阿波陀那
1品1.(11/29/2024初稿 更新)
對那位世尊阿羅漢遍正覺者禮敬
小部
長老阿波陀那經典
(第一部分)
 1.佛陀品
  1.佛阿波陀那
  1.
  對在祇樹林住的如來,彎下肢體的毘提訶牟尼[↝SN.16.11]詢問:
  確實有名為全知的諸佛?英雄!他們以哪些因變成?
  2.
  然後全知的、殊勝的大仙,對幸運的阿難以悅耳聲說:
  凡在以前的諸佛上作熱望者[作福德資糧者-㊟],在諸勝者教說上未得到解脫者,
  3.
  明智者們就以那個正覺方式,還以意向、以大力量,
  以慧、以光輝(火)、以極銳利的慧,隨順到達全知狀態。
  4.
  我也在以前的諸佛上,希求佛境界,
  就以意生成後,法王們是不可數的。
  5.
  那麼對諸佛阿波陀那,你們要以純淨心意聽,
  三十波羅蜜充滿的,法王們是不可數的。
  6.
  對諸最勝佛的正覺,對有僧團的世間導師們,
  十手指[合手-㊟]禮敬後,我以頭禮拜。
  7.
  在諸佛土所及中,[不-㊟]可數的諸寶石被發現(存在),
  住立於天空的與住立於地面的,我以意全部帶來(取)[集起-㊟]。
  8.
  在那裡在銀[化作的-㊟]土地上,我建造高樓(殿堂):
  好幾層的、寶石作的,高聳的、上行天空的。
  9.
  有種種善作的柱子:善分配的、高價值的,
  黃金作的門柱,被諸旗幟傘蓋裝飾。
  10.
  第一樓層有諸琉璃:離垢的、等同雲的、淨美的,
  有諸睡蓮散佈的蓮花池:在殊勝黃金的樓層上。
  11.
  珊瑚部分有珊瑚容色:不論哪種都是紅的、淨美的,
  胭脂蟲容色光的,樓層照耀諸方。
  12.
  有善分配的屋門,小塔、窗戶,
  以四個欄杆羅網[圍起來的-㊟],有悅意的諸香料卷的飾物[香料串-㊟]。
  13.
  青的、黃的、紅的,白的、純黑的:
  殊勝重閣具有,七寶裝飾的。
  14.
  注視作的[為了觀賞的?]蓮花,猛獸、鳥輝耀的,
  星宿散佈的,被日月裝飾。
  15.
  以金網覆蓋的,被諸金鈴繫結,
  它們以風力鳴叫:悅意的諸黃金花環。
  16.
  深紅的、紅的,黃的、綠的、黃褐的,
  以被種種染料完全喝飲[染色-㊟]的,有花環的旗幟被升起。
  17.
  種種的、許多的、好幾百的:玻璃、銀作的,
  寶珠作的、紅寶石,像那樣琥珀作的:
  種種彩色的床,有柔軟的、迦尸產的床單。
  18.
  諸毛布、黃麻布、支那[絲綢-㊟],諸帕堵那[地方生產布料作的-㊟]、黃色衣物(?),
  多種鋪開物全部,我依意鋪設。
  19.
  在那些處-就在那些樓層處,有諸寶石屋頂裝飾的,
  有輝耀寶珠的諸火把,使支撐地善住立(?)。
  20.
  諸石柱、諸柱輝耀,黃金樓門是淨美的,
  閻浮檀金、[兒茶樹-㊟]心材作的,又此外是銀作的。
  21.
  有好幾個善分配的連結[圍欄-㊟]:多彩的窗、門閂,
  在兩側有好幾個充滿的甕:諸紅蓮、青蓮被連結的[充滿的-㊟]。
  22.
  然後對過去諸佛,對有僧團的世間導師們,
  對包括弟子們,以本來的容色形色化作後,
  23.
  以那個門進入後,全部諸佛包括弟子們,
  在全部黃金作的椅子上,以聖者圈坐下。
  24.
  那時凡現在存在,在世間中無上的諸佛,
  以及在過去存在者們,我全部在[我的高樓-㊟]住處聚集起來。
  25.
  好幾百位辟支佛:自存者、不敗者,
  以及在過去存在者們,我全部在住處聚集起來。
  26.
  有許多如意樹(劫樹):凡諸天的與凡人間的,
  將全部衣服聚集起來的我,使之穿上三衣。
  27.
  對適合品嘗的硬食、軟食,對成功的[美味的-㊟]食物飲料,
  在寶珠作的淨美鉢中,使完全充滿後我施與。
  28.
  變成等同天神的衣服後,擦亮的衣服被連結[以三衣被具備-㊟],
  諸美味的砂糖,連同油、蜜糖,
  29.
  被最高食物使滿足者們:全部那些聖者圈,
  進入寶石內室後,如獅子在洞窟中。
  30.
  在高價值的床上,他們作獅子臥,
  正知地起來後,他們在床上盤腿而坐。
  31.
  對全部佛的行境,禪的喜樂具備者們,
  一些教導諸法,另一些玩諸神通。
  32.
  另一些應用諸神通:諸神通成為自在者們,
  另一些好幾千位,以諸變化做神變。
  33.
  諸佛也詢問諸佛:[成為所緣的-㊟]境域、一切知的阿賴耶(?),
  對深微妙處,以慧離非覺知。
  34.
  弟子們詢問諸佛,諸佛尋問弟子們,
  以及互相詢問後,他們互相解說。
  35.
  諸佛與諸辟支佛,弟子們、侍者們,
  像這樣自己喜樂地,他們在高樓中極喜樂。
  36.
  令諸寶石傘住立,諸黃金包頭飾物排列的[以諸黃金網垂掛的-㊟],
  諸珍珠網圍繞的,令全部保持在頭上。
  37.
  令有諸布遮陽篷:黃金星星彩繪的,
  多樣花環散布的,令全部保持在頭上。
  38.
  被諸花環串散布,被諸香料串裝飾(輝耀),
  被諸布串環繞,被寶石串莊嚴。
  39.
  被極多樣的花朵撒布,被芬芳莊嚴,
  被五指香印作[裝飾-㊟],被黃金覆蓋物覆蓋。
  40.
  四方有蓮花池,被紅蓮青蓮廣布,
  令看起來像黃金形色:上昇的諸蓮花花粉塵。
  41.
  令全部樹木開花:在高樓的周圍,
  以及諸花朵自己脫離後,走到後散落住處。
  42.
  在那裡令諸孔雀跳舞,諸天的天鵝唱歌,
  以及令諸美聲鳥唱歌:在[高樓的-㊟]周圍鳥眾。
  43.
  令全部大鼓被演奏,令全部那些琵琶琴響,
  令全部合唱轉起:在高樓的周圍。
  44.
  在諸佛土所及,在諸鐵圍山之後其它處,
  有諸大的、具足光的,不中斷的、寶石作的。
  45.
  令諸黃金床座住立,令那些燈柱輝耀(燃燒),
  令有諸單獨燈火,連續一萬盞。
  46.
  令妓女、舞妓們,連同仙女群跳舞,
  令種種舞臺被看見:在高樓的周圍。
  47.
  在樹頂或山頂,在須彌山頂,
  我全部立起旗幟:種種五種容色的。
  48.
  令人們、諸龍、音樂神們,全部那些天神們來到,
  禮敬地、合掌地,圍繞高樓。
  49.
  凡任何善業,應該被做的我的所作,
  以身、以語、以意,在三十三天善作的被做。
  50.
  凡是有想的眾生,以及凡無想的眾生,
  我的所作的福德果,令他們全部成為有分者。
  51.
  為該者們作的被善知道:被我施與的福德果,
  以及在那裡凡不知道,天神們去後使之知道。
  52.
  在一切世間中凡眾生,因食物活命者,
  對全部美食,以我的心令得到。
  53.
  布施物被我以意施與,我以意帶來高樓,
  全部正覺者,辟支者、勝利者的弟子被供養。
  54.
  以那個善作的業,以及以思(意志力)誓願[以心作願求-㊟],
  捨棄人身後,我去三十三天。
  55.
  我知道二種有:諸天界還有諸人間,
  我不知道其它趣處:以意願求的果。
  56.
  在天神們中我是優勝者,我成為人們的君主,
  是形色特相具足者,以慧在有(存在者)中無相等者。
  57.
  多種最勝的食物,以及不少的寶石,
  以及多種衣服,從天空迅速地對我來到。
  58.
  在地面上、在山上,同樣地在空中、在水中、在林中,
  任何我伸出手,天的諸食物對我來到。
  59.
  在地面上、在山上,同樣地在空中、在水中、在林中,
  任何我伸出手,全部寶石對我來到。
  60.
  在地面上、在山上,同樣地在空中、在水中、在林中,
  任何我伸出手,全部香料對我來到。
  61.
  在地面上、在山上,同樣地在空中、在水中、在林中,
  任何我伸出手,全部車乘對我來到。
  62.
  在地面上、在山上,同樣地在空中、在水中、在林中,
  任何我伸出手,全部寶珠對我來到。
  63.
  在地面上、在山上,同樣地在空中、在水中、在林中,
  任何我伸出手,諸裝飾物對我來到。
  64.
  在地面上、在山上,同樣地在空中、在水中、在林中,
  任何我伸出手,全部少女對我來到。
  65.
  在地面上、在山上,同樣地在空中、在水中、在林中,
  任何我伸出手,全部蜜、砂糖對我來到。
  66.
  在地面上、在山上,同樣地在空中、在水中、在林中,
  任何我伸出手,全部硬食對我來到。
  67.
  對無財者們、旅行人們,以及對乞求者們、行路者們,
  我施與殊勝的布施:對殊勝正覺的到達。
  68.
  使岩山吼叫地,使厚山咆哮地,
  使包括天的世間笑地,我在世間中成為佛(覺者)。
  69.
  在十種方向世間中,行去者沒有盡頭(邊),
  以及在那個方角中,諸佛土是不可數的。
  70.
  我有被稱讚的[有名的-㊟]光輝,雙光芒帶來的[光芒釋放的-㊟],
  在這中間有光芒網,會有廣大的光明。
  71.
  在這麼多的世間界中,令全部的人看見我,
  令全部仿效我(對我隨轉起):直到梵天處。
  [令全部都是快樂的,全部仿效我。-斯里蘭卡版/泰國版]
  72.
  以卓著如蜜的響亮聲,我打不死的大鼓,
  在這中間全部的人,令聽聞如蜜的話語。
  73.
  在當以法雨降下時,令全部成為無漏者,
  凡在這裡最低劣的眾生,令他們成為入流者
  74.
  施與應該被施與的布施後,使戒無殘餘地充滿後,
  走到離欲波羅蜜[到達頂點-㊟]後,成為最上正覺到達者。
  75.
  遍詢問賢智者們後,作最上活力(精進)後,
  走到忍耐波羅蜜後,成為最上正覺到達者。
  76.
  作堅固的決意後,使真諦波羅蜜充滿後,
  走到慈波羅蜜後,成為最上正覺到達者。
  77.
  在利得上在無利得上、在樂上在苦上,以及在敬意上在輕蔑上,
  在一切處成為平等的後,成為最上正覺到達者。
  78.
  看懈怠為恐怖,還有活力為安穩後,
  請你們成為活力已被發動者,這是佛的教誡。
  79.
  看諍論為恐怖,以及無諍論為安穩後,
  請你們成為和合者、言語和藹者,這是佛的教誡。
  80.
  看放逸為恐怖,以及不放逸為安穩後,
  請你們修習八支道,這是佛的教誡。
  81.
  許多佛已聚集,以及全部阿羅漢,
  對諸佛與諸阿羅漢,請禮拜的你們禮敬。
  82.
  像這樣諸佛是不可思議的,佛的法是不可思議的,
  在不可思議的上淨信者們的,果報是不可思議的。
 「世尊確實像這樣地對自己的佛行使生成的名為佛阿波陀那說法的教說。」
  佛阿波陀那完成。
Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa
Khuddakanikāye
Therāpadānapāḷi
(Paṭhamo bhāgo)
 1. Buddhavaggo
  1. Buddhaapadānaṃ
  1.
  Tathāgataṃ jetavane vasantaṃ, apucchi vedehamunī nataṅgo;
  ‘‘Sabbaññubuddhā kira nāma honti, bhavanti te hetubhi kehi vīra’’.
  2.
  Tadāha sabbaññuvaro mahesī, ānandabhaddaṃ madhurassarena;
  ‘‘Ye pubbabuddhesu [sabbabuddhesu (syā.)] katādhikārā, aladdhamokkhā jinasāsanesu.
  3.
  ‘‘Teneva sambodhimukhena dhīrā, ajjhāsayenāpi mahābalena;
  Paññāya tejena sutikkhapaññā, sabbaññubhāvaṃ anupāpuṇanti.
  4.
  ‘‘Ahampi pubbabuddhesu, buddhattamabhipatthayiṃ,
  Manasāyeva hutvāna, dhammarājā asaṅkhiyā.
  5.
  ‘‘Atha buddhāpadānāni, suṇātha suddhamānasā;
  Tiṃsapāramisampuṇṇā, dhammarājā asaṅkhiyā.
  6.
  ‘‘Sambodhiṃ buddhaseṭṭhānaṃ, sasaṅghe lokanāyake;
  Dasaṅgulī namassitvā, sirasā abhivādayiṃ [abhivādaye (syā.)].
  7.
  ‘‘Yāvatā buddhakhettesu, ratanā vijjantisaṅkhiyā;
  Ākāsaṭṭhā ca bhūmaṭṭhā [bhummaṭṭhā (sī. syā.)], manasā sabbamāhariṃ.
  8.
  ‘‘Tattha rūpiyabhūmiyaṃ, pāsādaṃ māpayiṃ ahaṃ;
  Nekabhummaṃ ratanamayaṃ, ubbiddhaṃ nabhamuggataṃ.
  9.
  ‘‘Vicittathambhaṃ sukataṃ, suvibhattaṃ mahārahaṃ;
  Kanakamayasaṅghāṭaṃ, kontacchattehi maṇḍitaṃ.
  10.
  ‘‘Paṭhamā veḷuriyā bhūmi, vimalabbhasamā subhā;
  Naḷinajalajākiṇṇā, varakañcanabhūmiyā.
  11.
  ‘‘Pavāḷaṃsā pavāḷavaṇṇā, kāci lohitakā subhā;
  Indagopakavaṇṇābhā, bhūmi obhāsatī disā.
  12.
  ‘‘Suvibhattā gharamukhā, niyyūhā sīhapañjarā;
  Caturo vedikā jālā, gandhāveḷā manoramā.
  13.
  ‘‘Nīlā pītā lohitakā, odātā suddhakāḷakā;
  Kūṭāgāravarūpetā, sattaratanabhūsitā.
  14.
  ‘‘Olokamayā padumā, vāḷavihaṅgasobhitā;
  Nakkhattatārakākiṇṇā, candasūrehi [candasuriyehi (sī. syā.)] maṇḍitā.
  15.
  ‘‘Hemajālena sañchannā, soṇṇakiṅkiṇikāyutā;
  Vātavegena kūjanti, soṇṇamālā manoramā.
  16.
  ‘‘Mañjeṭṭhakaṃ lohitakaṃ, pītakaṃ haripiñjaraṃ;
  Nānāraṅgehi sampītaṃ [saṃcittaṃ (syā.)], ussitaddhajamālinī [māliniṃ (sī.)].
  17.
  ‘‘Na naṃ [nānā (sī. syā.)] bahūnekasatā, phalikā rajatāmayā;
  Maṇimayā lohitaṅgā, masāragallamayā tathā;
  Nānāsayanavicittā, saṇhakāsikasanthatā.
  18.
  ‘‘Kampalā dukūlā cīnā, paṭṭuṇṇā paṇḍupāvurā;
  Vividhattharaṇaṃ sabbaṃ, manasā paññapesahaṃ.
  19.
  ‘‘Tāsu tāsveva bhūmīsu, ratanakūṭalaṅkataṃ;
  Maṇiverocanā ukkā, dhārayantā sutiṭṭhare.
  20.
  ‘‘Sobhanti esikā thambhā, subhā kañcanatoraṇā;
  Jambonadā sāramayā, atho rajatamayāpi ca.
  21.
  ‘‘Nekā sandhī suvibhattā, kavāṭaggaḷacittitā;
  Ubhato puṇṇaghaṭānekā, padumuppalasaṃyutā.
  22.
  ‘‘Atīte sabbabuddhe ca, sasaṅghe lokanāyake;
  Pakativaṇṇarūpena, nimminitvā sasāvake.
  23.
  ‘‘Tena dvārena pavisitvā, sabbe buddhā sasāvakā;
  Sabbasoṇṇamaye pīṭhe, nisinnā ariyamaṇḍalā.
  24.
  ‘‘Ye ca etarahi atthi, buddhā loke anuttarā;
  Atīte vattamānā ca, bhavanaṃ sabbe samāhariṃ.
  25.
  ‘‘Paccekabuddhenekasate, sayambhū aparājite;
  Atīte vattamāne ca, bhavanaṃ sabbe samāhariṃ.
  26.
  ‘‘Kapparukkhā bahū atthi, ye dibbā ye ca mānusā;
  Sabbaṃ dussaṃ samāhantā, acchādemi ticīvaraṃ.
  27.
  ‘‘Khajjaṃ bhojjaṃ sāyanīyaṃ, sampannaṃ pānabhojanaṃ;
  Maṇimaye subhe patte, saṃpūretvā adāsahaṃ.
  28.
  ‘‘Dibbavatthasamā hutvā, maṭṭhā [maṭṭā (sī.)] cīvarasaṃyutā;
  Madhurā sakkharā ceva, telā ca madhuphāṇitā.
  29.
  ‘‘Tappitā paramannena, sabbe te ariyamaṇḍalā;
  Ratanagabbhaṃ pavisitvā, kesarīva guhāsayā.
  30.
  ‘‘Mahārahamhi sayane, sīhaseyyamakappayuṃ;
  Sampajānā samuṭṭhāya, sayane [seyye (syā.)] pallaṅkamābhujuṃ.
  31.
  ‘‘Gocaraṃ sabbabuddhānaṃ, jhānaratisamappitā;
  Aññe dhammāni desenti, aññe kīḷanti iddhiyā.
  32.
  ‘‘Aññe abhiññā appenti, abhiññā vasibhāvitā;
  Vikubbanā vikubbanti, aññenekasahassiyo.
  33.
  ‘‘Buddhāpi buddhe pucchanti, visayaṃ sabbaññumālayaṃ;
  Gambhīraṃ nipuṇaṃ ṭhānaṃ, paññāya vinibujjhare.
  34.
  ‘‘Sāvakā buddhe pucchanti, buddhā pucchanti sāvake;
  Aññamaññañca pucchitvā [pucchanti (sī. syā.)], aññoññaṃ byākaronti te.
  35.
  ‘‘Buddhā paccekabuddhā ca, sāvakā paricārakā;
  Evaṃ sakāya ratiyā, pāsādebhiramanti te.
  36.
  ‘‘Chattā tiṭṭhantu ratanā, kañcanāveḷapantikā;
  Muttājālaparikkhittā, sabbe dhārentu [dhārenti (ka.)] matthake.
  37.
  ‘‘Bhavantu ceḷavitānā, soṇṇatārakacittitā;
  Vicittamalyavitatā, sabbe dhārentu matthake.
  38.
  ‘‘Vitatā malyadāmehi, gandhadāmehi sobhitā;
  Dussadāmaparikiṇṇā, ratanadāmabhūsitā.
  39.
  ‘‘Pupphābhikiṇṇā sucittā, surabhigandhabhūsitā;
  Gandhapañcaṅgulikatā [gandhapañcaṅgulaṃ katā (aṭṭha.)], hemacchadanachāditā.
  40.
  ‘‘Catuddisā pokkharañño, padumuppalasanthatā;
  Sovaṇṇarūpā khāyantu, padmaṃreṇurajuggatā.
  41.
  ‘‘Pupphantu pādapā sabbe, pāsādassa samantato;
  Sayañca pupphā muñcitvā, gantvā bhavanamokiruṃ.
  42.
  ‘‘Sikhino tattha naccantu, dibbahaṃsā pakūjare;
  Karavīkā ca gāyantu, dijasaṅghā samantato.
  43.
  ‘‘Bheriyo sabbā vajjantu, vīṇā sabbā rasantu [ravantu (sī. syā.)] tā;
  Sabbā saṅgīti vattantu, pāsādassa samantato.
  44.
  ‘‘Yāvatā buddhakhettamhi, cakkavāḷe tato pare;
  Mahantā jotisampannā, acchinnā ratanāmayā.
  45.
  ‘‘Tiṭṭhantu soṇṇapallaṅkā, dīparukkhā jalantu te;
  Bhavantu ekapajjotā, dasasahassiparamparā.
  46.
  ‘‘Gaṇikā lāsikā ceva, naccantu accharāgaṇā;
  Nānāraṅgā padissantu, pāsādassa samantato.
  47.
  ‘‘Dumagge pabbatagge vā, sinerugirimuddhani;
  Ussāpemi dhajaṃ sabbaṃ, vicittaṃ pañcavaṇṇikaṃ.
  48.
  ‘‘Narā nāgā ca gandhabbā, sabbe devā upentu te;
  Namassantā pañjalikā, pāsādaṃ parivārayuṃ.
  49.
  ‘‘Yaṃ kiñci kusalaṃ kammaṃ, kattabbaṃ kiriyaṃ mama;
  Kāyena vācā manasā, tidase sukataṃ kataṃ.
  50.
  ‘‘Ye sattā saññino atthi, ye ca sattā asaññino;
  Kataṃ puññaphalaṃ mayhaṃ, sabbe bhāgī bhavantu te.
  51.
  ‘‘Yesaṃ kataṃ suviditaṃ, dinnaṃ puññaphalaṃ mayā;
  Ye ca tattha [tasmiṃ (sī. ka.)] na jānanti, devā gantvā nivedayuṃ.
  52.
  ‘‘Sabbalokamhi [sabbe lokamhi (syā. ka.)] ye sattā, jīvantāhārahetukā;
  Manuññaṃ bhojanaṃ sabbaṃ [sabbe (syā.)], labhantu mama cetasā.
  53.
  ‘‘Manasā dānaṃ mayā dinnaṃ, manasā pasādamāvahiṃ;
  Pūjitā sabbasambuddhā, paccekā jinasāvakā.
  54.
  ‘‘Tena kammena sukatena, cetanāpaṇidhīhi ca;
  Jahitvā mānusaṃ dehaṃ, tāvatiṃsamagacchahaṃ.
  55.
  ‘‘Duve bhave pajānāmi, devatte atha mānuse;
  Aññaṃ gatiṃ na jānāmi, manasā patthanāphalaṃ.
  56.
  ‘‘Devānaṃ adhiko homi, bhavāmi manujādhipo;
  Rūpalakkhaṇasampanno, paññāya asamo bhave.
  57.
  ‘‘Bhojanaṃ vividhaṃ seṭṭhaṃ, ratanañca anappakaṃ;
  Vividhāni ca vatthāni, nabhā [nabhasā (syā.)] khippaṃ upenti maṃ.
  58.
  ‘‘Pathabyā pabbate ceva, ākāse udake vane;
  Yaṃ yaṃ hatthaṃ pasāremi, dibbā bhakkhā upenti maṃ.
  59.
  ‘‘Pathabyā pabbate ceva, ākāse udake vane;
  Yaṃ yaṃ hatthaṃ pasāremi, ratanā sabbe upenti maṃ.
  60.
  ‘‘Pathabyā pabbate ceva, ākāse udake vane;
  Yaṃ yaṃ hatthaṃ pasāremi, sabbe gandhā upenti maṃ.
  61.
  ‘‘Pathabyā pabbate ceva, ākāse udake vane;
  Yaṃ yaṃ [yattha (syā.), yaññaṃ (ka.)] hatthaṃ pasāremi, sabbe yānā upenti maṃ.
  62.
  ‘‘Pathabyā pabbate ceva, ākāse udake vane;
  Yaṃ yaṃ hatthaṃ pasāremi, sabbe mālā upenti maṃ.
  63.
  ‘‘Pathabyā pabbate ceva, ākāse udake vane;
  Yaṃ yaṃ hatthaṃ pasāremi, alaṅkārā upenti maṃ.
  64.
  ‘‘Pathabyā pabbate ceva, ākāse udake vane;
  Yaṃ yaṃ hatthaṃ pasāremi, sabbā kaññā upenti maṃ.
  65.
  ‘‘Pathabyā pabbate ceva, ākāse udake vane;
  Yaṃ yaṃ hatthaṃ pasāremi, madhusakkharā upenti maṃ.
  66.
  ‘‘Pathabyā pabbate ceva, ākāse udake vane;
  Yaṃ yaṃ hatthaṃ pasāremi, sabbe khajjā upenti maṃ.
  67.
  ‘‘Adhane addhika [addhike (syā.)] jane, yācake ca pathāvino;
  Dadāmihaṃ [dadāmiha (sī.) dadāmi taṃ (syā.)] dānavaraṃ, sambodhivarapattiyā.
  68.
  ‘‘Nādento pabbataṃ selaṃ, gajjento bahalaṃ giriṃ;
  Sadevakaṃ hāsayanto, buddho loke bhavāmahaṃ.
  69.
  ‘‘Disā dasavidhā loke, yāyato natthi antakaṃ;
  Tasmiñca disābhāgamhi, buddhakhettā asaṅkhiyā.
  70.
  ‘‘Pabhā pakittitā mayhaṃ, yamakā raṃsivāhanā;
  Etthantare raṃsijālaṃ, āloko vipulo bhave.
  71.
  ‘‘Ettake lokadhātumhi, sabbe passantu maṃ janā;
  Sabbe maṃ anuvattantu, yāva brahmanivesanaṃ [sabbeva sumanā hontu, sabbe maṃ anuvattare (sī. syā.)].
  72.
  ‘‘Visiṭṭhamadhunādena, amatabherimāhaniṃ;
  Etthantare janā sabbe, suṇantu madhuraṃ giraṃ.
  73.
  ‘‘Dhammameghena vassante, sabbe hontu anāsavā;
  Yettha pacchimakā sattā, sotāpannā bhavantu te.
  74.
  ‘‘Datvā dātabbakaṃ dānaṃ, sīlaṃ pūretvā asesato;
  Nekkhammapāramiṃ gantvā, patto sambodhimuttamaṃ.
  75.
  ‘‘Paṇḍite paripucchitvā, katvā vīriyamuttamaṃ;
  Khantiyā pāramiṃ gantvā, patto sambodhimuttamaṃ.
  76.
  ‘‘Katvā daḷhamadhiṭṭhānaṃ, saccapārami pūriya;
  Mettāya pāramiṃ gantvā, patto sambodhimuttamaṃ.
  77.
  ‘‘Lābhālābhe sukhe dukkhe, sammāne cāvamānane [sammāne ca vimānane (ka.) sammānane vimānane (syā.)];
  Sabbattha samako hutvā, patto sambodhimuttamaṃ.
  78.
  ‘‘Kosajjaṃ bhayato disvā, vīriyaṃ cāpi khemato;
  Āraddhavīriyā hotha, esā buddhānusāsanī.
  79.
  ‘‘Vivādaṃ bhayato disvā, avivādañca khemato;
  Samaggā sakhilā hotha, esā buddhānusāsanī.
  80.
  ‘‘Pamādaṃ bhayato disvā, appamādañca khemato;
  Bhāvethaṭṭhaṅgikaṃ maggaṃ, esā buddhānusāsanī.
  81.
  ‘‘Samāgatā bahū buddhā, arahantā [arahanto (syā.)] ca sabbaso;
  Sambuddhe arahante ca, vandamānā namassatha.
  82.
  ‘‘Evaṃ acintiyā buddhā, buddhadhammā acintiyā;
  Acintiye pasannānaṃ, vipāko hoti acintiyo’’’.
  Itthaṃ sudaṃ bhagavā attano buddhacariyaṃ sambhāvayamāno buddhāpadāniyaṃ [buddhacariyaṃ (sī.) buddhacaritaṃ (syā.)] nāma dhammapariyāyaṃ abhāsitthāti.
  Buddhāpadānaṃ samattaṃ.
註解