣在入口(門)處被住立一棵銀製的棕櫚樹,它有銀製的樹幹,金製的葉子與果實;銀製的樓閣在入口處被住立一棵金製的棕櫚樹,它有金製的樹幹,銀製的葉子與果實;琉璃製的樓閣在入口處被住立一棵水晶製的棕櫚樹,它有水晶製的樹幹,琉璃製的葉子與果實;水晶製的樓閣在入口處被住立一棵琉璃製的棕櫚樹,它有琉璃製的樹幹,水晶製的葉子與果實。(256)
  阿難!那時,大善見王想這個:『讓我在大陣列重閣入口處建築全部金製的棕櫚樹林,我將為了白天的住處坐下。』阿難!大善見王在大陣列重閣入口處建築全部金製的棕櫚樹林,於該處為了白天的住處坐下。阿難!達摩宮殿被兩道欄杆圍繞,一道欄杆是金製的;一道欄杆是銀製的。金製的欄杆有金製的杆,銀製的橫桿與頂板;銀製的欄杆有銀製的杆,金製的橫桿與頂板。(257)
  阿難!達摩宮殿被兩道鈴噹網圍繞,網一道是金製的;一道是銀製的。金製的網有銀製的鈴噹;銀製的網有金製的鈴噹。阿難!又,當鈴噹網被風吹動時,它們的聲音是悅耳的、誘人的、能被接受的、能被陶醉的,阿難!猶如被善訓練者善彈奏、被非常有技術者打擊五種樂器的聲音是悅耳的、誘人的、能被接受的、能被陶醉的。同樣的,阿難!當鈴噹網被風吹動時,它們的聲音是悅耳的、誘人的、能被接受的、能被陶醉的。阿難!又,凡那時在咕薩瓦帝王都中是賭博者、酒醉如泥者、酒鬼,當那些鈴噹網被風動時,他們以聲音自娛。阿難!又,完成的達摩宮殿是難看見的,對眼睛炫目。阿難!猶如在雨季的最後一個月,在秋天季節晴朗無雲的天空,當太陽上升到天空時,是難看見的,對眼睛炫目。同樣的,阿難!達摩宮殿是難看見的,對眼睛炫目。(258)
  阿難!那時,大善見王想這個:『讓我在達摩宮殿前面建築名叫達摩的蓮花池。』阿難!大善見王在達摩宮殿前面建築名叫達摩的蓮花池。阿難!達摩蓮花池東西長有一由旬,南北寬有半由旬。阿難!達摩蓮花池被四種容色的瓷磚堆積:瓷磚一種是金製的,一種是銀製的,一種是琉璃製的,一種是水晶製的。
  阿難!達摩蓮花池有二十四個四種容色梯子:梯子一種是金製的,一種是銀製的,一種是琉璃製的,一種是水晶製的。金製的梯子有金製的杆,銀製的橫桿與頂板;銀製的梯子有銀製的杆,金製的橫桿與頂板;琉璃製的梯子有琉璃製的杆,水晶製的橫桿與頂板;水晶製的梯子有水晶製的杆,琉璃製的橫桿與頂板。
  阿難!達摩蓮花池有二種欄杆,欄杆一種是金製的,一種是銀製的,金製的欄杆有金製的杆,銀製的橫桿與頂板;銀製的欄杆有銀製的杆,金製的橫桿與頂板。阿難!達摩蓮花池被兩道欄杆圍繞,欄杆一道是金製的;一道是銀製的。金製的欄杆有金製的杆,銀製的橫桿與頂板;銀製的欄杆有銀製的杆,金製的橫桿與頂板。
  阿難!達摩蓮花池被七排棕櫚樹列圍繞:棕櫚樹列一列是金製的,一列是銀製的,一列是琉璃製的,一列是水晶製的,一列是紅寶石製的,一列是琥珀製的,一列全是寶物製的。金製的棕櫚樹有金製的樹幹,銀製的葉子與果實;銀製的棕櫚樹有銀製的樹幹,金製的葉子與果實;琉璃製的棕櫚樹有琉璃製的樹幹,水晶製的葉子與果實;水晶製的棕櫚樹有水晶製的樹幹,琉璃製的葉子與果實;紅寶石製的棕櫚樹有紅寶石製的樹幹,琥珀製的葉子與果實;琥珀製的棕櫚樹有琥珀製的樹幹,紅寶石製的葉子與果實;全是寶物製的棕櫚樹有全是寶物製的樹幹,全是寶物製的葉子與果實。阿難!又,當棕櫚樹列被風吹時,它們的聲音是悅耳的、誘人的、能被接受的、能被陶醉的,阿難!猶如被善訓練者善彈奏、被非常有技術者打擊五種樂器的聲音是悅耳的、誘人的、能被接受的、能被陶醉的。同樣的,阿難!當棕櫚樹列被風吹時,它們的聲音是悅耳的、誘人的、能被接受的、能被陶醉的。阿難!又,當時,凡在咕薩瓦帝王都中的暴惡人都變得沈醉、渴望,他們都被那棕櫚樹樹列被風吹的聲音服侍。
  阿難!又,在達摩宮殿完成與達摩蓮花池完成時,大善見王凡在那時被尊敬的沙門中的沙門們或被尊敬的婆羅門中的婆羅門們,以一切諸欲使他們滿足後,[他]登上達摩宮殿。(259)
  初誦分[終了]
禪的到達
  阿難!那時,大善見王想這個:『我的什麼業的果,什麼業的果報,以那個,現在這個我有這樣的大神通力、大威力呢?』阿難!那時,大善見王想這個:『這裡,我的三種業的果,三種業的果報,以那個,現在這個我有這樣的大神通力、大威力,即:布施、調御、抑制。』
  阿難!那時,大善見王去大陣列重閣。抵達後,站在大陣列重閣入口處吟出優陀那:『欲尋!請你停止,惡意尋!請你停止,加害尋!請你停止,欲尋只這個程度,惡意尋只這個程度,加害尋只這個程度。』(260)
  阿難!那時,大善見王進入大陣列重閣後,在金製的床座上坐下,就從離諸欲後,從離諸不善法後,進入後住於有尋、有伺離而生喜、樂的初禪;從尋與伺的平息,自身內的明淨心的專一性,進入後住於無尋、無伺,定而生喜、樂的第二禪,從喜的褪去、住於平靜、有念正知、以身體感受樂,進入後住於聖者們告知凡那個『平靜的、具念的、安樂住的』第三禪,從樂的捨斷與從苦的捨斷,就在之前諸喜悅、憂的滅沒,進入後住於不苦不樂,平靜、念遍純淨的第四禪。(261)
  阿難!那時,大善見王離開大陣列重閣後,進入金製的樓閣後,在銀製的床座上坐下,以與慈俱行之心遍滿一方後而住,像這樣第二的,像這樣第三的,像這樣第四的,像這樣上下、橫向、到處,以對一切如對自己,以與慈俱行的、廣大的、變大的、無量的、無怨恨的、無瞋害的心遍滿全部世間後而住。以與悲俱行之心……(中略)以與喜悅俱行之心……(中略)以與平靜俱行之心遍滿一方後而住,像這樣第二的,像這樣第三的,像這樣第四的,像這樣上下、橫向、到處,以對一切如對自己,以與平靜俱行的、廣大的、變大的、無量的、無怨恨的、無瞋害的心遍滿全部世間後而住。(262)
八萬四千城市
  阿難!大善見王有八萬四千城市,咕薩瓦帝王都為上首;八萬四千宮殿,達摩宮殿為上首;八萬四千重閣,大陣列重閣為上首;八萬四千床座:金製的、銀製的、象牙製的、木心材製的,長羊毛覆蓋的、白羊毛布覆蓋的、繡花毛織布覆蓋的、頂級羚鹿皮覆蓋的、有頂篷的,兩端有紅色枕墊;八萬四千頭象:黃金裝飾,黃金旗幟,被金絲網覆蓋的,布薩象王為上首;八萬四千匹馬,黃金裝飾,黃金旗幟,被金絲網覆蓋的,雷雲馬王為上首;八萬四千輛車,獅子皮圍繞,老虎皮圍繞,豹皮圍繞,黃毛毯圍繞,黃金裝飾,黃金旗幟,被金絲網覆蓋的,最勝車為上首;八萬四千寶珠,寶珠寶石為上首;八萬四千位女人,善吉祥皇后為上首;八萬四千屋主,屋主寶為上首;八萬四千剎帝利隨從,主兵臣寶為上首;八萬四千頭乳牛:[配戴]黃麻繫繩,青銅牛奶桶;八萬四千俱胝[SN.22.96]衣服:精緻的木綿衣、精緻的亞麻衣、精緻的絲綢衣、精緻的毛衣;(阿難!大善見王有)八萬四千鍋煮好的食物,早上、傍晚供養食物被帶來。(263)
  阿難!當時,大善見王的八萬四千頭象傍晚與清晨來伺候。阿難!那時,大善見王想這個:『我的這八萬四千頭象傍晚與清晨來伺候,如果經過每一百年讓四萬二千頭象來伺候一次如何?』阿難!那時,大善見王召喚主兵臣寶:『親愛的主兵臣寶!我的這八萬四千頭象傍晚與清晨來伺候,親愛的主兵臣寶!那樣的話,經過每一百年令四萬二千頭象來伺候一次。』『是的,陛下!』阿難!主兵臣寶回答大善見王。阿難!那時,大善見王過些時候經過每一百年四萬二千頭象來伺候一次。(264)
善吉祥皇后的到來
  阿難!那時,經過好幾年、好幾百年、好幾千年,善吉祥皇后想這個:『大善見王被我長久[前]看見,讓我為了大善見王的看見前往。』阿難!那時,善吉祥皇后召喚後宮婦們:『來!請你們洗頭,穿上黃衣,大善見王被我們長久[前]看見,我們將為了為了大善見王的看見前往。』『是的,主人!』阿難!後宮婦們回答善吉祥皇后後,洗頭,穿上黃衣後,去見善吉祥皇后。阿難!那時,善吉祥皇后召喚主兵臣寶:『親愛的主兵臣寶!請你準備四種軍,大善見王被我們長久[前]看見,我們將為了為了大善見王的看見前往。』『是的,皇后!』阿難!主兵臣寶回答善吉祥皇后後,使四種軍準備後,回報善吉祥皇后:『皇后!四種軍已準備好,現在是那個你考量的時間。』阿難!那時,善吉祥皇后與四種軍、宮婦們一起去達摩宮殿。抵達達摩宮殿後,登上大陣列重閣後往陣列重閣。抵達後,抓住大陣列重閣的門柱後站立。阿難!那時,大善見王聽到聲音後:『為什麼有像大人群的聲音呢?』當從大陣列重閣出去時,看見抓住大陣列重閣的門柱後站立的善吉祥皇后。看見後,對善吉祥皇后說這個:『皇后!就站在這裡,不要進來。』阿難!那時,大善見王召喚某位男子:『喂!來!男子!從大陣列重閣取出金製的床座後,請你設置在全金製的棕櫚樹林中。』『是的,陛下!』那位男子回答大善見王後,從大陣列重閣取出金製的床座後,設置在全金製的棕櫚樹林中。阿難!那時,大善見王[左]腳放在[右]腳上後,具念正知地以右脅作獅子臥。(265)
  阿難!那時,善吉祥皇后想這個:『大善見王的諸根是明淨的,膚色是遍純淨的、皎潔的,大善見王不要就命終。』對大善見王說這個:『陛下!你的這八萬四千城市,咕薩瓦帝王都為上首,陛下!在這裡,請你在生命上生起意欲,請你作期待。陛下!你的這八萬四千宮殿,達摩宮殿為上首,陛下!在這裡,請你在生命上生起意欲,請你作期待。陛下!你的這八萬四千重閣,大陣列重閣為上首,陛下!在這裡,請你在生命上生起意欲,請你作期待。陛下!你的這八萬四千床座:金製的、銀製的、象牙製的、木心材製的、長羊毛覆蓋的、白羊毛布覆蓋的、繡花毛織布覆蓋的、頂級羚鹿皮覆蓋的、有頂篷的,兩端有紅色枕墊,陛下!在這裡,請你在生命上生起意欲,請你作期待。陛下!你的這八萬四千頭象:黃金裝飾,黃金旗幟,被金絲網覆蓋的,布薩象王為上首,陛下!在這裡,請你在生命上生起意欲,請你作期待。陛下!你的這八萬四千匹馬,黃金裝飾,黃金旗幟,被金絲網覆蓋的,雷雲馬王為上首,陛下!在這裡,請你在生命上生起意欲,請你作期待。陛下!你的這八萬四千輛車,獅子皮圍繞,老虎皮圍繞,豹皮圍繞,黃毛毯圍繞,黃金裝飾,黃金旗幟,被金絲網覆蓋的,最勝車為上首,陛下!在這裡,請你在生命上生起意欲,請你作期待。陛下!你的這八萬四千寶珠,寶珠寶石為上首,陛下!在這裡,請你在生命上生起意欲,請你作期待。陛下!你的這八萬四千位女人,女寶為上首,陛下!在這裡,請你在生命上生起意欲,請你作期待。陛下!你的這八萬四千屋主,屋主寶為上首,陛下!在這裡,請你在生命上生起意欲,請你作期待。陛下!你的這八萬四千剎帝利隨從,主兵臣寶為上首,陛下!在這裡,請你在生命上生起意欲,請你作期待。陛下!你的這八萬四千頭乳牛:[配戴]黃麻繫繩,青銅牛奶桶,陛下!在這裡,請你在生命上生起意欲,請你作期待。陛下!你的這八萬四千俱胝衣服:精緻的亞麻衣、精緻的木綿衣、精緻的絲綢衣、精緻的毛衣、精緻的木綿衣,陛下!在這裡,請你在生命上生起意欲,請你作期待。陛下!你的這八萬四千鍋煮好的食物,早上、傍晚供養食物被帶來,陛下!在這裡,請你在生命上生起意欲,請你作期待。』(266)
  阿難!在這麼說時,大善見王對善吉祥皇后說這個:『皇后!你對我長久地以想要的、所愛的、可愛的、合意的實行,然而,在最後時,你對我以不想要的、非所愛的、不可愛的、不合意的實行。』『陛下!那樣的話,我對你怎樣實行?』『皇后!請你對我這樣實行:「陛下!與就一切所愛的、合意的分離、別離、異離,陛下!你不要有期待地命終。有期待的命終是苦的,且有期待的命終是被呵責的。陛下!你的這八萬四千城市,咕薩瓦帝王都為上首,陛下!在這裡,請你在生命上捨斷意欲,請你不要作期待。陛下!你的這八萬四千宮殿,達摩宮殿為上首,陛下!在這裡,請你在生命上捨斷意欲,請你不要作期待。陛下!你的這八萬四千重閣,大陣列重閣為上首,陛下!在這裡,請你在生命上捨斷意欲,請你不要作期待。陛下!你的這八萬四千床座:金製的、銀製的、象牙製的、木心材製的、長羊毛覆蓋的、白羊毛布覆蓋的、繡花毛織布覆蓋的、頂級羚鹿皮覆蓋的、有頂篷的,兩端有紅色枕墊,陛下!在這裡,請你在生命上捨斷意欲,請你不要作期待。陛下!你的這八萬四千頭象:黃金裝飾,黃金旗幟,被金絲網覆蓋的,布薩象王為上首,陛下!在這裡,請你在生命上捨斷意欲,請你不要作期待。陛下!你的這八萬四千匹馬,黃金裝飾,黃金旗幟,被金絲網覆蓋的,雷雲馬王為上首,陛下!在這裡,請你在生命上捨斷意欲,請你不要作期待。陛下!你的這八萬四千輛車,獅子皮圍繞,老虎皮圍繞,豹皮圍繞,黃毛毯圍繞,黃金裝飾,黃金旗幟,被金絲網覆蓋的,最勝車為上首,陛下!在這裡,請你在生命上捨斷意欲,請你不要作期待。陛下!你的這八萬四千寶珠,寶珠寶石為上首,陛下!在這裡,請你在生命上捨斷意欲,請你不要作期待。陛下!你的這八萬四千位女人,女寶為上首,陛下!在這裡,請你在生命上捨斷意欲,請你不要作期待。陛下!你的這八萬四千屋主,屋主寶為上首,陛下!在這裡,請你在生命上捨斷意欲,請你不要作期待。陛下!你的這八萬四千剎帝利隨從,主兵臣寶為上首,陛下!在這裡,請你在生命上捨斷意欲,請你不要作期待。陛下!你的這八萬四千頭乳牛:[配戴]黃麻繫繩,青銅牛奶桶,陛下!在這裡,請你在生命上捨斷意欲,請你不要作期待。陛下!你的這八萬四千俱胝衣服:精緻的亞麻衣、精緻的木綿衣、精緻的絲綢衣、精緻的毛衣、精緻的木綿衣,陛下!在這裡,請你在生命上捨斷意欲,請你不要作期待。陛下!你的這八萬四千鍋煮好的食物,早上、傍晚供養食物被帶來,陛下!在這裡,請你在生命上捨斷意欲,請你不要作期待。」』(267)
  阿難!在這麼說時,善吉祥皇后哭泣、流淚。阿難!那時,善吉祥皇后擦去眼淚後,對大善見王說這個:『陛下!與就一切所愛的、合意的分離、別離、異離,陛下!你不要有期待地命終。有期待的命終是苦的,且有期待的命終是被呵責的。陛下!你的這八萬四千城市,咕薩瓦帝王都為上首,陛下!在這裡,請你在生命上捨斷意欲,請你不要作期待。陛下!你的這八萬四千宮殿,達摩宮殿為上首,陛下!在這裡,請你在生命上捨斷意欲,請你不要作期待。陛下!你的這八萬四千重閣,大陣列重閣為上首,陛下!在這裡,請你在生命上捨斷意欲,請你不要作期待。陛下!你的這八萬四千床座:金製的、銀製的、象牙製的、木心材製的、長羊毛覆蓋的、白羊毛布覆蓋的、繡花毛織布覆蓋的、頂級羚鹿皮覆蓋的、有頂篷的,兩端有紅色枕墊,陛下!在這裡,請你在生命上捨斷意欲,請你不要作期待。陛下!你的這八萬四千頭象:黃金裝飾,黃金旗幟,被金絲網覆蓋的,布薩象王為上首,陛下!在這裡,請你在生命上捨斷意欲,請你不要作期待。陛下!你的這八萬四千匹馬,黃金裝飾,黃金旗幟,被金絲網覆蓋的,雷雲馬王為上首,陛下!在這裡,請你在生命上捨斷意欲,請你不要作期待。陛下!你的這八萬四千輛車,獅子皮圍繞,老虎皮圍繞,豹皮圍繞,黃毛毯圍繞,黃金裝飾,黃金旗幟,被金絲網覆蓋的,最勝車為上首,陛下!在這裡,請你在生命上捨斷意欲,請你不要作期待。陛下!你的這八萬四千寶珠,寶珠寶石為上首,陛下!在這裡,請你在生命上捨斷意欲,請你不要作期待。陛下!你的這八萬四千位女人,女寶為上首,陛下!在這裡,請你在生命上捨斷意欲,請你不要作期待。陛下!你的這八萬四千屋主,屋主寶為上首,陛下!在這裡,請你在生命上捨斷意欲,請你不要作期待。陛下!你的這八萬四千剎帝利隨從,主兵臣寶為上首,陛下!在這裡,請你在生命上捨斷意欲,請你不要作期待。陛下!你的這八萬四千頭乳牛:[配戴]黃麻繫繩,青銅牛奶桶,陛下!在這裡,請你在生命上捨斷意欲,請你不要作期待。陛下!你的這八萬四千俱胝衣服:精緻的亞麻衣、精緻的木綿衣、精緻的絲綢衣、精緻的毛衣、精緻的木綿衣,陛下!在這裡,請你在生命上捨斷意欲,請你不要作期待。陛下!你的這八萬四千鍋煮好的食物,早上、傍晚供養食物被帶來,陛下!在這裡,請你在生命上捨斷意欲,請你不要作期待。』(268)
梵天世界的到達
  阿難!那時,大善見王不久就命終。阿難!猶如已食美食的屋主或屋主的兒子有餐後的睡意。同樣的,阿難!大善見王有瀕死的感受。阿難!已命終的大善見王往生善趣的梵天世界。阿難!大善見王玩八萬四千年男童遊戲,使做八萬四千年副王位[MN.83],使做八萬四千年王位,在達摩宮殿在家行梵行八萬四千年,修習四梵住後,以身體的崩解,死後成為到達梵天世界者。(269)
  又,你會這麼想:『那時的大善見王是別人。』阿難!但這不應該被看作這樣,我是那時的大善見王。我的這八萬四千城市,咕薩瓦帝王都為上首;我的這八萬四千宮殿,達摩宮殿為上首;我的這八萬四千重閣,大陣列重閣為上首;我的這八萬四千床座:金製的、銀製的、象牙製的、木心材製的、長羊毛覆蓋的、白羊毛布覆蓋的、繡花毛織布覆蓋的、頂級羚鹿皮覆蓋的、有頂篷的,兩端有紅色枕墊;我的這八萬四千頭象:黃金裝飾,黃金旗幟,被金絲網覆蓋的,布薩象王為上首;我的這八萬四千匹馬,黃金裝飾,黃金旗幟,被金絲網覆蓋的,雷雲馬王為上首;我的這八萬四千輛車,獅子皮圍繞,老虎皮圍繞,豹皮圍繞,黃毛毯圍繞,黃金裝飾,黃金旗幟,被金絲網覆蓋的,最勝車為上首;我的這八萬四千寶珠,寶珠寶石為上首;我的這八萬四千位女人,女寶為上首;我的這八萬四千屋主,屋主寶為上首;我的這八萬四千剎帝利隨從,主兵臣寶為上首;我的這八萬四千頭乳牛:[配戴]黃麻繫繩,青銅牛奶桶;我的這八萬四千俱胝衣服:精緻的亞麻衣、精緻的木綿衣、精緻的絲綢衣、精緻的毛衣、精緻的木綿衣;我的這八萬四千鍋煮好的食物,早上、傍晚供養食物被帶來。(270)
  阿難!然而那些八萬四千城市中,那時我只住一個城市,即:咕薩瓦帝王都;而那些八萬四千宮殿中,那時我只住一個宮殿,即:達摩宮殿;而那些八萬四千重閣中,那時我只住一個重閣,即:大陣列重閣;而那些八萬四千床座中,那時我只住一個床座,即:金製的、銀製的、象牙製的、木心材製的;而那些八萬四千頭象中,那時我只登上一頭象,即:布薩象王;而那些八萬四千匹馬中,那時我只登上一匹馬,即:雷雲馬王;而那些八萬四千輛馬車中,那時我只登上一輛馬車,即:最勝車;而那些八萬四千位女人中,那時只有一位女人侍候我,即:或剎帝利女,或毘舍女;而那些八萬四千俱胝衣服中,那時我只穿一套衣服,即:或精緻的亞麻衣,或精緻的絲綢衣,或精緻的毛衣,或精緻的木綿衣;而那些八萬四千鍋煮好的食物中,只有那一鍋煮好的食物,從那裡我吃最多一拿哩的飯與放進那個的咖哩。(271)
  阿難!看!那一切諸行已過去;已被滅;已變易。阿難!諸行是這麼無常的;阿難!諸行是這麼不堅固的;阿難!諸行是這麼不安的。阿難!到那個程度,這就足以要在一切諸行上,足以離染,足以解脫。
  阿難!又,我記得(證知)在這個地方已放下遺體六次,而當就成為那位如法的法王、四端邊征服者、達到國土安定者、具備七寶者的轉輪王時,這是第七次遺體的放下。阿難!又,我不見那個地方:在包括天,在包括魔,在包括梵的世間;在包括沙門婆羅門,在包括天-人的世代中,於該處如來會第八次放下遺體。
  世尊說這個,說這個後,善逝、大師又更進一步說這個:
  「諸行確實是無常的,是生起與消散法的
   生起後被滅,它們的寂滅是樂。」[SN.1.11](272)
  大善見經第四終了。
DN.17/(4) Mahāsudassanasuttaṃ
   241. Evaṃ me sutaṃ– ekaṃ samayaṃ bhagavā kusinārāyaṃ viharati upavattane mallānaṃ sālavane antarena yamakasālānaṃ parinibbānasamaye. Atha kho āyasmā ānando yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca– “mā, bhante, bhagavā imasmiṃ khuddakanagarake ujjaṅgalanagarake sākhānagarake parinibbāyi. Santi, bhante, aññāni mahānagarāni. Seyyathidaṃ– campā, rājagahaṃ, sāvatthi, sāketaṃ, kosambī, bārāṇasī; ettha bhagavā parinibbāyatu. Ettha bahū khattiyamahāsālā brāhmaṇamahāsālā gahapatimahāsālā tathāgate abhippasannā, te tathāgatassa sarīrapūjaṃ karissantī”ti.
   242. “Mā hevaṃ, ānanda, avaca; mā hevaṃ, ānanda, avaca– khuddakanagarakaṃ ujjaṅgalanagarakaṃ sākhānagarakan”ti.
Kusāvatīrājadhānī
   “Bhūtapubbaṃ, ānanda, rājā mahāsudassano nāma ahosi khattiyo muddhāvasitto cāturanto vijitāvī janapadatthāvariyappatto Rañño, ānanda, mahāsudassanassa ayaṃ kusinārā kusāvatī nāma rājadhānī ahosi. Puratthimena ca pacchimena ca dvādasayojanāni āyāmena, uttarena ca dakkhiṇena ca sattayojanāni vitthārena. Kusāvatī, ānanda, rājadhānī iddhā ceva ahosi phītā ca bahujanā ca ākiṇṇamanussā ca subhikkhā ca. Seyyathāpi, ānanda devānaṃ āḷakamandā nāma rājadhānī iddhā ceva hoti phītā ca bahujanā ca ākiṇṇayakkhā ca subhikkhā ca; evameva kho, ānanda, kusāvatī rājadhānī iddhā ceva ahosi phītā ca bahujanā ca ākiṇṇamanussā ca subhikkhā ca. Kusāvatī, ānanda rājadhānī dasahi saddehi avivittā ahosi divā ceva rattiñca, seyyathidaṃ– hatthisaddena assasaddena rathasaddena bherisaddena mudiṅgasaddena vīṇāsaddena gītasaddena saṅkhasaddena sammasaddena pāṇitāḷasaddena ‘asnātha pivatha khādathā’ti dasamena saddena.
   “Kusāvatī, ānanda, rājadhānī sattahi pākārehi parikkhittā ahosi. Eko pākāro sovaṇṇamayo, eko rūpiyamayo, eko veḷuriyamayo, eko phalikamayo, eko lohitaṅkamayo, eko masāragallamayo, eko sabbaratanamayo. Kusāvatiyā, ānanda, rājadhāniyā catunnaṃ vaṇṇānaṃ dvārāni ahesuṃ. Ekaṃ dvāraṃ sovaṇṇamayaṃ, ekaṃ rūpiyamayaṃ, ekaṃ veḷuriyamayaṃ, ekaṃ phalikamayaṃ Ekekasmiṃ dvāre satta satta esikā nikhātā ahesuṃ tiporisaṅgā tiporisanikhātā dvādasaporisā ubbedhena. Ekā esikā sovaṇṇamayā, ekā rūpiyamayā, ekā veḷuriyamayā, ekā phalikamayā, ekā lohitaṅkamayā, ekā masāragallamayā, ekā sabbaratanamayā. Kusāvatī, ānanda, rājadhānī sattahi tālapantīhi parikkhittā ahosi. Ekā tālapanti sovaṇṇamayā, ekā rūpiyamayā, ekā veḷuriyamayā, ekā phalikamayā, ekā lohitaṅkamayā, ekā masāragallamayā, ekā sabbaratanamayā. Sovaṇṇamayassa tālassa sovaṇṇamayo khandho ahosi, rūpiyamayāni pattāni ca phalāni ca. Rūpiyamayassa tālassa rūpiyamayo khandho ahosi, sovaṇṇamayāni pattāni ca phalāni ca. Veḷuriyamayassa tālassa veḷuriyamayo khandho ahosi, phalikamayāni pattāni ca phalāni ca. Phalikamayassa tālassa phalikamayo khandho ahosi, veḷuriyamayāni pattāni ca phalāni ca. Lohitaṅkamayassa tālassa lohitaṅkamayo khandho ahosi, masāragallamayāni pattāni ca phalāni ca. Masāragallamayassa tālassa masāragallamayo khandho ahosi, lohitaṅkamayāni pattāni ca phalāni ca. Sabbaratanamayassa tālassa sabbaratanamayo khandho ahosi, sabbaratanamayāni pattāni ca phalāni ca. Tāsaṃ kho panānanda, tālapantīnaṃ vāteritānaṃ saddo ahosi vaggu ca rajanīyo ca khamanīyo ca madanīyo ca. Seyyathāpi, ānanda, pañcaṅgikassa tūriyassa suvinītassa suppaṭitāḷitassa sukusalehi samannāhatassa saddo hoti vaggu ca rajanīyo ca khamanīyo ca madanīyo ca evameva kho, ānanda, tāsaṃ tālapantīnaṃ vāteritānaṃ saddo ahosi vaggu ca rajanīyo ca khamanīyo ca madanīyo ca. Ye kho panānanda, tena samayena kusāvatiyā rājadhāniyā dhuttā ahesuṃ soṇḍā pipāsā, te tāsaṃ tālapantīnaṃ vāteritānaṃ saddena paricāresuṃ.
Cakkaratanaṃ
   243. “Rājā ānanda, mahāsudassano sattahi ratanehi samannāgato ahosi catūhi ca iddhīhi. Katamehi sattahi? Idhānanda, rañño mahāsudassanassa tadahuposathe pannarase sīsaṃnhātassa uposathikassa uparipāsādavaragatassa dibbaṃ cakkaratanaṃ pāturahosi sahassāraṃ sanemikaṃ sanābhikaṃ sabbākāraparipūraṃ. Disvā rañño mahāsudassanassa etadahosi– ‘sutaṃ kho panetaṃ– “yassa rañño khattiyassa muddhāvasittassa tadahuposathe pannarase sīsaṃnhātassa uposathikassa uparipāsādavaragatassa dibbaṃ cakkaratanaṃ pātubhavati sahassāraṃ sanemikaṃ sanābhikaṃ sabbākāraparipūraṃ, so hoti rājā cakkavattī”ti. Assaṃ nu kho ahaṃ rājā cakkavattī’ti.
   244. “Atha kho, ānanda, rājā mahāsudassano uṭṭhāyāsanā ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā vāmena hatthena suvaṇṇabhiṅkāraṃ gahetvā dakkhiṇena hatthena cakkaratanaṃ abbhukkiri– ‘pavattatu bhavaṃ cakkaratanaṃ, abhivijinātu bhavaṃ cakkaratanan’ti. Atha kho taṃ, ānanda, cakkaratanaṃ puratthimaṃ disaṃ pavatti, anvadeva rājā mahāsudassano saddhiṃ caturaṅginiyā senāya, yasmiṃ kho panānanda, padese cakkaratanaṃ patiṭṭhāsi, tattha rājā mahāsudassano vāsaṃ upagacchi saddhiṃ caturaṅginiyā senāya. Ye kho panānanda, puratthimāya disāya paṭirājāno, te rājānaṃ mahāsudassanaṃ upasaṅkamitvā evamāhaṃsu– ‘ehi kho mahārāja, svāgataṃ te mahārāja, sakaṃ te mahārāja, anusāsa mahārājā’ti. Rājā mahāsudassano evamāha– ‘pāṇo na hantabbo, adinnaṃ na ādātabbaṃ, kāmesu micchā na caritabbā, musā na bhaṇitabbā, majjaṃ na pātabbaṃ, yathābhuttañca bhuñjathā’ti Ye kho panānanda, puratthimāya disāya paṭirājāno, te rañño mahāsudassanassa anuyantā ahesuṃ. Atha kho taṃ, ānanda, cakkaratanaṃ puratthimaṃ samuddaṃ ajjhogāhetvā paccuttaritvā dakkhiṇaṃ disaṃ pavatti …pe… dakkhiṇaṃ samuddaṃ ajjhogāhetvā paccuttaritvā pacchimaṃ disaṃ pavatti …pe… pacchimaṃ samuddaṃ ajjhogāhetvā paccuttaritvā uttaraṃ disaṃ pavatti, anvadeva rājā mahāsudassano saddhiṃ caturaṅginiyā senāya. Yasmiṃ kho panānanda, padese cakkaratanaṃ patiṭṭhāsi, tattha rājā mahāsudassano vāsaṃ upagacchi saddhiṃ caturaṅginiyā senāya. Ye kho panānanda, uttarāya disāya paṭirājāno, te rājānaṃ mahāsudassanaṃ upasaṅkamitvā evamāhaṃsu– ‘ehi kho mahārāja, svāgataṃ te mahārāja, sakaṃ te mahārāja, anusāsa mahārājā’ti. Rājā mahāsudassano evamāha– ‘pāṇo na hantabbo, adinnaṃ na ādātabbaṃ, kāmesu micchā na caritabbā, musā na bhaṇitabbā, majjaṃ na pātabbaṃ yathābhuttañca bhuñjathā’ti. Ye kho panānanda, uttarāya disāya paṭirājāno te rañño mahāsudassanassa anuyantā ahesuṃ.
   245. “Atha kho taṃ, ānanda, cakkaratanaṃ samuddapariyantaṃ pathaviṃ abhivijinitvā kusāvatiṃ rājadhāniṃ paccāgantvā rañño mahāsudassanassa antepuradvāre atthakaraṇapamukhe akkhāhataṃ maññe aṭṭhāsi rañño mahāsudassanassa antepuraṃ upasobhayamānaṃ. Rañño, ānanda, mahāsudassanassa evarūpaṃ cakkaratanaṃ pāturahosi.
Hatthiratanaṃ
   246. “Puna caparaṃ, ānanda, rañño mahāsudassanassa hatthiratanaṃ pāturahosi sabbaseto sattappatiṭṭho iddhimā vehāsaṅgamo uposatho nāma nāgarājā. Taṃ disvā rañño mahāsudassanassa cittaṃ pasīdi– ‘bhaddakaṃ vata bho hatthiyānaṃ, sace damathaṃ upeyyā’ti. Atha kho taṃ, ānanda, hatthiratanaṃ– seyyathāpi nāma gandhahatthājāniyo dīgharattaṃ suparidanto, evameva damathaṃ upagacchi. Bhūtapubbaṃ, ānanda, rājā mahāsudassano tameva hatthiratanaṃ vīmaṃsamāno pubbaṇhasamayaṃ abhiruhitvā samuddapariyantaṃ pathaviṃ anuyāyitvā kusāvatiṃ rājadhāniṃ paccāgantvā pātarāsamakāsi. Rañño, ānanda, mahāsudassanassa evarūpaṃ hatthiratanaṃ pāturahosi.
Assaratanaṃ
   247. “Puna caparaṃ, ānanda, rañño mahāsudassanassa assaratanaṃ pāturahosi sabbaseto kāḷasīso muñjakeso iddhimā vehāsaṅgamo valāhako nāma assarājā. Taṃ disvā rañño mahāsudassanassa cittaṃ pasīdi– ‘bhaddakaṃ vata bho assayānaṃ sace damathaṃ upeyyā’ti. Atha kho taṃ ānanda, assaratanaṃ seyyathāpi nāma bhaddo assājāniyo dīgharattaṃ suparidanto, evameva damathaṃ upagacchi. Bhūtapubbaṃ, ānanda, rājā mahāsudassano tameva assaratanaṃ vīmaṃsamāno pubbaṇhasamayaṃ abhiruhitvā samuddapariyantaṃ pathaviṃ anuyāyitvā kusāvatiṃ rājadhāniṃ paccāgantvā pātarāsamakāsi. Rañño, ānanda, mahāsudassanassa evarūpaṃ assaratanaṃ pāturahosi.
Maṇiratanaṃ
   248. “Puna caparaṃ, ānanda, rañño mahāsudassanassa maṇiratanaṃ pāturahosi. So ahosi maṇi veḷuriyo subho jātimā aṭṭhaṃso suparikammakato accho vippasanno anāvilo sabbākārasampanno. Tassa kho panānanda, maṇiratanassa ābhā samantā yojanaṃ phuṭā ahosi. Bhūtapubbaṃ, ānanda, rājā mahāsudassano tameva maṇiratanaṃ vīmaṃsamāno caturaṅginiṃ senaṃ sannayhitvā maṇiṃ dhajaggaṃ āropetvā rattandhakāratimisāya pāyāsi. Ye kho panānanda, samantā gāmā ahesuṃ, te tenobhāsena kammante payojesuṃ divāti maññamānā. Rañño, ānanda, mahāsudassanassa evarūpaṃ maṇiratanaṃ pāturahosi.
Itthiratanaṃ
   249. “Puna caparaṃ, ānanda, rañño mahāsudassanassa itthiratanaṃ pāturahosi abhirūpā dassanīyā pāsādikā paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgatā nātidīghā nātirassā nātikisā nātithūlā nātikāḷikā nāccodātā atikkantā mānusivaṇṇaṃ appattā dibbavaṇṇaṃ. Tassa kho panānanda, itthiratanassa evarūpo kāyasamphasso hoti, seyyathāpi nāma tūlapicuno vā kappāsapicuno vā. Tassa kho panānanda, itthiratanassa sīte uṇhāni gattāni honti, uṇhe sītāni. Tassa kho panānanda, itthiratanassa kāyato candanagandho vāyati, mukhato uppalagandho. Taṃ kho panānanda, itthiratanaṃ rañño mahāsudassanassa pubbuṭṭhāyinī ahosi pacchānipātinī kiṅkārapaṭissāvinī manāpacārinī piyavādinī. Taṃ kho panānanda, itthiratanaṃ rājānaṃ mahāsudassanaṃ manasāpi no aticari, kuto pana kāyena. Rañño, ānanda, mahāsudassanassa evarūpaṃ itthiratanaṃ pāturahosi.
Gahapatiratanaṃ
   250. “Puna caparaṃ, ānanda, rañño mahāsudassanassa gahapatiratanaṃ pāturahosi. Tassa kammavipākajaṃ dibbacakkhu pāturahosi yena nidhiṃ passati sassāmikampi assāmikampi. So rājānaṃ mahāsudassanaṃ upasaṅkamitvā evamāha– ‘appossukko tvaṃ, deva, hohi, ahaṃ te dhanena dhanakaraṇīyaṃ karissāmī’ti. Bhūtapubbaṃ, ānanda, rājā mahāsudassano tameva gahapatiratanaṃ vīmaṃsamāno nāvaṃ abhiruhitvā majjhe gaṅgāya nadiyā sotaṃ ogāhitvā gahapatiratanaṃ etadavoca– ‘attho me, gahapati, hiraññasuvaṇṇenā’ti. ‘Tena hi, mahārāja, ekaṃ tīraṃ nāvā upetū’ti. ‘Idheva me, gahapati, attho hiraññasuvaṇṇenā’ti. Atha kho taṃ, ānanda, gahapatiratanaṃ ubhohi hatthehi udakaṃ omasitvā pūraṃ hiraññasuvaṇṇassa kumbhiṃ uddharitvā rājānaṃ mahāsudassanaṃ etadavoca – ‘alamettāvatā mahārāja, katamettāvatā mahārāja, pūjitamettāvatā mahārājā’ti? Rājā mahāsudassano evamāha– ‘alamettāvatā gahapati, katamettāvatā gahapati, pūjitamettāvatā gahapatī’ti. Rañño ānanda, mahāsudassanassa evarūpaṃ gahapatiratanaṃ pāturahosi.
Pariṇāyakaratanaṃ
   251. “Puna caparaṃ, ānanda, rañño mahāsudassanassa pariṇāyakaratanaṃ pāturahosi paṇḍito viyatto medhāvī paṭibalo rājānaṃ mahāsudassanaṃ upayāpetabbaṃ upayāpetuṃ, apayāpetabbaṃ apayāpetuṃ, ṭhapetabbaṃ ṭhapetuṃ. So rājānaṃ mahāsudassanaṃ upasaṅkamitvā evamāha– ‘appossukko tvaṃ, deva, hohi, ahamanusāsissāmī’ti. Rañño, ānanda, mahāsudassanassa evarūpaṃ pariṇāyakaratanaṃ pāturahosi.
   “Rājā, ānanda, mahāsudassano imehi sattahi ratanehi samannāgato ahosi.
Catu-iddhisamannāgato
   252. “Rājā, ānanda, mahāsudassano catūhi iddhīhi samannāgato ahosi. Katamāhi catūhi iddhīhi? Idhānanda, rājā mahāsudassano abhirūpo ahosi dassanīyo pāsādiko paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgato ativiya aññehi manussehi. Rājā, ānanda, mahāsudassano imāya paṭhamāya iddhiyā samannāgato ahosi.
   “Puna caparaṃ, ānanda, rājā mahāsudassano dīghāyuko ahosi ciraṭṭhitiko ativiya aññehi manussehi. Rājā, ānanda, mahāsudassano imāya dutiyāya iddhiyā samannāgato ahosi.
   “Puna caparaṃ, ānanda, rājā mahāsudassano appābādho ahosi appātaṅko samavepākiniyā gahaṇiyā samannāgato nātisītāya nāccuṇhāya ativiya aññehi manussehi. Rājā, ānanda, mahāsudassano imāya tatiyāya iddhiyā samannāgato ahosi.
   “Puna caparaṃ ānanda, rājā mahāsudassano brāhmaṇagahapatikānaṃ piyo ahosi manāpo. Seyyathāpi, ānanda, pitā puttānaṃ piyo hoti manāpo, evameva kho, ānanda, rājā mahāsudassano brāhmaṇagahapatikānaṃ piyo ahosi manāpo. Raññopi, ānanda, mahāsudassanassa brāhmaṇagahapatikā piyā ahesuṃ manāpā. Seyyathāpi, ānanda, pitu puttā piyā honti manāpā, evameva kho, ānanda, raññopi mahāsudassanassa brāhmaṇagahapatikā piyā ahesuṃ manāpā.
   “Bhūtapubbaṃ, ānanda, rājā mahāsudassano caturaṅginiyā senāya uyyānabhūmiṃ niyyāsi. Atha kho, ānanda, brāhmaṇagahapatikā rājānaṃ mahāsudassanaṃ upasaṅkamitvā evamāhaṃsu– ‘ataramāno, deva, yāhi, yathā taṃ mayaṃ cirataraṃ passeyyāmā’ti. Rājāpi, ānanda, mahāsudassano sārathiṃ āmantesi– ‘ataramāno, sārathi, rathaṃ pesehi, yathā ahaṃ brāhmaṇagahapatike cirataraṃ passeyyan’ti. Rājā, ānanda, mahāsudassano imāya catutthiyā iddhiyā samannāgato ahosi. Rājā, ānanda, mahāsudassano imāhi catūhi iddhīhi samannāgato ahosi.
Dhammapāsādapokkharaṇī
   253. “Atha kho, ānanda, rañño mahāsudassanassa etadahosi– ‘yaṃnūnāhaṃ imāsu tālantarikāsu dhanusate dhanusate pokkharaṇiyo māpeyyan’ti.
   “Māpesi kho, ānanda, rājā mahāsudassano tāsu tālantarikāsu dhanusate dhanusate pokkharaṇiyo. Tā kho panānanda, pokkharaṇiyo catunnaṃ vaṇṇānaṃ iṭṭhakāhi citā ahesuṃ– ekā iṭṭhakā sovaṇṇamayā, ekā rūpiyamayā, ekā veḷuriyamayā, ekā phalikamayā.
   “Tāsu kho panānanda, pokkharaṇīsu cattāri cattāri sopānāni ahesuṃ catunnaṃ vaṇṇānaṃ, ekaṃ sopānaṃ sovaṇṇamayaṃ ekaṃ rūpiyamayaṃ ekaṃ veḷuriyamayaṃ ekaṃ phalikamayaṃ. Sovaṇṇamayassa sopānassa sovaṇṇamayā thambhā ahesuṃ, rūpiyamayā sūciyo ca uṇhīsañca. Rūpiyamayassa sopānassa rūpiyamayā thambhā ahesuṃ, sovaṇṇamayā sūciyo ca uṇhīsañca. Veḷuriyamayassa sopānassa veḷuriyamayā thambhā ahesuṃ, phalikamayā sūciyo ca uṇhīsañca. Phalikamayassa sopānassa phalikamayā thambhā ahesuṃ, veḷuriyamayā sūciyo ca uṇhīsañca. Tā kho panānanda, pokkharaṇiyo dvīhi vedikāhi parikkhittā ahesuṃ ekā vedikā sovaṇṇamayā, ekā rūpiyamayā. Sovaṇṇamayāya vedikāya sovaṇṇamayā thambhā ahesuṃ, rūpiyamayā sūciyo ca uṇhīsañca. Rūpiyamayāya vedikāya rūpiyamayā thambhā ahesuṃ, sovaṇṇamayā sūciyo ca uṇhīsañca. Atha kho, ānanda rañño mahāsudassanassa etadahosi– ‘yaṃnūnāhaṃ imāsu pokkharaṇīsu evarūpaṃ mālaṃ ropāpeyyaṃ uppalaṃ padumaṃ kumudaṃ puṇḍarīkaṃ sabbotukaṃ sabbajanassa anāvaṭan’ti. Ropāpesi kho ānanda, rājā mahāsudassano tāsu pokkharaṇīsu evarūpaṃ mālaṃ uppalaṃ padumaṃ kumudaṃ puṇḍarīkaṃ sabbotukaṃ sabbajanassa anāvaṭaṃ.
   254. “Atha kho, ānanda, rañño mahāsudassanassa etadahosi– ‘yaṃnūnāhaṃ imāsaṃ pokkharaṇīnaṃ tīre nhāpake purise ṭhapeyyaṃ, ye āgatāgataṃ janaṃ nhāpessantī’ti. Ṭhapesi kho, ānanda, rājā mahāsudassano tāsaṃ pokkharaṇīnaṃ tīre nhāpake purise, ye āgatāgataṃ janaṃ nhāpesuṃ.
   “Atha kho, ānanda, rañño mahāsudassanassa etadahosi– ‘yaṃnūnāhaṃ imāsaṃ pokkharaṇīnaṃ tīre evarūpaṃ dānaṃ paṭṭhapeyyaṃ– annaṃ annaṭṭhikassa, pānaṃ pānaṭṭhikassa, vatthaṃ vatthaṭṭhikassa, yānaṃ yānaṭṭhikassa, sayanaṃ sayanaṭṭhikassa, itthiṃ itthiṭṭhikassa, hiraññaṃ hiraññaṭṭhikassa, suvaṇṇaṃ suvaṇṇaṭṭhikassā’ti. Paṭṭhapesi kho, ānanda, rājā mahāsudassano tāsaṃ pokkharaṇīnaṃ tīre evarūpaṃ dānaṃ– annaṃ annaṭṭhikassa, pānaṃ pānaṭṭhikassa, vatthaṃ vatthaṭṭhikassa, yānaṃ yānaṭṭhikassa, sayanaṃ sayanaṭṭhikassa, itthiṃ itthiṭṭhikassa, hiraññaṃ hiraññaṭṭhikassa, suvaṇṇaṃ suvaṇṇaṭṭhikassa.
   255. “Atha kho, ānanda, brāhmaṇagahapatikā pahūtaṃ sāpateyyaṃ ādāya rājānaṃ mahāsudassanaṃ upasaṅkamitvā evamāhaṃsu– ‘idaṃ, deva, pahūtaṃ sāpateyyaṃ devaññeva uddissa ābhataṃ, taṃ devo paṭiggaṇhatū’ti. ‘Alaṃ bho, mamapidaṃ pahūtaṃ sāpateyyaṃ dhammikena balinā abhisaṅkhataṃ, tañca vo hotu, ito ca bhiyyo harathā’ti. Te raññā paṭikkhittā ekamantaṃ apakkamma evaṃ samacintesuṃ– ‘na kho etaṃ amhākaṃ patirūpaṃ, yaṃ mayaṃ imāni sāpateyyāni punadeva sakāni gharāni paṭihareyyāma. Yaṃnūna mayaṃ rañño mahāsudassanassa nivesanaṃ māpeyyāmā’ti. Te rājānaṃ mahāsudassanaṃ upasaṅkamitvā evamāhaṃsu– ‘nivesanaṃ te deva, māpessāmā’ti. Adhivāsesi kho, ānanda, rājā mahāsudassano tuṇhībhāvena.
   256. “Atha kho, ānanda, sakko devānamindo rañño mahāsudassanassa cetasā cetoparivitakkamaññāya vissakammaṃ devaputtaṃ āmantesi– ‘ehi tvaṃ, samma vissakamma, rañño mahāsudassanassa nivesanaṃ māpehi dhammaṃ nāma pāsādan’ti. ‘Evaṃ bhaddantavā’ti kho, ānanda, vissakammo devaputto sakkassa devānamindassa paṭissutvā seyyathāpi nāma balavā puriso samiñjitaṃ vā bāhaṃ pasāreyya pasāritaṃ vā bāhaṃ samiñjeyya, evameva devesu tāvatiṃsesu antarahito rañño mahāsudassanassa purato pāturahosi. Atha kho, ānanda, vissakammo devaputto rājānaṃ mahāsudassanaṃ etadavoca– ‘nivesanaṃ te deva, māpessāmi dhammaṃ nāma pāsādan’ti. Adhivāsesi kho, ānanda, rājā mahāsudassano tuṇhībhāvena.
   “Māpesi kho, ānanda, vissakammo devaputto rañño mahāsudassanassa nivesanaṃ dhammaṃ nāma pāsādaṃ. Dhammo, ānanda, pāsādo puratthimena pacchimena ca yojanaṃ āyāmena ahosi. Uttarena dakkhiṇena ca aḍḍhayojanaṃ vitthārena. Dhammassa, ānanda, pāsādassa tiporisaṃ uccatarena vatthu citaṃ ahosi catunnaṃ vaṇṇānaṃ iṭṭhakāhi– ekā iṭṭhakā sovaṇṇamayā, ekā rūpiyamayā, ekā veḷuriyamayā, ekā phalikamayā.
   “Dhammassa, ānanda, pāsādassa caturāsīti thambhasahassāni ahesuṃ catunnaṃ vaṇṇānaṃ– eko thambho sovaṇṇamayo, eko rūpiyamayo, eko veḷuriyamayo, eko phalikamayo. Dhammo, ānanda, pāsādo catunnaṃ vaṇṇānaṃ phalakehi santhato ahosi– ekaṃ phalakaṃ sovaṇṇamayaṃ, ekaṃ rūpiyamayaṃ, ekaṃ veḷuriyamayaṃ, ekaṃ phalikamayaṃ.
   “Dhammassa, ānanda, pāsādassa catuvīsati sopānāni ahesuṃ catunnaṃ vaṇṇānaṃ– ekaṃ sopānaṃ sovaṇṇamayaṃ, ekaṃ rūpiyamayaṃ, ekaṃ veḷuriyamayaṃ, ekaṃ phalikamayaṃ. Sovaṇṇamayassa sopānassa sovaṇṇamayā thambhā ahesuṃ rūpiyamayā sūciyo ca uṇhīsañca. Rūpiyamayassa sopānassa rūpiyamayā thambhā ahesuṃ sovaṇṇamayā sūciyo ca uṇhīsañca. Veḷuriyamayassa sopānassa veḷuriyamayā thambhā ahesuṃ phalikamayā sūciyo ca uṇhīsañca. Phalikamayassa sopānassa phalikamayā thambhā ahesuṃ veḷuriyamayā sūciyo ca uṇhīsañca.
   “Dhamme, ānanda, pāsāde caturāsīti kūṭāgārasahassāni ahesuṃ catunnaṃ vaṇṇānaṃ– ekaṃ kūṭāgāraṃ sovaṇṇamayaṃ, ekaṃ rūpiyamayaṃ, ekaṃ veḷuriyamayaṃ ekaṃ phalikamayaṃ. Sovaṇṇamaye kūṭāgāre rūpiyamayo pallaṅko paññatto ahosi, rūpiyamaye kūṭāgāre sovaṇṇamayo pallaṅko paññatto ahosi, veḷuriyamaye kūṭāgāre dantamayo pallaṅko paññatto ahosi, phalikamaye kūṭāgāre sāramayo pallaṅko paññatto ahosi. Sovaṇṇamayassa kūṭāgārassa dvāre rūpiyamayo tālo ṭhito ahosi, tassa rūpiyamayo khandho sovaṇṇamayāni pattāni ca phalāni ca. Rūpiyamayassa kūṭāgārassa dvāre sovaṇṇamayo tālo ṭhito ahosi, tassa sovaṇṇamayo khandho, rūpiyamayāni pattāni ca phalāni ca. Veḷuriyamayassa kūṭāgārassa dvāre phalikamayo tālo ṭhito ahosi, tassa phalikamayo khandho, veḷuriyamayāni pattāni ca phalāni ca. Phalikamayassa kūṭāgārassa dvāre veḷuriyamayo tālo ṭhito ahosi, tassa veḷuriyamayo khandho, phalikamayāni pattāni ca phalāni ca.
   257. “Atha kho, ānanda, rañño mahāsudassanassa etadahosi– ‘yaṃnūnāhaṃ mahāviyūhassa kūṭāgārassa dvāre sabbasovaṇṇamayaṃ tālavanaṃ māpeyyaṃ, yattha divāvihāraṃ nisīdissāmī’ti. Māpesi kho, ānanda, rājā mahāsudassano mahāviyūhassa kūṭāgārassa dvāre sabbasovaṇṇamayaṃ tālavanaṃ, yattha divāvihāraṃ nisīdi. Dhammo, ānanda pāsādo dvīhi vedikāhi parikkhitto ahosi, ekā vedikā sovaṇṇamayā, ekā rūpiyamayā. Sovaṇṇamayāya vedikāya sovaṇṇamayā thambhā ahesuṃ, rūpiyamayā sūciyo ca uṇhīsañca. Rūpiyamayāya vedikāya rūpiyamayā thambhā ahesuṃ, sovaṇṇamayā sūciyo ca uṇhīsañca.
   258. “Dhammo, ānanda, pāsādo dvīhi kiṅkiṇikajālehi parikkhitto ahosi– ekaṃ jālaṃ sovaṇṇamayaṃ ekaṃ rūpiyamayaṃ. Sovaṇṇamayassa jālassa rūpiyamayā kiṅkiṇikā ahesuṃ, rūpiyamayassa jālassa sovaṇṇamayā kiṅkiṇikā ahesuṃ. Tesaṃ kho panānanda, kiṅkiṇikajālānaṃ vāteritānaṃ saddo ahosi vaggu ca rajanīyo ca khamanīyo ca madanīyo ca. Seyyathāpi, ānanda, pañcaṅgikassa tūriyassa suvinītassa suppaṭitāḷitassa sukusalehi samannāhatassa saddo hoti, vaggu ca rajanīyo ca khamanīyo ca madanīyo ca, evameva kho, ānanda, tesaṃ kiṅkiṇikajālānaṃ vāteritānaṃ saddo ahosi vaggu ca rajanīyo ca khamanīyo ca madanīyo ca. Ye kho panānanda, tena samayena kusāvatiyā rājadhāniyā dhuttā ahesuṃ soṇḍā pipāsā, te tesaṃ kiṅkiṇikajālānaṃ vāteritānaṃ saddena paricāresuṃ. Niṭṭhito kho panānanda, dhammo pāsādo duddikkho ahosi musati cakkhūni. Seyyathāpi, ānanda, vassānaṃ pacchime māse saradasamaye viddhe vigatavalāhake deve ādicco nabhaṃ abbhussakkamāno duddikkho hoti musati cakkhūni; evameva kho, ānanda, dhammo pāsādo duddikkho ahosi musati cakkhūni.
   259. “Atha kho, ānanda, rañño mahāsudassanassa etadahosi– ‘yaṃnūnāhaṃ dhammassa pāsādassa purato dhammaṃ nāma pokkharaṇiṃ māpeyyan’ti. Māpesi kho, ānanda, rājā mahāsudassano dhammassa pāsādassa purato dhammaṃ nāma pokkharaṇiṃ. Dhammā, ānanda, pokkharaṇī puratthimena pacchimena ca yojanaṃ āyāmena ahosi, uttarena dakkhiṇena ca aḍḍhayojanaṃ vitthārena. Dhammā, ānanda, pokkharaṇī catunnaṃ vaṇṇānaṃ iṭṭhakāhi citā ahosi – ekā iṭṭhakā sovaṇṇamayā, ekā rūpiyamayā, ekā veḷuriyamayā, ekā phalikamayā.
   “Dhammāya, ānanda, pokkharaṇiyā catuvīsati sopānāni ahesuṃ catunnaṃ vaṇṇānaṃ– ekaṃ sopānaṃ sovaṇṇamayaṃ, ekaṃ rūpiyamayaṃ, ekaṃ veḷuriyamayaṃ, ekaṃ phalikamayaṃ. Sovaṇṇamayassa sopānassa sovaṇṇamayā thambhā ahesuṃ rūpiyamayā sūciyo ca uṇhīsañca. Rūpiyamayassa sopānassa rūpiyamayā thambhā ahesuṃ sovaṇṇamayā sūciyo ca uṇhīsañca. Veḷuriyamayassa sopānassa veḷuriyamayā thambhā ahesuṃ phalikamayā sūciyo ca uṇhīsañca. Phalikamayassa sopānassa phalikamayā thambhā ahesuṃ veḷuriyamayā sūciyo ca uṇhīsañca.
   “Dhammā, ānanda, pokkharaṇī dvīhi vedikāhi parikkhittā ahosi– ekā vedikā sovaṇṇamayā, ekā rūpiyamayā. Sovaṇṇamayāya vedikāya sovaṇṇamayā thambhā ahesuṃ rūpiyamayā sūciyo ca uṇhīsañca. Rūpiyamayāya vedikāya rūpiyamayā thambhā ahesuṃ sovaṇṇamayā sūciyo ca uṇhīsañca.
   “Dhammā, ānanda, pokkharaṇī sattahi tālapantīhi parikkhittā ahosi– ekā tālapanti sovaṇṇamayā, ekā rūpiyamayā, ekā veḷuriyamayā, ekā phalikamayā, ekā lohitaṅkamayā, ekā masāragallamayā, ekā sabbaratanamayā. Sovaṇṇamayassa tālassa sovaṇṇamayo khandho ahosi rūpiyamayāni pattāni ca phalāni ca. Rūpiyamayassa tālassa rūpiyamayo khandho ahosi sovaṇṇamayāni pattāni ca phalāni ca. Veḷuriyamayassa tālassa veḷuriyamayo khandho ahosi phalikamayāni pattāni ca phalāni ca. Phalikamayassa tālassa phalikamayo khandho ahosi veḷuriyamayāni pattāni ca phalāni ca. Lohitaṅkamayassa tālassa lohitaṅkamayo khandho ahosi masāragallamayāni pattāni ca phalāni ca. Masāragallamayassa tālassa masāragallamayo khandho ahosi lohitaṅkamayāni pattāni ca phalāni ca. Sabbaratanamayassa tālassa sabbaratanamayo khandho ahosi, sabbaratanamayāni pattāni ca phalāni ca. Tāsaṃ kho panānanda, tālapantīnaṃ vāteritānaṃ saddo ahosi, vaggu ca rajanīyo ca khamanīyo ca madanīyo ca. Seyyathāpi, ānanda, pañcaṅgikassa tūriyassa suvinītassa suppaṭitāḷitassa sukusalehi samannāhatassa saddo hoti vaggu ca rajanīyo ca khamanīyo ca madanīyo ca, evameva kho, ānanda, tāsaṃ tālapantīnaṃ vāteritānaṃ saddo ahosi vaggu ca rajanīyo ca khamanīyo ca madanīyo ca. Ye kho panānanda, tena samayena kusāvatiyā rājadhāniyā dhuttā ahesuṃ soṇḍā pipāsā, te tāsaṃ tālapantīnaṃ vāteritānaṃ saddena paricāresuṃ.
   “Niṭṭhite kho panānanda, dhamme pāsāde niṭṭhitāya dhammāya ca pokkharaṇiyā rājā mahāsudassano ‘ye tena samayena samaṇesu vā samaṇasammatā brāhmaṇesu vā brāhmaṇasammatā’, te sabbakāmehi santappetvā dhammaṃ pāsādaṃ abhiruhi.
Paṭhamabhāṇavāro
Jhānasampatti
   260. “Atha kho, ānanda, rañño mahāsudassanassa etadahosi– ‘kissa nu kho me idaṃ kammassa phalaṃ kissa kammassa vipāko, yenāhaṃ etarahi evaṃmahiddhiko evaṃmahānubhāvo’ti? Atha kho, ānanda, rañño mahāsudassanassa etadahosi– ‘tiṇṇaṃ kho me idaṃ kammānaṃ phalaṃ tiṇṇaṃ kammānaṃ vipāko, yenāhaṃ etarahi evaṃmahiddhiko evaṃmahānubhāvo, seyyathidaṃ dānassa damassa saṃyamassā’ti.
   “Atha kho, ānanda, rājā mahāsudassano yena mahāviyūhaṃ kūṭāgāraṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā mahāviyūhassa kūṭāgārassa dvāre ṭhito udānaṃ udānesi– ‘tiṭṭha, kāmavitakka, tiṭṭha, byāpādavitakka, tiṭṭha, vihiṃsāvitakka. Ettāvatā kāmavitakka, ettāvatā byāpādavitakka, ettāvatā vihiṃsāvitakkā’ti.
   261. “Atha kho, ānanda, rājā mahāsudassano mahāviyūhaṃ kūṭāgāraṃ pavisitvā sovaṇṇamaye pallaṅke nisinno vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja vihāsi. Vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja vihāsi. Pītiyā ca virāgā upekkhako ca vihāsi, sato ca sampajāno sukhañca kāyena paṭisaṃvedesi, yaṃ taṃ ariyā ācikkhanti– ‘upekkhako satimā sukhavihārī’ti tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja vihāsi. Sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbeva somanassadomanassānaṃ atthaṅgamā adukkhamasukhaṃ upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthaṃ jhānaṃ upasampajja vihāsi.
   262. “Atha kho, ānanda, rājā mahāsudassano mahāviyūhā kūṭāgārā nikkhamitvā sovaṇṇamayaṃ kūṭāgāraṃ pavisitvā rūpiyamaye pallaṅke nisinno mettāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā vihāsi. Tathā dutiyaṃ tathā tatiyaṃ tathā catutthaṃ. Iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ mettāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena pharitvā vihāsi. Karuṇāsahagatena cetasā …pe… muditāsahagatena cetasā …pe… upekkhāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā vihāsi tathā dutiyaṃ tathā tatiyaṃ tathā catutthaṃ. Iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ upekkhāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena pharitvā vihāsi.
Caturāsīti nagarasahassādi
   263. “Rañño, ānanda, mahāsudassanassa caturāsīti nagarasahassāni ahesuṃ kusāvatīrājadhānippamukhāni; caturāsīti pāsādasahassāni ahesuṃ dhammapāsādappamukhāni; caturāsīti kūṭāgārasahassāni ahesuṃ mahāviyūhakūṭāgārappamukhāni; caturāsīti pallaṅkasahassāni ahesuṃ sovaṇṇamayāni rūpiyamayāni dantamayāni sāramayāni gonakatthatāni paṭikatthatāni paṭalikatthatāni kadalimigapavarapaccattharaṇāni sa-uttaracchadāni ubhatolohitakūpadhānāni; caturāsīti nāgasahassāni ahesuṃ sovaṇṇālaṅkārāni sovaṇṇadhajāni hemajālapaṭicchannāni uposathanāgarājappamukhāni; caturāsīti assasahassāni ahesuṃ sovaṇṇālaṅkārāni sovaṇṇadhajāni hemajālapaṭicchannāni valāhaka-assarājappamukhāni; caturāsīti rathasahassāni ahesuṃ sīhacammaparivārāni byagghacammaparivārāni dīpicammaparivārāni paṇḍukambalaparivārāni sovaṇṇālaṅkārāni sovaṇṇadhajāni hemajālapaṭicchannāni vejayantarathappamukhāni; caturāsīti maṇisahassāni ahesuṃ maṇiratanappamukhāni; caturāsīti itthisahassāni ahesuṃ subhaddādevippamukhāni; caturāsīti gahapatisahassāni ahesuṃ gahapatiratanappamukhāni; caturāsīti khattiyasahassāni ahesuṃ anuyantāni pariṇāyakaratanappamukhāni; caturāsīti dhenusahassāni ahesuṃ duhasandanāni dukūlasandānāni kaṃsūpadhāraṇāni; caturāsīti vatthakoṭisahassāni ahesuṃ khomasukhumānaṃ kappāsikasukhumānaṃ koseyyasukhumānaṃ kambalasukhumānaṃ (rañño, ānanda, mahāsudassanassa) caturāsīti thālipākasahassāni ahesuṃ sāyaṃ pātaṃ bhattābhihāro abhihariyittha.
   264. “Tena kho panānanda, samayena rañño mahāsudassanassa caturāsīti nāgasahassāni sāyaṃ pātaṃ upaṭṭhānaṃ āgacchanti. Atha kho, ānanda, rañño mahāsudassanassa etadahosi – ‘imāni kho me caturāsīti nāgasahassāni sāyaṃ pātaṃ upaṭṭhānaṃ āgacchanti, yaṃnūna vassasatassa vassasatassa accayena dvecattālīsaṃ dvecattālīsaṃ nāgasahassāni sakiṃ sakiṃ upaṭṭhānaṃ āgaccheyyun’ti. Atha kho, ānanda, rājā mahāsudassano pariṇāyakaratanaṃ āmantesi – ‘imāni kho me, samma pariṇāyakaratana, caturāsīti nāgasahassāni sāyaṃ pātaṃ upaṭṭhānaṃ āgacchanti, tena hi, samma pariṇāyakaratana, vassasatassa vassasatassa accayena dvecattālīsaṃ dvecattālīsaṃ nāgasahassāni sakiṃ sakiṃ upaṭṭhānaṃ āgacchantū’ti. ‘Evaṃ, devā’ti kho, ānanda, pariṇāyakaratanaṃ rañño mahāsudassanassa paccassosi. Atha kho, ānanda, rañño mahāsudassanassa aparena samayena vassasatassa vassasatassa accayena dvecattālīsaṃ dvecattālīsaṃ nāgasahassāni sakiṃ sakiṃ upaṭṭhānaṃ āgamaṃsu.
Subhaddādevi-upasaṅkamanaṃ
   265. “Atha kho, ānanda, subhaddāya deviyā bahunnaṃ vassānaṃ bahunnaṃ vassasatānaṃ bahunnaṃ vassasahassānaṃ accayena etadahosi – ‘ciraṃ diṭṭho kho me rājā mahāsudassano. Yaṃnūnāhaṃ rājānaṃ mahāsudassanaṃ dassanāya upasaṅkameyyan’ti. Atha kho, ānanda, subhaddā devī itthāgāraṃ āmantesi– ‘etha tumhe sīsāni nhāyatha pītāni vatthāni pārupatha. Ciraṃ diṭṭho no rājā mahāsudassano, rājānaṃ mahāsudassanaṃ dassanāya upasaṅkamissāmā’ti. ‘Evaṃ, ayye’ti kho, ānanda, itthāgāraṃ subhaddāya deviyā paṭissutvā sīsāni nhāyitvā pītāni vatthāni pārupitvā yena subhaddā devī tenupasaṅkami. Atha kho, ānanda, subhaddā devī pariṇāyakaratanaṃ āmantesi– ‘kappehi, samma pariṇāyakaratana, caturaṅginiṃ senaṃ, ciraṃ diṭṭho no rājā mahāsudassano, rājānaṃ mahāsudassanaṃ dassanāya upasaṅkamissāmā’ti. ‘Evaṃ, devī’ti kho, ānanda, pariṇāyakaratanaṃ subhaddāya deviyā paṭissutvā caturaṅginiṃ senaṃ kappāpetvā subhaddāya deviyā paṭivedesi– ‘kappitā kho, devi, caturaṅginī senā, yassadāni kālaṃ maññasī’ti. Atha kho, ānanda, subhaddā devī caturaṅginiyā senāya saddhiṃ itthāgārena yena dhammo pāsādo tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā dhammaṃ pāsādaṃ abhiruhitvā yena mahāviyūhaṃ kūṭāgāraṃ tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā mahāviyūhassa kūṭāgārassa dvārabāhaṃ ālambitvā aṭṭhāsi. Atha kho, ānanda, rājā mahāsudassano saddaṃ sutvā– ‘kiṃ nu kho mahato viya janakāyassa saddo’ti mahāviyūhā kūṭāgārā nikkhamanto addasa subhaddaṃ deviṃ dvārabāhaṃ ālambitvā ṭhitaṃ, disvāna subhaddaṃ deviṃ etadavoca– ‘ettheva, devi, tiṭṭha mā pāvisī’ti. Atha kho, ānanda, rājā mahāsudassano aññataraṃ purisaṃ āmantesi– ‘ehi tvaṃ, ambho purisa, mahāviyūhā kūṭāgārā sovaṇṇamayaṃ pallaṅkaṃ nīharitvā sabbasovaṇṇamaye tālavane paññapehī’ti. ‘Evaṃ, devā’ti kho, ānanda, so puriso rañño mahāsudassanassa paṭissutvā mahāviyūhā kūṭāgārā sovaṇṇamayaṃ pallaṅkaṃ nīharitvā sabbasovaṇṇamaye tālavane paññapesi. Atha kho, ānanda, rājā mahāsudassano dakkhiṇena passena sīhaseyyaṃ kappesi pāde pādaṃ accādhāya sato sampajāno.
   266. “Atha kho, ānanda, subhaddāya deviyā etadahosi– ‘vippasannāni kho rañño mahāsudassanassa indriyāni, parisuddho chavivaṇṇo pariyodāto, mā heva kho rājā mahāsudassano kālamakāsī’ti rājānaṃ mahāsudassanaṃ etadavoca– ‘Imāni te, deva, caturāsīti nagarasahassāni kusāvatīrājadhānippamukhāni. Ettha, deva, chandaṃ janehi jīvite apekkhaṃ karohi. Imāni te, deva, caturāsīti pāsādasahassāni dhammapāsādappamukhāni. Ettha, deva, chandaṃ janehi jīvite apekkhaṃ karohi. Imāni te, deva, caturāsīti kūṭāgārasahassāni mahāviyūhakūṭāgārappamukhāni. Ettha, deva, chandaṃ janehi jīvite apekkhaṃ karohi. Imāni te, deva, caturāsīti pallaṅkasahassāni sovaṇṇamayāni rūpiyamayāni dantamayāni sāramayāni gonakatthatāni paṭikatthatāni paṭalikatthatāni kadalimigapavarapaccattharaṇāni sa-uttaracchadāni ubhatolohitakūpadhānāni. Ettha, deva, chandaṃ janehi, jīvite apekkhaṃ karohi. Imāni te, deva, caturāsīti nāgasahassāni sovaṇṇālaṅkārāni sovaṇṇadhajāni hemajālapaṭicchannāni uposathanāgarājappamukhāni. Ettha, deva chandaṃ janehi jīvite apekkhaṃ karohi. Imāni te, deva, caturāsīti assasahassāni sovaṇṇālaṅkārāni sovaṇṇadhajāni hemajālapaṭicchannāni valāhaka-assarājappamukhāni. Ettha, deva, chandaṃ janehi jīvite apekkhaṃ karohi. Imāni te, deva caturāsīti rathasahassāni sīhacammaparivārāni byagghacammaparivārāni dīpicammaparivārāni paṇḍukambalaparivārāni sovaṇṇālaṅkārāni sovaṇṇadhajāni hemajālapaṭicchannāni vejayantarathappamukhāni. Ettha, deva, chandaṃ janehi jīvite apekkhaṃ karohi. Imāni te, deva, caturāsīti maṇisahassāni maṇiratanappamukhāni. Ettha, deva, chandaṃ janehi jīvite apekkhaṃ karohi. Imāni te, deva, caturāsīti itthisahassāni itthiratanappamukhāni. Ettha, deva, chandaṃ janehi jīvite apekkhaṃ karohi. Imāni te, deva, caturāsīti gahapatisahassāni gahapatiratanappamukhāni. Ettha, deva, chandaṃ janehi jīvite apekkhaṃ karohi. Imāni te, deva, caturāsīti khattiyasahassāni anuyantāni pariṇāyakaratanappamukhāni. Ettha, deva, chandaṃ janehi jīvite apekkhaṃ karohi. Imāni te, deva, caturāsīti dhenusahassāni duhasandanāni kaṃsūpadhāraṇāni. Ettha, deva, chandaṃ janehi jīvite apekkhaṃ karohi. Imāni te, deva, caturāsīti vatthakoṭisahassāni khomasukhumānaṃ kappāsikasukhumānaṃ koseyyasukhumānaṃ kambalasukhumānaṃ. Ettha, deva, chandaṃ janehi, jīvite apekkhaṃ karohi. Imāni te, deva, caturāsīti thālipākasahassāni sāyaṃ pātaṃ bhattābhihāro abhihariyati. Ettha, deva, chandaṃ janehi jīvite apekkhaṃ karohī’ti.
   267. “Evaṃ vutte, ānanda, rājā mahāsudassano subhaddaṃ deviṃ etadavoca– ‘Dīgharattaṃ kho maṃ tvaṃ, devi, iṭṭhehi kantehi piyehi manāpehi samudācarittha; atha ca pana maṃ tvaṃ pacchime kāle aniṭṭhehi akantehi appiyehi amanāpehi samudācarasī’ti. ‘Kathaṃ carahi taṃ, deva, samudācarāmī’ti? ‘Evaṃ kho maṃ tvaṃ, devi, samudācara– “sabbeheva, deva, piyehi manāpehi nānābhāvo vinābhāvo aññathābhāvo, mā kho tvaṃ, deva, sāpekkho kālamakāsi, dukkhā sāpekkhassa kālaṅkiriyā, garahitā ca sāpekkhassa kālaṅkiriyā. Imāni te, deva, caturāsīti nagarasahassāni kusāvatīrājadhānippamukhāni. Ettha, deva, chandaṃ pajaha jīvite apekkhaṃ mākāsi. Imāni te, deva, caturāsīti pāsādasahassāni dhammapāsādappamukhāni. Ettha, deva, chandaṃ pajaha jīvite apekkhaṃ mākāsi. Imāni te deva, caturāsīti kūṭāgārasahassāni mahāviyūhakūṭāgārappamukhāni. Ettha, deva, chandaṃ pajaha jīvite apekkhaṃ mākāsi. Imāni te, deva, caturāsīti pallaṅkasahassāni sovaṇṇamayāni rūpiyamayāni dantamayāni sāramayāni gonakatthatāni paṭikatthatāni paṭalikatthatāni kadalimigapavarapaccattharaṇāni sa-uttaracchadāni ubhatolohitakūpadhānāni. Ettha, deva, chandaṃ pajaha jīvite apekkhaṃ mākāsi. Imāni te, deva, caturāsīti nāgasahassāni sovaṇṇālaṅkārāni sovaṇṇadhajāni hemajālapaṭicchannāni uposathanāgarājappamukhāni. Ettha, deva, chandaṃ pajaha jīvite apekkhaṃ mākāsi. Imāni te, deva, caturāsīti assasahassāni sovaṇṇālaṅkārāni sovaṇṇadhajāni hemajālapaṭicchannāni valāhaka-assarājappamukhāni. Ettha, deva, chandaṃ pajaha jīvite apekkhaṃ mākāsi. Imāni te, deva, caturāsīti rathasahassāni sīhacammaparivārāni byagghacammaparivārāni dīpicammaparivārāni paṇḍukambalaparivārāni sovaṇṇālaṅkārāni sovaṇṇadhajāni hemajālapaṭicchannāni vejayantarathappamukhāni. Ettha, deva, chandaṃ pajaha jīvite apekkhaṃ mākāsi. Imāni te, deva, caturāsīti maṇisahassāni maṇiratanappamukhāni. Ettha, deva, chandaṃ pajaha jīvite apekkhaṃ mākāsi. Imāni te, deva, caturāsīti itthisahassāni subhaddādevippamukhāni. Ettha, deva, chandaṃ pajaha jīvite apekkhaṃ mākāsi. Imāni te, deva, caturāsīti gahapatisahassāni gahapatiratanappamukhāni. Ettha, deva, chandaṃ pajaha jīvite apekkhaṃ mākāsi. Imāni te, deva, caturāsīti khattiyasahassāni anuyantāni pariṇāyakaratanappamukhāni. Ettha, deva, chandaṃ pajaha jīvite apekkhaṃ mākāsi. Imāni te, deva, caturāsīti dhenusahassāni duhasandanāni kaṃsūpadhāraṇāni. Ettha deva, chandaṃ pajaha jīvite apekkhaṃ mākāsi. Imāni te, deva, caturāsīti vatthakoṭisahassāni khomasukhumānaṃ kappāsikasukhumānaṃ koseyyasukhumānaṃ kambalasukhumānaṃ. Ettha, deva, chandaṃ pajaha jīvite apekkhaṃ mākāsi. Imāni te deva caturāsīti thālipākasahassāni sāyaṃ pātaṃ bhattābhihāro abhihariyati. Ettha, deva, chandaṃ pajaha jīvite apekkhaṃ mākāsī’”ti.
   268. “Evaṃ vutte, ānanda, subhaddā devī parodi assūni pavattesi. Atha kho, ānanda, subhaddā devī assūni puñchitvā rājānaṃ mahāsudassanaṃ etadavoca– ‘Sabbeheva deva, piyehi manāpehi nānābhāvo vinābhāvo aññathābhāvo, mā kho tvaṃ, deva, sāpekkho kālamakāsi, dukkhā sāpekkhassa kālaṅkiriyā, garahitā ca sāpekkhassa kālaṅkiriyā. Imāni te, deva, caturāsīti nagarasahassāni kusāvatīrājadhānippamukhāni. Ettha, deva, chandaṃ pajaha jīvite apekkhaṃ mākāsi. Imāni te, deva, caturāsīti pāsādasahassāni dhammapāsādappamukhāni. Ettha, deva, chandaṃ pajaha jīvite apekkhaṃ mākāsi. Imāni te, deva, caturāsīti kūṭāgārasahassāni mahāviyūhakūṭāgārappamukhāni. Ettha, deva, chandaṃ pajaha jīvite apekkhaṃ mākāsi. Imāni te, deva, caturāsīti pallaṅkasahassāni sovaṇṇamayāni rūpiyamayāni dantamayāni sāramayāni gonakatthatāni paṭikatthatāni paṭalikatthatāni kadalimigapavarapaccattharaṇāni sa-uttaracchadāni ubhatolohitakūpadhānāni. Ettha, deva, chandaṃ pajaha jīvite apekkhaṃ mākāsi. Imāni te, deva, caturāsīti nāgasahassāni sovaṇṇālaṅkārāni sovaṇṇadhajāni hemajālapaṭicchannāni uposathanāgarājappamukhāni. Ettha, deva, chandaṃ pajaha jīvite apekkhaṃ mākāsi. Imāni te deva, caturāsīti assasahassāni sovaṇṇālaṅkārāni sovaṇṇadhajāni hemajālapaṭicchannāni valāhaka-assarājappamukhāni Ettha, deva, chandaṃ pajaha, jīvite apekkhaṃ mākāsi. Imāni te, deva, caturāsīti rathasahassāni sīhacammaparivārāni byagghacammaparivārāni dīpicammaparivārāni paṇḍukambalaparivārāni sovaṇṇālaṅkārāni sovaṇṇadhajāni hemajālapaṭicchannāni vejayantarathappamukhāni. Ettha, deva, chandaṃ pajaha jīvite apekkhaṃ mākāsi. Imāni te, deva, caturāsīti maṇisahassāni maṇiratanappamukhāni. Ettha, deva, chandaṃ pajaha jīvite apekkhaṃ mākāsi. Imāni te, deva, caturāsīti itthisahassāni itthiratanappamukhāni. Ettha, deva, chandaṃ pajaha, jīvite apekkhaṃ mākāsi. Imāni te deva, caturāsīti gahapatisahassāni gahapatiratanappamukhāni. Ettha, deva, chandaṃ pajaha jīvite apekkhaṃ mākāsi. Imāni te, deva, caturāsīti khattiyasahassāni anuyantāni pariṇāyakaratanappamukhāni. Ettha, deva, chandaṃ pajaha jīvite apekkhaṃ mākāsi. Imāni te, deva, caturāsīti dhenusahassāni duhasandanāni kaṃsūpadhāraṇāni. Ettha, deva, chandaṃ pajaha jīvite apekkhaṃ mākāsi. Imāni te, deva, caturāsīti vatthakoṭisahassāni khomasukhumānaṃ kappāsikasukhumānaṃ koseyyasukhumānaṃ kambalasukhumānaṃ. Ettha, deva, chandaṃ pajaha jīvite apekkhaṃ mākāsi. Imāni te, deva, caturāsīti thālipākasahassāni sāyaṃ pātaṃ bhattābhihāro abhihariyati. Ettha deva, chandaṃ pajaha jīvite apekkhaṃ mākāsī’ti.
Brahmalokūpagamaṃ
   269. “Atha kho, ānanda, rājā mahāsudassano nacirasseva kālamakāsi. Seyyathāpi, ānanda, gahapatissa vā gahapatiputtassa vā manuññaṃ bhojanaṃ bhuttāvissa bhattasammado hoti, evameva kho, ānanda, rañño mahāsudassanassa māraṇantikā vedanā ahosi. Kālaṅkato ca, ānanda, rājā mahāsudassano sugatiṃ brahmalokaṃ upapajji. Rājā, ānanda, mahāsudassano caturāsīti vassasahassāni kumārakīḷaṃ kīḷi. Caturāsīti vassasahassāni oparajjaṃ kāresi. Caturāsīti vassasahassāni rajjaṃ kāresi. Caturāsīti vassasahassāni gihibhūto dhamme pāsāde brahmacariyaṃ cari. So cattāro brahmavihāre bhāvetvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā brahmalokūpago ahosi.
   270. “Siyā kho panānanda, evamassa– ‘añño nūna tena samayena rājā mahāsudassano ahosī’ti, na kho panetaṃ, ānanda, evaṃ daṭṭhabbaṃ. Ahaṃ tena samayena rājā mahāsudassano ahosiṃ. Mama tāni caturāsīti nagarasahassāni kusāvatīrājadhānippamukhāni, mama tāni caturāsīti pāsādasahassāni dhammapāsādappamukhāni, mama tāni caturāsīti kūṭāgārasahassāni mahāviyūhakūṭāgārappamukhāni, mama tāni caturāsīti pallaṅkasahassāni sovaṇṇamayāni rūpiyamayāni dantamayāni sāramayāni gonakatthatāni paṭikatthatāni paṭalikatthatāni kadalimigapavarapaccattharaṇāni sa-uttaracchadāni ubhatolohitakūpadhānāni, mama tāni caturāsīti nāgasahassāni sovaṇṇālaṅkārāni sovaṇṇadhajāni hemajālapaṭicchannāni uposathanāgarājappamukhāni, mama tāni caturāsīti assasahassāni sovaṇṇālaṅkārāni sovaṇṇadhajāni hemajālapaṭicchannāni valāhaka-assarājappamukhāni, mama tāni caturāsīti rathasahassāni sīhacammaparivārāni byagghacammaparivārāni dīpicammaparivārāni paṇḍukambalaparivārāni sovaṇṇālaṅkārāni sovaṇṇadhajāni hemajālapaṭicchannāni vejayantarathappamukhāni, mama tāni caturāsīti maṇisahassāni maṇiratanappamukhāni, mama tāni caturāsīti itthisahassāni subhaddādevippamukhāni, mama tāni caturāsīti gahapatisahassāni gahapatiratanappamukhāni, mama tāni caturāsīti khattiyasahassāni anuyantāni pariṇāyakaratanappamukhāni, mama tāni caturāsīti dhenusahassāni duhasandanāni kaṃsūpadhāraṇāni, mama tāni caturāsīti vatthakoṭisahassāni khomasukhumānaṃ kappāsikasukhumānaṃ koseyyasukhumānaṃ kambalasukhumānaṃ, mama tāni caturāsīti thālipākasahassāni sāyaṃ pātaṃ bhattābhihāro abhihariyittha.
   271. “Tesaṃ kho panānanda, caturāsītinagarasahassānaṃ ekaññeva taṃ nagaraṃ hoti, yaṃ tena samayena ajjhāvasāmi yadidaṃ kusāvatī rājadhānī. Tesaṃ kho panānanda, caturāsītipāsādasahassānaṃ ekoyeva so pāsādo hoti, yaṃ tena samayena ajjhāvasāmi yadidaṃ dhammo pāsādo. Tesaṃ kho panānanda, caturāsītikūṭāgārasahassānaṃ ekaññeva taṃ kūṭāgāraṃ hoti, yaṃ tena samayena ajjhāvasāmi yadidaṃ mahāviyūhaṃ kūṭāgāraṃ. Tesaṃ kho panānanda, caturāsītipallaṅkasahassānaṃ ekoyeva so pallaṅko hoti, yaṃ tena samayena paribhuñjāmi yadidaṃ sovaṇṇamayo vā rūpiyamayo vā dantamayo vā sāramayo vā. Tesaṃ kho panānanda, caturāsītināgasahassānaṃ ekoyeva so nāgo hoti, yaṃ tena samayena abhiruhāmi yadidaṃ uposatho nāgarājā. Tesaṃ kho panānanda, caturāsīti-assasahassānaṃ ekoyeva so asso hoti, yaṃ tena samayena abhiruhāmi yadidaṃ valāhako assarājā. Tesaṃ kho panānanda, caturāsītirathasahassānaṃ ekoyeva so ratho hoti, yaṃ tena samayena abhiruhāmi yadidaṃ vejayantaratho. Tesaṃ kho panānanda, caturāsīti-itthisahassānaṃ ekāyeva sā itthī hoti, yā tena samayena paccupaṭṭhāti khattiyānī vā vessinī vā. Tesaṃ kho panānanda, vā. Tesaṃ kho panānanda, caturāsītivatthakoṭisahassānaṃ ekaṃyeva taṃ dussayugaṃ hoti, yaṃ tena samayena paridahāmi khomasukhumaṃ vā kappāsikasukhumaṃ vā koseyyasukhumaṃ vā kambalasukhumaṃ vā. Tesaṃ kho panānanda, caturāsītithālipākasahassānaṃ ekoyeva so thālipāko hoti, yato nāḷikodanaparamaṃ bhuñjāmi tadupiyañca sūpeyyaṃ.
   272. “Passānanda, sabbete saṅkhārā atītā niruddhā vipariṇatā. Evaṃ aniccā kho, ānanda, saṅkhārā; evaṃ addhuvā kho, ānanda, saṅkhārā; evaṃ anassāsikā kho, ānanda, saṅkhārā! Yāvañcidaṃ, ānanda alameva sabbasaṅkhāresu nibbindituṃ, alaṃ virajjituṃ, alaṃ vimuccituṃ.
   “Chakkhattuṃ kho panāhaṃ, ānanda, abhijānāmi imasmiṃ padese sarīraṃ nikkhipitaṃ, tañca kho rājāva samāno cakkavattī dhammiko dhammarājā cāturanto vijitāvī janapadatthāvariyapatto sattaratanasamannāgato, ayaṃ sattamo sarīranikkhepo. Na kho panāhaṃ, ānanda, taṃ padesaṃ samanupassāmi sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya yattha tathāgato aṭṭhamaṃ sarīraṃ nikkhipeyyā”ti. Idamavoca bhagavā, idaṃ vatvāna sugato athāparaṃ etadavoca satthā–
   “Aniccā vata saṅkhārā, uppādavayadhammino;
   Uppajjitvā nirujjhanti, tesaṃ vūpasamo sukho”ti.
   Mahāsudassanasuttaṃ niṭṭhitaṃ catutthaṃ.
漢巴經文比對(莊春江作):
  「通一切人(MA.68)」,南傳作「對所有人容易接近的」(sabbajanassa anāvaṭanti),Maurice Walshe先生英譯為「不凋謝」(without fading)。
  「需要女子者的女子」(itthiṃ itthiṭṭhikassa),Maurice Walshe先生英譯為「想要太太者能得到」(those who want a wife can get one)。