增支部8集64經/伽耶山頂經(莊春江譯)[MA.73]
有一次，
世尊住在伽耶的伽耶山頂。在那裡，世尊召喚
比丘們：……（中略）。「比丘們！當就在我
正覺以前，還是未
現正覺的
菩薩時，我只
認知光，但沒看見諸色。
比丘們！那個我想這個：『如果我認知光，連同看見諸色，這樣，我的這個
智與見是更遍純淨的。』
比丘們！住於不放逸的、熱心的、自我努力的那個我過些時候認知光連同看見諸色[≃MN.128, 240段]，但沒與那些天神一起住立、交談、進入討論。
比丘們！那個我想這個：『如果我認知光，連同看見諸色，以及與那些天神一起住立、交談、進入討論，這樣，我的這個智與見是更遍純淨的。』
比丘們！住於不放逸的、熱心的、自我努力的那個我過些時候認知光，連同看見諸色，以及與那些天神一起住立、交談、進入討論，但不知道那些天神：『這些天神是像這樣的或像那樣的天部類。』
比丘們！那個我想這個：『如果我認知光，連同看見諸色，以及與那些天神一起住立、交談、進入討論，以及知道那些天神：『這些天神是像這樣的或像那樣的天部類。』這樣，我的這個智與見是更遍純淨的。』
比丘們！住於不放逸的、熱心的、自我努力的那個我過些時候認知光，連同看見諸色，以及與那些天神一起住立、交談、進入討論，以及知道那些天神：『這些天神是像這樣的或像那樣的天部類。』但不知道那些天神：『這些天神以這個業的果報是從這裡死沒者，在那裡往生者。』……（中略）以及知道那些天神：『這些天神以這個業的果報是從這裡死沒者，在那裡往生者。』但不知道那些天神：『這些天神以這個業的果報有這樣的食物，是這樣苦樂感受者。』……（中略）以及知道那些天神：『這些天神以這個業的果報有這樣的食物，是這樣苦樂感受者。』但不知道那些天神：『這些天神是這樣長的壽量者、這樣久住者。』……（中略）以及知道那些天神：『這些天神是這樣長的壽量者、這樣久住者。』但不知道那些天神：『我與這些天神以前是共住者，或者以前不是共住者。』
比丘們！那個我想這個：『如果我認知光，連同看見諸色，以及與那些天神一起住立、交談、進入討論，知道那些天神：「這些天神是像這樣的或像那樣的天部類。」知道那些天神：「這些天神以這個業的果報是從這裡死沒者，在那裡往生者。」知道那些天神：「這些天神以這個業的果報有這樣的食物，是這樣苦樂感受者。」知道那些天神：「這些天神是這樣長的壽量者、這樣久住者。」知道那些天神：「我與這些天神以前是共住者，或者以前不是共住者。」這樣，我的這個智與見是更遍純淨的。』
比丘們！住於不放逸的、熱心的、自我努力的那個我過些時候認知光，連同看見諸色，以及與那些天神一起住立、交談、進入討論，知道那些天神：『這些天神是像這樣的或像那樣的天部類。』知道那些天神：『這些天神以這個業的果報是從這裡死沒者，在那裡往生者。』知道那些天神：『這些天神以這個業的果報有這樣的食物，是這樣苦樂感受者。』知道那些天神：『這些天神是這樣長的壽量者、這樣久住者。』知道那些天神：『我與這些天神以前是共住者，或者以前不是共住者。』
比丘們！而只要我的對天神智與見
八轉不是這麼善清淨的，比丘們！我在包括天，在包括魔，在包括梵的世間；在包括沙門婆羅門，在包括天-人的
世代中，就仍然不自稱『已現正覺
無上遍正覺。』比丘們！但當我的對天神智與見八轉是這麼善清淨的，比丘們！那時，我在包括天，在包括魔，在包括梵的世間；在包括沙門婆羅門，在包括天-人的世代中，才自稱『已現正覺無上遍正覺』。而且，我的智與見生起：『我的心解脫不可動搖，這是最後的出生，現在，沒有
再有。』」
AN.8.64/ 4. Gayāsīsasuttaṃ
64. Ekaṃ samayaṃ bhagavā gayāyaṃ viharati gayāsīse. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi …pe… “pubbāhaṃ, bhikkhave, sambodhā anabhisambuddho bodhisattova samāno obhāsaññeva kho sañjānāmi, no ca rūpāni passāmi”.
“Tassa mayhaṃ, bhikkhave, etadahosi– ‘sace kho ahaṃ obhāsañceva sañjāneyyaṃ rūpāni ca passeyyaṃ; evaṃ me idaṃ ñāṇadassanaṃ parisuddhataraṃ assā’”ti.
“So kho ahaṃ, bhikkhave, aparena samayena appamatto ātāpī pahitatto viharanto obhāsañceva sañjānāmi, rūpāni ca passāmi; no ca kho tāhi devatāhi saddhiṃ santiṭṭhāmi sallapāmi sākacchaṃ samāpajjāmi.
“Tassa mayhaṃ, bhikkhave, etadahosi– ‘sace kho ahaṃ obhāsañceva sañjāneyyaṃ, rūpāni ca passeyyaṃ, tāhi ca devatāhi saddhiṃ santiṭṭheyyaṃ sallapeyyaṃ sākacchaṃ samāpajjeyyaṃ; evaṃ me idaṃ ñāṇadassanaṃ parisuddhataraṃ assā’”ti.
“So kho ahaṃ, bhikkhave, aparena samayena appamatto ātāpī pahitatto viharanto obhāsañceva sañjānāmi, rūpāni ca passāmi, tāhi ca devatāhi saddhiṃ santiṭṭhāmi sallapāmi sākacchaṃ samāpajjāmi; no ca kho tā devatā jānāmi– imā devatā amukamhā vā amukamhā vā devanikāyāti.
“Tassa mayhaṃ, bhikkhave, etadahosi– ‘sace kho ahaṃ obhāsañceva sañjāneyyaṃ, rūpāni ca passeyyaṃ, tāhi ca devatāhi saddhiṃ santiṭṭheyyaṃ sallapeyyaṃ sākacchaṃ samāpajjeyyaṃ, tā ca devatā jāneyyaṃ– imā devatā amukamhā vā amukamhā vā devanikāyā’ti; evaṃ me idaṃ ñāṇadassanaṃ parisuddhataraṃ assā’”ti.
“So kho ahaṃ, bhikkhave, aparena samayena appamatto ātāpī pahitatto viharanto obhāsañceva sañjānāmi, rūpāni ca passāmi, tāhi ca devatāhi saddhiṃ santiṭṭhāmi sallapāmi sākacchaṃ samāpajjāmi, tā ca devatā jānāmi– ‘imā devatā amukamhā vā amukamhā vā devanikāyā’ti; no ca kho tā devatā jānāmi– ‘imā devatā imassa kammassa vipākena ito cutā tattha upapannā’ti …pe… tā ca devatā jānāmi– ‘imā devatā imassa kammassa vipākena ito cutā tattha upapannā’ti; no ca kho tā devatā jānāmi– ‘imā devatā imassa kammassa vipākena evamāhārā evaṃsukhadukkhappaṭisaṃvediniyo’ti …pe… tā ca devatā jānāmi– ‘imā devatā imassa kammassa vipākena evamāhārā evaṃsukhadukkhappaṭisaṃvediniyo’ti; no ca kho tā devatā jānāmi– ‘imā devatā evaṃdīghāyukā evaṃciraṭṭhitikā’ti …pe… tā ca devatā jānāmi– ‘imā devatā evaṃdīghāyukā evaṃciraṭṭhitikā’ti; no ca kho tā devatā jānāmi yadi vā me imāhi devatāhi saddhiṃ sannivutthapubbaṃ yadi vā na sannivutthapubbanti.
“Tassa mayhaṃ, bhikkhave, etadahosi– ‘sace kho ahaṃ obhāsañceva sañjāneyyaṃ, rūpāni ca passeyyaṃ, tāhi ca devatāhi saddhiṃ santiṭṭheyyaṃ sallapeyyaṃ sākacchaṃ samāpajjeyyaṃ tā ca devatā jāneyyaṃ– ‘imā devatā amukamhā vā amukamhā vā devanikāyā’ti, tā ca devatā jāneyyaṃ– ‘imā devatā imassa kammassa vipākena ito cutā tattha upapannā’ti, tā ca devatā jāneyyaṃ – ‘imā devatā evamāhārā evaṃsukhadukkhappaṭisaṃvediniyo’ti, tā ca devatā jāneyyaṃ– ‘imā devatā evaṃdīghāyukā evaṃciraṭṭhitikā’ti, tā ca devatā jāneyyaṃ yadi vā me imāhi devatāhi saddhiṃ sannivutthapubbaṃ yadi vā na sannivutthapubbanti; evaṃ me idaṃ ñāṇadassanaṃ parisuddhataraṃ assā’”ti.
“So kho ahaṃ, bhikkhave, aparena samayena appamatto ātāpī pahitatto viharanto obhāsañceva sañjānāmi, rūpāni ca passāmi, tāhi ca devatāhi saddhiṃ santiṭṭhāmi sallapāmi sākacchaṃ samāpajjāmi, tā ca devatā jānāmi– ‘imā devatā amukamhā vā amukamhā vā devanikāyā’ti, tā ca devatā jānāmi– ‘imā devatā imassa kammassa vipākena ito cutā tattha upapannā’ti, tā ca devatā jānāmi– ‘imā devatā evamāhārā evaṃsukhadukkhappaṭisaṃvediniyo’ti tā ca devatā jānāmi– ‘imā devatā evaṃdīghāyukā evaṃciraṭṭhitikā’ti, tā ca devatā jānāmi yadi vā me devatāhi saddhiṃ sannivutthapubbaṃ yadi vā na sannivutthapubbanti.
“Yāvakīvañca me, bhikkhave, evaṃ aṭṭhaparivaṭṭaṃ adhidevañāṇadassanaṃ na suvisuddhaṃ ahosi, neva tāvāhaṃ, bhikkhave, ‘sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambuddho’ti paccaññāsiṃ. Yato ca kho me bhikkhave, evaṃ aṭṭhaparivaṭṭaṃ adhidevañāṇadassanaṃ suvisuddhaṃ ahosi, athāhaṃ, bhikkhave, ‘sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambuddho’ti paccaññāsiṃ; ñāṇañca pana me dassanaṃ udapādi; akuppā me cetovimutti; ayamantimā jāti natthi dāni punabbhavo”ti. Catutthaṃ.