Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa
Khuddakanikāye
Therāpadānapāḷi
(Paṭhamo bhāgo)
1. Buddhavaggo
1. Buddhaapadānaṃ
1.
Tathāgataṃ jetavane vasantaṃ, apucchi vedehamunī nataṅgo;
‘‘Sabbaññubuddhā kira nāma honti, bhavanti te hetubhi kehi vīra’’.
2.
Tadāha sabbaññuvaro mahesī, ānandabhaddaṃ madhurassarena;
‘‘Ye pubbabuddhesu [sabbabuddhesu (syā.)] katādhikārā, aladdhamokkhā jinasāsanesu.
3.
‘‘Teneva sambodhimukhena dhīrā, ajjhāsayenāpi mahābalena;
Paññāya tejena sutikkhapaññā, sabbaññubhāvaṃ anupāpuṇanti.
4.
‘‘Ahampi pubbabuddhesu, buddhattamabhipatthayiṃ,
Manasāyeva hutvāna, dhammarājā asaṅkhiyā.
5.
‘‘Atha buddhāpadānāni, suṇātha suddhamānasā;
Tiṃsapāramisampuṇṇā, dhammarājā asaṅkhiyā.
6.
‘‘Sambodhiṃ buddhaseṭṭhānaṃ, sasaṅghe lokanāyake;
Dasaṅgulī namassitvā, sirasā abhivādayiṃ [abhivādaye (syā.)].
7.
‘‘Yāvatā buddhakhettesu, ratanā vijjantisaṅkhiyā;
Ākāsaṭṭhā ca bhūmaṭṭhā [bhummaṭṭhā (sī. syā.)], manasā sabbamāhariṃ.
8.
‘‘Tattha rūpiyabhūmiyaṃ, pāsādaṃ māpayiṃ ahaṃ;
Nekabhummaṃ ratanamayaṃ, ubbiddhaṃ nabhamuggataṃ.
9.
‘‘Vicittathambhaṃ sukataṃ, suvibhattaṃ mahārahaṃ;
Kanakamayasaṅghāṭaṃ, kontacchattehi maṇḍitaṃ.
10.
‘‘Paṭhamā veḷuriyā bhūmi, vimalabbhasamā subhā;
Naḷinajalajākiṇṇā, varakañcanabhūmiyā.
11.
‘‘Pavāḷaṃsā pavāḷavaṇṇā, kāci lohitakā subhā;
Indagopakavaṇṇābhā, bhūmi obhāsatī disā.
12.
‘‘Suvibhattā gharamukhā, niyyūhā sīhapañjarā;
Caturo vedikā jālā, gandhāveḷā manoramā.
13.
‘‘Nīlā pītā lohitakā, odātā suddhakāḷakā;
Kūṭāgāravarūpetā, sattaratanabhūsitā.
14.
‘‘Olokamayā padumā, vāḷavihaṅgasobhitā;
Nakkhattatārakākiṇṇā, candasūrehi [candasuriyehi (sī. syā.)] maṇḍitā.
15.
‘‘Hemajālena sañchannā, soṇṇakiṅkiṇikāyutā;
Vātavegena kūjanti, soṇṇamālā manoramā.
16.
‘‘Mañjeṭṭhakaṃ lohitakaṃ, pītakaṃ haripiñjaraṃ;
Nānāraṅgehi sampītaṃ [saṃcittaṃ (syā.)], ussitaddhajamālinī [māliniṃ (sī.)].
17.
‘‘Na naṃ [nānā (sī. syā.)] bahūnekasatā, phalikā rajatāmayā;
Maṇimayā lohitaṅgā, masāragallamayā tathā;
Nānāsayanavicittā, saṇhakāsikasanthatā.
18.
‘‘Kampalā dukūlā cīnā, paṭṭuṇṇā paṇḍupāvurā;
Vividhattharaṇaṃ sabbaṃ, manasā paññapesahaṃ.
19.
‘‘Tāsu tāsveva bhūmīsu, ratanakūṭalaṅkataṃ;
Maṇiverocanā ukkā, dhārayantā sutiṭṭhare.
20.
‘‘Sobhanti esikā thambhā, subhā kañcanatoraṇā;
Jambonadā sāramayā, atho rajatamayāpi ca.
21.
‘‘Nekā sandhī suvibhattā, kavāṭaggaḷacittitā;
Ubhato puṇṇaghaṭānekā, padumuppalasaṃyutā.
22.
‘‘Atīte sabbabuddhe ca, sasaṅghe lokanāyake;
Pakativaṇṇarūpena, nimminitvā sasāvake.
23.
‘‘Tena dvārena pavisitvā, sabbe buddhā sasāvakā;
Sabbasoṇṇamaye pīṭhe, nisinnā ariyamaṇḍalā.
24.
‘‘Ye ca etarahi atthi, buddhā loke anuttarā;
Atīte vattamānā ca, bhavanaṃ sabbe samāhariṃ.
25.
‘‘Paccekabuddhenekasate, sayambhū aparājite;
Atīte vattamāne ca, bhavanaṃ sabbe samāhariṃ.
26.
‘‘Kapparukkhā bahū atthi, ye dibbā ye ca mānusā;
Sabbaṃ dussaṃ samāhantā, acchādemi ticīvaraṃ.
27.
‘‘Khajjaṃ bhojjaṃ sāyanīyaṃ, sampannaṃ pānabhojanaṃ;
Maṇimaye subhe patte, saṃpūretvā adāsahaṃ.
28.
‘‘Dibbavatthasamā hutvā, maṭṭhā [maṭṭā (sī.)] cīvarasaṃyutā;
Madhurā sakkharā ceva, telā ca madhuphāṇitā.
29.
‘‘Tappitā paramannena, sabbe te ariyamaṇḍalā;
Ratanagabbhaṃ pavisitvā, kesarīva guhāsayā.
30.
‘‘Mahārahamhi sayane, sīhaseyyamakappayuṃ;
Sampajānā samuṭṭhāya, sayane [seyye (syā.)] pallaṅkamābhujuṃ.
31.
‘‘Gocaraṃ sabbabuddhānaṃ, jhānaratisamappitā;
Aññe dhammāni desenti, aññe kīḷanti iddhiyā.
32.
‘‘Aññe abhiññā appenti, abhiññā vasibhāvitā;
Vikubbanā vikubbanti, aññenekasahassiyo.
33.
‘‘Buddhāpi buddhe pucchanti, visayaṃ sabbaññumālayaṃ;
Gambhīraṃ nipuṇaṃ ṭhānaṃ, paññāya vinibujjhare.
34.
‘‘Sāvakā buddhe pucchanti, buddhā pucchanti sāvake;
Aññamaññañca pucchitvā [pucchanti (sī. syā.)], aññoññaṃ byākaronti te.
35.
‘‘Buddhā paccekabuddhā ca, sāvakā paricārakā;
Evaṃ sakāya ratiyā, pāsādebhiramanti te.
36.
‘‘Chattā tiṭṭhantu ratanā, kañcanāveḷapantikā;
Muttājālaparikkhittā, sabbe dhārentu [dhārenti (ka.)] matthake.
37.
‘‘Bhavantu ceḷavitānā, soṇṇatārakacittitā;
Vicittamalyavitatā, sabbe dhārentu matthake.
38.
‘‘Vitatā malyadāmehi, gandhadāmehi sobhitā;
Dussadāmaparikiṇṇā, ratanadāmabhūsitā.
39.
‘‘Pupphābhikiṇṇā sucittā, surabhigandhabhūsitā;
Gandhapañcaṅgulikatā [gandhapañcaṅgulaṃ katā (aṭṭha.)], hemacchadanachāditā.
40.
‘‘Catuddisā pokkharañño, padumuppalasanthatā;
Sovaṇṇarūpā khāyantu, padmaṃreṇurajuggatā.
41.
‘‘Pupphantu pādapā sabbe, pāsādassa samantato;
Sayañca pupphā muñcitvā, gantvā bhavanamokiruṃ.
42.
‘‘Sikhino tattha naccantu, dibbahaṃsā pakūjare;
Karavīkā ca gāyantu, dijasaṅghā samantato.
43.
‘‘Bheriyo sabbā vajjantu, vīṇā sabbā rasantu [ravantu (sī. syā.)] tā;
Sabbā saṅgīti vattantu, pāsādassa samantato.
44.
‘‘Yāvatā buddhakhettamhi, cakkavāḷe tato pare;
Mahantā jotisampannā, acchinnā ratanāmayā.
45.
‘‘Tiṭṭhantu soṇṇapallaṅkā, dīparukkhā jalantu te;
Bhavantu ekapajjotā, dasasahassiparamparā.
46.
‘‘Gaṇikā lāsikā ceva, naccantu accharāgaṇā;
Nānāraṅgā padissantu, pāsādassa samantato.
47.
‘‘Dumagge pabbatagge vā, sinerugirimuddhani;
Ussāpemi dhajaṃ sabbaṃ, vicittaṃ pañcavaṇṇikaṃ.
48.
‘‘Narā nāgā ca gandhabbā, sabbe devā upentu te;
Namassantā pañjalikā, pāsādaṃ parivārayuṃ.
49.
‘‘Yaṃ kiñci kusalaṃ kammaṃ, kattabbaṃ kiriyaṃ mama;
Kāyena vācā manasā, tidase sukataṃ kataṃ.
50.
‘‘Ye sattā saññino atthi, ye ca sattā asaññino;
Kataṃ puññaphalaṃ mayhaṃ, sabbe bhāgī bhavantu te.
51.
‘‘Yesaṃ kataṃ suviditaṃ, dinnaṃ puññaphalaṃ mayā;
Ye ca tattha [tasmiṃ (sī. ka.)] na jānanti, devā gantvā nivedayuṃ.
52.
‘‘Sabbalokamhi [sabbe lokamhi (syā. ka.)] ye sattā, jīvantāhārahetukā;
Manuññaṃ bhojanaṃ sabbaṃ [sabbe (syā.)], labhantu mama cetasā.
53.
‘‘Manasā dānaṃ mayā dinnaṃ, manasā pasādamāvahiṃ;
Pūjitā sabbasambuddhā, paccekā jinasāvakā.
54.
‘‘Tena kammena sukatena, cetanāpaṇidhīhi ca;
Jahitvā mānusaṃ dehaṃ, tāvatiṃsamagacchahaṃ.
55.
‘‘Duve bhave pajānāmi, devatte atha mānuse;
Aññaṃ gatiṃ na jānāmi, manasā patthanāphalaṃ.
56.
‘‘Devānaṃ adhiko homi, bhavāmi manujādhipo;
Rūpalakkhaṇasampanno, paññāya asamo bhave.
57.
‘‘Bhojanaṃ vividhaṃ seṭṭhaṃ, ratanañca anappakaṃ;
Vividhāni ca vatthāni, nabhā [nabhasā (syā.)] khippaṃ upenti maṃ.
58.
‘‘Pathabyā pabbate ceva, ākāse udake vane;
Yaṃ yaṃ hatthaṃ pasāremi, dibbā bhakkhā upenti maṃ.
59.
‘‘Pathabyā pabbate ceva, ākāse udake vane;
Yaṃ yaṃ hatthaṃ pasāremi, ratanā sabbe upenti maṃ.
60.
‘‘Pathabyā pabbate ceva, ākāse udake vane;
Yaṃ yaṃ hatthaṃ pasāremi, sabbe gandhā upenti maṃ.
61.
‘‘Pathabyā pabbate ceva, ākāse udake vane;
Yaṃ yaṃ [yattha (syā.), yaññaṃ (ka.)] hatthaṃ pasāremi, sabbe yānā upenti maṃ.
62.
‘‘Pathabyā pabbate ceva, ākāse udake vane;
Yaṃ yaṃ hatthaṃ pasāremi, sabbe mālā upenti maṃ.
63.
‘‘Pathabyā pabbate ceva, ākāse udake vane;
Yaṃ yaṃ hatthaṃ pasāremi, alaṅkārā upenti maṃ.
64.
‘‘Pathabyā pabbate ceva, ākāse udake vane;
Yaṃ yaṃ hatthaṃ pasāremi, sabbā kaññā upenti maṃ.
65.
‘‘Pathabyā pabbate ceva, ākāse udake vane;
Yaṃ yaṃ hatthaṃ pasāremi, madhusakkharā upenti maṃ.
66.
‘‘Pathabyā pabbate ceva, ākāse udake vane;
Yaṃ yaṃ hatthaṃ pasāremi, sabbe khajjā upenti maṃ.
67.
‘‘Adhane addhika [addhike (syā.)] jane, yācake ca pathāvino;
Dadāmihaṃ [dadāmiha (sī.) dadāmi taṃ (syā.)] dānavaraṃ, sambodhivarapattiyā.
68.
‘‘Nādento pabbataṃ selaṃ, gajjento bahalaṃ giriṃ;
Sadevakaṃ hāsayanto, buddho loke bhavāmahaṃ.
69.
‘‘Disā dasavidhā loke, yāyato natthi antakaṃ;
Tasmiñca disābhāgamhi, buddhakhettā asaṅkhiyā.
70.
‘‘Pabhā pakittitā mayhaṃ, yamakā raṃsivāhanā;
Etthantare raṃsijālaṃ, āloko vipulo bhave.
71.
‘‘Ettake lokadhātumhi, sabbe passantu maṃ janā;
Sabbe maṃ anuvattantu, yāva brahmanivesanaṃ [sabbeva sumanā hontu, sabbe maṃ anuvattare (sī. syā.)].
72.
‘‘Visiṭṭhamadhunādena, amatabherimāhaniṃ;
Etthantare janā sabbe, suṇantu madhuraṃ giraṃ.
73.
‘‘Dhammameghena vassante, sabbe hontu anāsavā;
Yettha pacchimakā sattā, sotāpannā bhavantu te.
74.
‘‘Datvā dātabbakaṃ dānaṃ, sīlaṃ pūretvā asesato;
Nekkhammapāramiṃ gantvā, patto sambodhimuttamaṃ.
75.
‘‘Paṇḍite paripucchitvā, katvā vīriyamuttamaṃ;
Khantiyā pāramiṃ gantvā, patto sambodhimuttamaṃ.
76.
‘‘Katvā daḷhamadhiṭṭhānaṃ, saccapārami pūriya;
Mettāya pāramiṃ gantvā, patto sambodhimuttamaṃ.
77.
‘‘Lābhālābhe sukhe dukkhe, sammāne cāvamānane [sammāne ca vimānane (ka.) sammānane vimānane (syā.)];
Sabbattha samako hutvā, patto sambodhimuttamaṃ.
78.
‘‘Kosajjaṃ bhayato disvā, vīriyaṃ cāpi khemato;
Āraddhavīriyā hotha, esā buddhānusāsanī.
79.
‘‘Vivādaṃ bhayato disvā, avivādañca khemato;
Samaggā sakhilā hotha, esā buddhānusāsanī.
80.
‘‘Pamādaṃ bhayato disvā, appamādañca khemato;
Bhāvethaṭṭhaṅgikaṃ maggaṃ, esā buddhānusāsanī.
81.
‘‘Samāgatā bahū buddhā, arahantā [arahanto (syā.)] ca sabbaso;
Sambuddhe arahante ca, vandamānā namassatha.
82.
‘‘Evaṃ acintiyā buddhā, buddhadhammā acintiyā;
Acintiye pasannānaṃ, vipāko hoti acintiyo’’’.
Itthaṃ sudaṃ bhagavā attano buddhacariyaṃ sambhāvayamāno buddhāpadāniyaṃ [buddhacariyaṃ (sī.) buddhacaritaṃ (syā.)] nāma dhammapariyāyaṃ abhāsitthāti.
Buddhāpadānaṃ samattaṃ.