佛種姓
1.(4/23/2025初稿 更新)
對那位世尊阿羅漢遍正覺者禮敬
小部
佛種姓經典
 1.寶物經行處章
  1.
  那時梵天世界主、娑婆主,作合掌地對無更殊勝者懇求:
  這裡有少塵垢之類的眾生,請你教導法、請你憐愍這個世代。[↝SN.6.1]
  2.
  明行具足者的、像這樣者的,有光輝者的、持最後身者的,
  如來的、無與倫比者的悲愍,在一切眾生上生起:
  3.
  確實這些包括天、人不知道,這位佛陀、最上人是像什麼樣的,
  神通力與慧力是像什麼樣的,世間有利益者的佛力是像什麼樣的。
  4.
  確實這些包括天、人不知道,這位佛陀、最上人是像這樣的,
  神通力與慧力是像這樣的,世間有益者的佛力是像這樣的。
  5.
  那麼我將展示,無上的佛力,
  我將建造經行處:在天空中寶物裝飾的。
  6.
  諸陸棲的、[四]大王天的、三十三天的,諸夜摩天的、兜率天[的]、化作天的天神,
  此外凡諸他化[自在天]、梵眾天,歡喜者們有廣大的叫聲。
  7.
  使大地與包括天的[世間]發光,以及個個世界與無防護世界之間的空隙,
  以及極黑暗的那時被破壞:看見這個不可思議的神變後。
  8.
  在包括天、乾達婆、人、羅剎中,出色的、廣大的光被產生,
  在這個、其他、兩者世間中,上、下、橫向被散布。
  9.
  眾生最上者、無更殊勝者、指導者,成為天、人供養的大師,
  大威力者、百福德相者,展示不可思議的神變。
  10.
  那位被殊勝天神懇求的有眼者,那時最上人考察義理後,
  世間的導師建造經行處:全部寶物化作的、善完成的。
  11.
  神通與讀心、教誡,世尊在三種神變上是自在者,[↝DN.11]
  世間的導師建造經行處:全部寶物化作的、善完成的。
  12.
  在十千世間界中,對諸最上的須彌山,
  都順序地展示諸柱子:在寶物作的經行處。
  13.
  越過十千[世間界]後,勝者建造經行處,
  全部黃金作的:在寶物作的經行處側邊。
  14.
  均等的門柱一致地,被黃金板覆蓋,
  全部黃金欄杆,在兩側邊被化作。
  15.
  寶珠、真珠沙散佈的,化作的、寶物作的[經行處],
  使一切方向輝耀,如上昇的太陽(百光芒)。
  16.
  在那個經行處,三十二殊勝相的明智者,
  輝耀的正覺者,勝者在經行處經行。
  17.
  天的曼陀羅,紅蓮、晝度樹花:
  全部聚集的天神們,在經行處撒。
  18.
  一萬天神眾,完全喜悅地看他,
  禮敬者們倒禮:滿足地、大喜地、完全喜悅地。
  19.
  三十三天與夜摩天,還有兜率天天神們,
  化樂天天神們,凡[他化]自在天天神們,
  踊躍心地、快樂地,看世間的導師,
  20.
  包括天、乾達婆、人、羅剎們,諸龍、金翅鳥然後還有緊那羅,
  看那位一切世間有利益的憐愍者:如在天空極高的月輪,
  21.
  光音天、遍淨天,廣果天與 阿迦膩吒天天神們,
  極純淨的白衣衣著者們,作合掌地站立,
  22.
  並且釋放五種容色的花:曼陀羅[花]、檀香粉混合的,
  以及那時諸衣服在天空飄揚(使旋轉):啊!世間有利益的、有憐愍的勝者,
  23.
  你是有生命者們的大師與旗幟,以及旗桿(柱子),
  所趣處與依所,洲島與兩足最上者。[Apn.3, 219偈]
  24.
  在十千世間界中,大神通力的天神們,
  圍繞後禮敬:滿足地、大喜地、完全喜悅地。
  25.
  天神們與天女們,明淨地、有喜悅心意地,
  以五種容色的花,供養人中之牛王。
  26.
  一萬天神眾對他,明淨地、有喜悅心意地,
  以五種容色的花,供養人中之牛王:
  27.
  啊!有世間中不可思議的,未曾有的身毛豎立,
  我在往昔沒有像這樣的,不可思議的身毛豎立。
  28.
  在各自的住處,天神們坐下後,
  祂們大笑地笑:看見在天空中不可思議的後。
  29.
  諸住在天空者與住在地面者,諸草路居住者,
  作合掌者們禮敬:滿足地、大喜地、完全喜悅地。
  30.
  及凡諸長壽的龍:有福德的、大神通力的,
  完全喜悅者們禮敬,供養最上人。
  31.
  祂們使諸合唱轉起:在天空、在在直風中,
  演奏諸皮革包裹的[樂器]:看見在天空中不可思議的後。
  32.
  以及諸海螺連同鑼,還有許多小鼓,
  祂們在空中演奏:看見在天空中不可思議的後:
  33.
  今日我們確實有未曾有的,身毛豎立生起,
  我們得到堅固的利益成就,剎那被我們使實行。
  34.
  聽聞他們的「佛陀」[言語]後,那時喜生起,
  談論「佛陀、佛陀」者們,作合掌地站立。
  35.
  驚訝的叫聲、喝彩,以及歡呼、欣喜,
  那時作合掌的多種人,使在空中轉起。
  36.
  他們唱歌、吹口哨、演奏,拍手、跳舞,
  並且釋放五種容色的花:曼陀羅[花]、檀香粉混合的,
  37.
  大英雄!如在你的腳上,有輪相,
  旗幟、金剛旗,卍字鉤被堆積,
  38.
  在色、戒、定,以及在慧上像這樣者,
  在解脫上,在法輪轉起上無完全相等者,
  39.
  在你的身上天然力,有十龍象力,
  以神通力,在法輪轉起上無等同者。
  40.
  對像這樣一切德行具備者,對一切部分到達者,
  對大牟尼、悲者,對世間的庇護者請你敬禮敬。
  41.
  問訊與稱讚,禮拜與讚賞,
  禮敬與供養:你值得全部。
  42.
  凡世間中任何應該被禮拜者,該者們值得禮拜,
  大英雄![你是]一切最勝者,與你等同者不被發現。
  43.
  大慧的舍利弗:定、禪熟知者,
  在耆闍崛山站立者,就看見世間的導師。
  44.
  如盛開花的沙羅樹王,如在空中的月亮,
  如在中午時的太陽:他注視人中之牛王。
  45.
  如輝耀的燈柱,如上昇的新太陽,
  一噚光輝變亮者:他看見明智的世間導師。
  46.
  對五百比丘,對應該被作的已作的像這樣者們,
  對漏已滅盡者們、離垢者們,他剎那集合:
  47.
  確實-他顯現,世間明淨的神變,
  在那裡我們也去後,我們將禮拜勝者。
  48.
  來!我們全部將去,我們將問勝者,
  我們將除去疑惑:看見世間的導師後。
  49.
  「好!」他們回答後:聰明的根自制者們,
  取衣鉢後,急忙地接近,
  50.
  與漏已滅盡者們、離垢者們,與已調御者們在最上的調御者處,
  大慧的舍利弗,以神通去見。
  51.
  被那些比丘們圍繞的,有大團體的舍利弗,
  如在空中遊戲的天神,以神通去見。
  52.
  對咳嗽與噴嚏,善禁戒者們注意後,
  有尊重者們、有順從者們,去見正覺者。
  53.
  抵達後他們看見,自存者、世間的導師,
  在天空極高的明智者,如在空中的月亮,
  54.
  如輝耀的燈柱,如天空中閃電,
  如在中午時的太陽:他們看見世間的導師。
  55.
  五百比丘全部,看見世間的導師:
  如明淨的湖,如勝開的紅蓮。
  56.
  舉起合掌後:滿足地、大喜地、完全喜悅地,
  禮敬者們倒禮:在大師的輪相上。
  57.
  大慧的舍利弗:如荊棘金樹等同的同樣者,
  定、禪熟知者,禮拜世間的導師。
  58.
  如黑雨雲打雷的,如青蓮等同的同樣的,
  以神通力無等同的,大神通力的目揵連,
  59.
  此外大迦葉長老:似精鍊的黃金者,
  在頭陀德行上被放置最高者,大師稱讚的讚賞者,
  60.
  天眼者們中凡最高者:有大團體的阿那律,
  世尊的最勝親族,就在不遠處站立。
  61.
  在犯戒無犯戒上,在可原諒的(出罪)上熟知者,
  在律上被放置最高者,大師稱讚的優波離。
  62.
  精細的、微妙的義理洞察者,論述者們中最頂尖的有群眾者,
  仙人彌多羅尼的兒子,「名為富樓那」出名者。
  63.
  了知這些[人]的心後,熟練譬喻的牟尼,
  切斷疑惑的大英雄,說自己的德行。
  64.
  那四阿僧祇,該者們的邊際不被知道:
  眾生眾與空間,以及無邊的鐵圍山。
  這些[人]會不能夠了知,不能被衡量的佛智。
  65.
  為何在世間中這是不可思議的:凡我的神通變化,
  [以及]其它許多不可思議的,未曾有的身毛豎立?
  66.
  當我在兜率天時,那時我名為善知足,
  一萬天神聚集後,合掌地對我乞求:
  67.
  大英雄!是你的時間:請你在母親子宮中生起,
  請使包括天的[世間]度脫的你,覺不死的境界。
  68.
  從兜率天死沒的我,當進入子宮時,
  十千世間界,那時大地搖動。
  69.
  當我從母親子宮,就正知地出去時,
  他們使喝采轉起,十千[世間]震動。
  70.
  入胎、從出生、在離家時,沒有與我等同者,
  在正覺上,在法輪轉起上我是最勝者。
  71.
  啊!是世間中不可思議的:諸佛的德行偉大性,
  十千世間界,六種類震動,
  有大光明,以及不可思議的身毛豎立。
  72.
  在那時世尊,世間最勝者、人中之牛王,
  包括天的[世間]被看見的勝者,以神通經行。
  73.
  就在經行處經行的,世間的導師談論,
  不使在中途折返:像這樣在四手肘長經行處上。
  74.
  大慧的舍利弗:定、禪熟知者,
  慧波羅蜜到達者,問世間的導師:
  75.
  大英雄!你的志向,最上人!是像什麼樣的?
  明智者!在什麼時間,最上的覺(菩提)被你願求?
  76.
  布施、戒、出離,以及慧、精進(活力)是像什麼樣的?
  忍耐(忍辱)、諦、決意,以及慈、平靜(捨)是像什麼樣的?
  77.
  明智者!你的十波羅蜜,世間的導師!是像什麼樣的?
  近波羅蜜如何被充滿?最上義波羅蜜如何[被充滿]?
  78.
  對他所問的,美聲鳥如蜜話語的[世尊]回答:
  使心熄滅地,使包括天的[世間]笑地。
  79.
 「過去諸佛的、諸勝者的教導的,遊戲的-佛傳承來到的,
  以前世住處伴隨的聰慧,對包括天的世間有益的他揭示。
  80.
  對喜、欣悅的生起,對憂愁之箭的除去,
  對全部成就的得到,起敬意後請你們聽我的。
  81.
  對驕慢的碎破、憂愁的排除,對輪迴的脫離,
  對一切苦的滅盡之道,請你們恭敬地實行。」
  寶物經行處章已完成。
Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa
Khuddakanikāye
Buddhavaṃsapāḷi
 1. Ratanacaṅkamanakaṇḍaṃ
  1.
  Brahmā ca lokādhipatī sahampatī sahampati (syā. kaṃ.), katañjalī anadhivaraṃ ayācatha;
  ‘‘Santīdha sattāpparajakkhajātikā, desehi dhammaṃ anukampimaṃ pajaṃ’’.
  2.
  Sampannavijjācaraṇassa tādino, jutindharassantimadehadhārino;
  Tathāgatassappaṭipuggalassa, uppajji kāruññatā sabbasatte.
  3.
  ‘‘Na hete jānanti sadevamānusā, buddho ayaṃ kīdisako naruttamo;
  Iddhibalaṃ paññābalañca kīdisaṃ, buddhabalaṃ lokahitassa kīdisaṃ.
  4.
  ‘‘Na hete jānanti sadevamānusā, buddho ayaṃ edisako naruttamo;
  Iddhibalaṃ paññābalañca edisaṃ, buddhabalaṃ lokahitassa edisaṃ.
  5.
  ‘‘Handāhaṃ dassayissāmi, buddhabalamanuttaraṃ;
  Caṅkamaṃ māpayissāmi, nabhe ratanamaṇḍitaṃ’’.
  6.
  Bhummā mahārājikā tāvatiṃsā, yāmā ca devā tusitā ca nimmitā;
  Paranimmitā yepi ca brahmakāyikā, ānanditā vipulamakaṃsu ghosaṃ.
  7.
  Obhāsitā ca pathavī sadevakā, puthū ca lokantarikā asaṃvutā;
  Tamo ca tibbo vihato tadā ahu, disvāna accherakaṃ pāṭihīraṃ.
  8.
  Sadevagandhabbamanussarakkhase, ābhā uḷārā vipulā ajāyatha;
  Imasmiṃ loke parasmiñcobhayasmiṃ parasmiṃ cūbhaye (syā. kaṃ.), adho ca uddhaṃ tiriyañca vitthataṃ.
  9.
  Sattuttamo anadhivaro vināyako, satthā ahū devamanussapūjito;
  Mahānubhāvo satapuññalakkhaṇo, dassesi accherakaṃ pāṭihīraṃ.
  10.
  So yācito devavarena cakkhumā, atthaṃ samekkhitvā tadā naruttamo;
  Caṅkamaṃ caṅkamaṃ tattha (sī.) māpayi lokanāyako, suniṭṭhitaṃ sabbaratananimmitaṃ.
  11.
  Iddhī ca ādesanānusāsanī, tipāṭihīre bhagavā vasī ahu;
  Caṅkamaṃ māpayi lokanāyako, suniṭṭhitaṃ sabbaratananimmitaṃ.
  12.
  Dasasahassīlokadhātuyā, sinerupabbatuttame;
  Thambheva dassesi paṭipāṭiyā, caṅkame ratanāmaye.
  13.
  Dasasahassī atikkamma, caṅkamaṃ māpayī jino;
  Sabbasoṇṇamayā passe, caṅkame ratanāmaye.
  14.
  Tulāsaṅghāṭānuvaggā, sovaṇṇaphalakatthatā;
  Vedikā sabbasovaṇṇā, dubhato passesu nimmitā.
  15.
  Maṇimuttāvālukākiṇṇā, nimmito ratanāmayo;
  Obhāseti disā sabbā, sataraṃsīva uggato.
  16.
  Tasmiṃ caṅkamane dhīro, dvattiṃsavaralakkhaṇo;
  Virocamāno sambuddho, caṅkame caṅkamī jino.
  17.
  Dibbaṃ mandāravaṃ pupphaṃ, padumaṃ pārichattakaṃ;
  Caṅkamane okiranti, sabbe devā samāgatā.
  18.
  Passanti taṃ devasaṅghā, dasasahassī pamoditā;
  Namassamānā nipatanti, tuṭṭhahaṭṭhā pamoditā.
  19.
  Tāvatiṃsā ca yāmā ca, tusitā cāpi devatā;
  Nimmānaratino devā, ye devā vasavattino;
  Udaggacittā sumanā, passanti lokanāyakaṃ.
  20.
  Sadevagandhabbamanussarakkhasā, nāgā supaṇṇā atha vāpi kinnarā;
  Passanti taṃ lokahitānukampakaṃ, nabheva accuggatacandamaṇḍalaṃ.
  21.
  Ābhassarā subhakiṇhā, vehapphalā akaniṭṭhā ca devatā;
  Susuddhasukkavatthavasanā, tiṭṭhanti pañjalīkatā.
  22.
  Muñcanti pupphaṃ pana pañcavaṇṇikaṃ, mandāravaṃ candanacuṇṇamissitaṃ;
  Bhamenti celāni ca ambare tadā, ‘‘aho jino lokahitānukampako.
  23.
  ‘‘Tuvaṃ satthā ca ketū ca, dhajo yūpo ca pāṇinaṃ;
  Parāyano patiṭṭhā ca, dīpo ca dvipaduttamo dipaduttamo (sī. syā.).
  24.
  ‘‘Dasasahassīlokadhātuyā, devatāyo mahiddhikā;
  Parivāretvā namassanti, tuṭṭhahaṭṭhā pamoditā.
  25.
  ‘‘Devatā devakaññā ca, pasannā tuṭṭhamānasā;
  Pañcavaṇṇikapupphehi, pūjayanti narāsabhaṃ.
  26.
  ‘‘Passanti taṃ devasaṅghā, pasannā tuṭṭhamānasā;
  Pañcavaṇṇikapupphehi, pūjayanti narāsabhaṃ.
  27.
  ‘‘Aho acchariyaṃ loke, abbhutaṃ lomahaṃsanaṃ;
  Na medisaṃ bhūtapubbaṃ, accheraṃ lomahaṃsanaṃ’’.
  28.
  Sakasakamhi bhavane, nisīditvāna devatā;
  Hasanti tā mahāhasitaṃ, disvānaccherakaṃ nabhe.
  29.
  Ākāsaṭṭhā ca bhūmaṭṭhā, tiṇapanthanivāsino;
  Katañjalī namassanti, tuṭṭhahaṭṭhā pamoditā.
  30.
  Yepi dīghāyukā nāgā, puññavanto mahiddhikā;
  Pamoditā namassanti, pūjayanti naruttamaṃ.
  31.
  Saṅgītiyo pavattenti, ambare anilañjase;
  Cammanaddhāni vādenti, disvānaccherakaṃ nabhe.
  32.
  Saṅkhā ca paṇavā ceva, athopi ḍiṇḍimā ḍeṇḍimā (sī.) bahū;
  Antalikkhasmiṃ vajjanti, disvānaccherakaṃ nabhe.
  33.
  Abbhuto vata no ajja, uppajji lomahaṃsano;
  Dhuvamatthasiddhiṃ labhāma, khaṇo no paṭipādito.
  34.
  Buddhoti tesaṃ sutvāna, pīti uppajji tāvade;
  Buddho buddhoti kathayantā, tiṭṭhanti pañjalīkatā.
  35.
  Hiṅkārā sādhukārā ca hiṅkāraṃ sādhukārañca (sī. syā.), ukkuṭṭhi sampahaṃsanaṃ sampasādanaṃ (sī.), sampanādanaṃ (syā.);
  Pajā ca vividhā gagane, vattenti pañjalīkatā.
  36.
  Gāyanti seḷenti ca vādayanti ca, bhujāni pothenti ca naccayanti ca;
  Muñcanti pupphaṃ pana pañcavaṇṇikaṃ, mandāravaṃ candanacuṇṇamissitaṃ.
  37.
  ‘‘Yathā tuyhaṃ mahāvīra, pādesu cakkalakkhaṇaṃ;
  Dhajavajirapaṭākā, vaḍḍhamānaṅkusācitaṃ.
  38.
  ‘‘Rūpe sīle samādhimhi, paññāya ca asādiso;
  Vimuttiyā asamasamo, dhammacakkappavattane.
  39.
  ‘‘Dasanāgabalaṃ kāye, tuyhaṃ pākatikaṃ balaṃ;
  Iddhibalena asamo, dhammacakkappavattane.
  40.
  ‘‘Evaṃ sabbaguṇūpetaṃ, sabbaṅgasamupāgataṃ;
  Mahāmuniṃ kāruṇikaṃ, lokanāthaṃ namassatha.
  41.
  ‘‘Abhivādanaṃ thomanañca, vandanañca pasaṃsanaṃ;
  Namassanañca pūjañca, sabbaṃ arahasī tuvaṃ.
  42.
  ‘‘Ye keci loke vandaneyyā, vandanaṃ arahanti ye;
  Sabbaseṭṭho mahāvīra, sadiso te na vijjati.
  43.
  ‘‘Sāriputto mahāpañño, samādhijjhānakovido;
  Gijjhakūṭe ṭhitoyeva, passati lokanāyakaṃ.
  44.
  ‘‘Suphullaṃ sālarājaṃva, candaṃva gagane yathā;
  Majjhanhikeva majjhantikeva (sabbattha) sūriyaṃ, olokesi narāsabhaṃ.
  45.
  ‘‘Jalantaṃ dīparukkhaṃva, taruṇasūriyaṃva uggataṃ;
  Byāmappabhānurañjitaṃ, dhīraṃ passati lokanāyakaṃ.
  46.
  ‘‘Pañcannaṃ bhikkhusatānaṃ, katakiccāna tādinaṃ;
  Khīṇāsavānaṃ vimalānaṃ, khaṇena sannipātayi.
  47.
  ‘‘Lokappasādanaṃ nāma, pāṭihīraṃ nidassayi;
  Amhepi tattha gantvāna, vandissāma mayaṃ jinaṃ.
  48.
  ‘‘Etha sabbe gamissāma, pucchissāma mayaṃ jinaṃ;
  Kaṅkhaṃ vinodayissāma, passitvā lokanāyakaṃ’’.
  49.
  Sādhūti te paṭissutvā, nipakā saṃvutindriyā;
  Pattacīvaramādāya, taramānā upāgamuṃ.
  50.
  Khīṇāsavehi vimalehi, dantehi uttame dame;
  Sāriputto mahāpañño, iddhiyā upasaṅkami.
  51.
  Tehi bhikkhūhi parivuto, sāriputto mahāgaṇī;
  Laḷanto devova gagane, iddhiyā upasaṅkami.
  52.
  Ukkāsitañca khipitaṃ ukkāsitañca khipitañca (syā. aṭṭha.), ajjhupekkhiya subbatā;
  Sagāravā sappatissā, sambuddhaṃ upasaṅkamuṃ.
  53.
  Upasaṅkamitvā passanti, sayambhuṃ lokanāyakaṃ;
  Nabhe accuggataṃ dhīraṃ, candaṃva gagane yathā.
  54.
  Jalantaṃ dīparukkhaṃva, vijjuṃva gagane yathā;
  Majjhanhikeva sūriyaṃ, passanti lokanāyakaṃ.
  55.
  Pañcabhikkhusatā sabbe, passanti lokanāyakaṃ;
  Rahadamiva vippasannaṃ, suphullaṃ padumaṃ yathā.
  56.
  Añjaliṃ paggahetvāna, tuṭṭhahaṭṭhā pamoditā;
  Namassamānā nipatanti, satthuno cakkalakkhaṇe.
  57.
  Sāriputto mahāpañño, koraṇḍasamasādiso;
  Samādhijjhānakusalo, vandate lokanāyakaṃ.
  58.
  Gajjitā kālameghova, nīluppalasamasādiso;
  Iddhibalena asamo, moggallāno mahiddhiko.
  59.
  Mahākassapopi ca thero, uttattakanakasannibho;
  Dhutaguṇe agganikkhitto, thomito satthuvaṇṇito.
  60.
  Dibbacakkhūnaṃ yo aggo, anuruddho mahāgaṇī;
  Ñātiseṭṭho bhagavato, avidūreva tiṭṭhati.
  61.
  Āpattianāpattiyā, satekicchāya kovido;
  Vinaye agganikkhitto, upāli satthuvaṇṇito.
  62.
  Sukhumanipuṇatthapaṭividdho, kathikānaṃ pavaro gaṇī;
  Isi mantāniyā putto, puṇṇo nāmāti vissuto.
  63.
  Etesaṃ cittamaññāya, opammakusalo muni;
  Kaṅkhacchedo mahāvīro, kathesi attano guṇaṃ.
  64.
  ‘‘Cattāro te asaṅkheyyā, koṭi yesaṃ na nāyati;
  Sattakāyo ca ākāso, cakkavāḷā canantakā;
  Buddhañāṇaṃ appameyyaṃ, na sakkā ete vijānituṃ.
  65.
  ‘‘Kimetaṃ acchariyaṃ loke, yaṃ me iddhivikubbanaṃ;
  Aññe bahū acchariyā, abbhutā lomahaṃsanā.
  66.
  ‘‘Yadāhaṃ tusite kāye, santusito nāmahaṃ tadā;
  Dasasahassī samāgamma, yācanti pañjalī mamaṃ.
  67.
  ‘‘‘Kālo kho te kālo deva (sī.), kāloyaṃ te (syā. ka.) mahāvīra, uppajja mātukucchiyaṃ;
  Sadevakaṃ tārayanto, bujjhassu amataṃ padaṃ’.
  68.
  ‘‘Tusitā kāyā cavitvāna, yadā okkami kucchiyaṃ;
  Dasasahassīlokadhātu, kampittha dharaṇī tadā.
  69.
  ‘‘Yadāhaṃ mātukucchito, sampajānova nikkhamiṃ;
  Sādhukāraṃ pavattenti, dasasahassī pakampatha.
  70.
  ‘‘Okkantiṃ me samo natthi, jātito abhinikkhame;
  Sambodhiyaṃ ahaṃ seṭṭho, dhammacakkappavattane.
  71.
  ‘‘Aho acchariyaṃ loke, buddhānaṃ guṇamahantatā;
  Dasasahassīlokadhātu, chappakāraṃ pakampatha;
  Obhāso ca mahā āsi, accheraṃ lomahaṃsanaṃ’’.
  72.
  Bhagavā tamhi bhagavā ca tamhi (sī. syā. ka.) samaye, lokajeṭṭho narāsabho;
  Sadevakaṃ dassayanto, iddhiyā caṅkamī jino.
  73.
  Caṅkame caṅkamantova, kathesi lokanāyako;
  Antarā na nivatteti, catuhatthe caṅkame yathā.
  74.
  Sāriputto mahāpañño, samādhijjhānakovido;
  Paññāya pāramippatto, pucchati lokanāyakaṃ.
  75.
  ‘‘Kīdiso te mahāvīra, abhinīhāro naruttama;
  Kamhi kāle tayā dhīra, patthitā bodhimuttamā.
  76.
  ‘‘Dānaṃ sīlañca nekkhammaṃ, paññāvīriyañca kīdisaṃ;
  Khantisaccamadhiṭṭhānaṃ, mettupekkhā ca kīdisā.
  77.
  ‘‘Dasa pāramī tayā dhīra, kīdisī lokanāyaka;
  Kathaṃ upapāramī puṇṇā, paramatthapāramī kathaṃ’’.
  78.
  Tassa puṭṭho viyākāsi, karavīkamadhuragiro;
  Nibbāpayanto hadayaṃ, hāsayanto sadevakaṃ.
  79.
  Atītabuddhānaṃ jinānaṃ desitaṃ, nikīlitaṃ nikīḷitaṃ (ka.) buddhaparamparāgataṃ;
  Pubbenivāsānugatāya buddhiyā, pakāsayī lokahitaṃ sadevake.
  80.
  ‘‘Pītipāmojjajananaṃ, sokasallavinodanaṃ;
  Sabbasampattipaṭilābhaṃ, cittīkatvā suṇātha me.
  81.
  ‘‘Madanimmadanaṃ sokanudaṃ, saṃsāraparimocanaṃ;
  Sabbadukkhakkhayaṃ maggaṃ, sakkaccaṃ paṭipajjathā’’ti.
  Ratanacaṅkamanakaṇḍo niṭṭhito.
註解