經號:   
   (AN.3.81 更新)
增支部3集81經/小經(莊春江譯)
  那時,尊者阿難去見世尊。抵達後,向世尊問訊後,在一旁坐下。在一旁坐下的尊者阿難對世尊說這個:「大德!這被我從世尊的面前聽聞,從面前領受:『阿難!站在梵天世界的尸棄世尊名叫阿毘浮的弟子,以聲音使千世間界了知。』大德!那麼,世尊、阿羅漢遍正覺者能夠以聲音使多少了知?」「阿難!他是弟子,如來是不能被測量的。」
  第二次,尊者阿難又對世尊說這個:「大德!這被我從世尊的面前聽聞,從面前領受:『阿難!站在梵天世界的尸棄世尊名叫阿毘浮的弟子,以聲音使千世間界了知。』大德!那麼,世尊、阿羅漢、遍正覺者能夠以聲音使多少了知?」「阿難!他是弟子,如來是不能被測量的。」
  第三次,尊者阿難又對世尊說這個:「大德!這被我從世尊的面前聽聞,從面前領受:『阿難!站在梵天世界的尸棄世尊名叫阿毘浮的弟子,以聲音使千世間界了知。』大德!那麼,世尊、阿羅漢、遍正覺者能夠以聲音使多少了知?」「阿難!千小世間界被你聽聞?」「世尊!是為了這個的適當時機,善逝!是為了這個的適當時機:凡如果世尊說,聽聞世尊的[教說]後,比丘們將會憶持。」「阿難!那樣的話,你要聽!你要好好作意!我將說。」「是的,大德!」尊者阿難回答世尊。世尊說這個:
  「阿難!月亮與太陽繞轉之所及,光亮照耀諸方直到千世間,在那個千世間中,有千個月亮、千個太陽、千個須彌山王、千個贍部洲、千個西拘耶尼、千個北俱盧、千個東毘提訶、千個四大海、千位四大天王、千個四大天王的[諸天]、千個三十三天,千個夜摩天,千個兜率天,千個化樂天,千個他化自在天,千個梵天世界,阿難!這被稱為千小世間界。
  阿難!一千個千小世間界之所及,直到千個世間為止,阿難!這被稱為二千中世間界。
  阿難!一千個二千中世間界之所及,直到千個世間為止,阿難!這被稱為三千千大世間界
  阿難!當希望時,如來會以聲音使三千千大世間界了知,而且會直到希望。」
  「大德!那麼,如怎樣世尊會以聲音使三千千大世間界了知,而且會直到希望?」「阿難!這裡,如來會以光遍滿三千千大世間界,當那些眾生認知那個光明時,那時,如來會作音聲,使隨聽到聲音,阿難!這樣,如來會以聲音使三千千大世間界了知,而且會直到希望。」
  在這麼說時,尊者阿難[對尊者優陀夷]說這個:「確實是我的利得,確實是我的善得的:凡我的大師是這麼大神通力者、這麼大威力者。」在這麼說時,尊者優陀夷對尊者阿難說這個:「阿難學友!在這裡,你有什麼:即使你的大師是這麼大神通力、這麼大威力者。」在這麼說時,世尊對尊者優陀夷說這個:「優陀夷!不要這樣,優陀夷!不要這樣,優陀夷!如果未離貪的阿難命終,以那個心的淨信,在諸天作天王七次,就在這個贍部洲中作大王。優陀夷!但是,阿難將當生證涅槃。」
  阿難品第三,其攝頌
  「闡陀、邪命外道、釋迦族,尼乾陀與確立,
   二則有、戒與禁制,香種類與小。」
AN.3.81/ 10. Cūḷanikāsuttaṃ
   81. Atha kho āyasmā ānando yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca– “sammukhāmetaṃ, bhante, bhagavato sutaṃ sammukhā paṭiggahitaṃ– ‘bhagavato, ānanda, sikhissa abhibhū nāma sāvako brahmaloke ṭhito sahassilokadhātuṃ sarena viññāpesī’ti. Bhagavā pana, bhante, arahaṃ sammāsambuddho kīvatakaṃ pahoti sarena viññāpetun”ti? “Sāvako so, ānanda, appameyyā tathāgatā”ti.
   Dutiyampi kho āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca– “sammukhā metaṃ, bhante, bhagavato sutaṃ sammukhā paṭiggahitaṃ– ‘bhagavato, ānanda, sikhissa abhibhū nāma sāvako brahmaloke ṭhito sahassilokadhātuṃ sarena viññāpesī’ti. Bhagavā pana, bhante, arahaṃ sammāsambuddho kīvatakaṃ pahoti sarena viññāpetun”ti? “Sāvako so, ānanda, appameyyā tathāgatā”ti.
   Tatiyampi kho āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca– “sammukhāmetaṃ, bhante, bhagavato sutaṃ sammukhā paṭiggahitaṃ– ‘bhagavato, ānanda, sikhissa abhibhū nāma sāvako brahmaloke ṭhito sahassilokadhātuṃ sarena viññāpesī’ti. Bhagavā pana, bhante, arahaṃ sammāsambuddho kīvatakaṃ pahoti sarena viññāpetun”ti? “Sutā te, ānanda, sahassī cūḷanikā lokadhātū”ti? “Etassa, bhagavā, kālo; etassa, sugata, kālo! Yaṃ bhagavā bhāseyya. Bhagavato sutvā bhikkhū dhāressantī”ti. “Tenahānanda, suṇāhi sādhukaṃ manasi karohi, bhāsissāmī”ti. “Evaṃ, bhante”ti kho āyasmā ānando bhagavato paccassosi. Bhagavā etadavoca–
   “Yāvatā, ānanda, candimasūriyā pariharanti, disā bhanti virocanā, tāva sahassadhā loko. Tasmiṃ sahassadhā loke sahassaṃ candānaṃ, sahassaṃ sūriyānaṃ, sahassaṃ sinerupabbatarājānaṃ, sahassaṃ jambudīpānaṃ, sahassaṃ aparagoyānānaṃ, sahassaṃ uttarakurūnaṃ, sahassaṃ pubbavidehānaṃ, cattāri mahāsamuddasahassāni, cattāri mahārājasahassāni, sahassaṃ cātumahārājikānaṃ, sahassaṃ tāvatiṃsānaṃ sahassaṃ yāmānaṃ sahassaṃ tusitānaṃ, sahassaṃ nimmānaratīnaṃ, sahassaṃ paranimmitavasavattīnaṃ, sahassaṃ brahmalokānaṃ– ayaṃ vuccatānanda, sahassī cūḷanikā lokadhātu.
   “Yāvatānanda sahassī cūḷanikā lokadhātu tāva sahassadhā loko. Ayaṃ vuccatānanda, dvisahassī majjhimikā lokadhātu.
   “Yāvatānanda, dvisahassī majjhimikā lokadhātu tāva sahassadhā loko. Ayaṃ vuccatānanda, tisahassī mahāsahassī lokadhātu.
   “Ākaṅkhamāno, ānanda, tathāgato tisahassimahāsahassilokadhātuṃ sarena viññāpeyya, yāvatā pana ākaṅkheyyā”ti.
   “Yathā kathaṃ pana, bhante, bhagavā tisahassimahāsahassilokadhātuṃ sarena viññāpeyya, yāvatā pana ākaṅkheyyā”ti? “Idhānanda, tathāgato tisahassimahāsahassilokadhātuṃ obhāsena phareyya. Yadā te sattā taṃ ālokaṃ sañjāneyyuṃ, atha tathāgato ghosaṃ kareyya saddamanussāveyya. Evaṃ kho, ānanda, tathāgato tisahassimahāsahassilokadhātuṃ sarena viññāpeyya, yāvatā pana ākaṅkheyyā”ti.
   Evaṃ vutte āyasmā ānando (āyasmantaṃ udāyiṃ) etadavoca– “lābhā vata me, suladdhaṃ vata me, yassa me satthā evaṃmahiddhiko evaṃmahānubhāvo”ti. Evaṃ vutte āyasmā udāyī āyasmantaṃ ānandaṃ etadavoca– “kiṃ tuyhettha, āvuso ānanda, yadi te satthā evaṃmahiddhiko evaṃmahānubhāvo”ti? Evaṃ vutte bhagavā āyasmantaṃ udāyiṃ etadavoca– “mā hevaṃ, udāyi, mā hevaṃ, udāyi. Sace, udāyi, ānando avītarāgo kālaṃ kareyya, tena cittappasādena sattakkhattuṃ devesu devarajjaṃ kāreyya, sattakkhattuṃ imasmiṃyeva jambudīpe mahārajjaṃ kāreyya. Api ca, udāyi, ānando diṭṭheva dhamme parinibbāyissatī”ti. Dasamaṃ.
   Ānandavaggo tatiyo.
   Tassuddānaṃ–
   Channo ājīvako sakko, nigaṇṭho ca nivesako;
   Duve bhavā sīlabbataṃ, gandhajātañca cūḷanīti.
漢巴經文比對(莊春江作):
  「三千千大世間界」(tisahassī mahāsahassī lokadhātu),菩提比丘長老英譯為「千的三次方大世界系統」(a thousand-to-the-third-power great world system)。按:「三千千大世間界」,SA.426譯為「三千大千世界」,依經文內容,「三千千」並非「三百萬」(3x1000x1000),而是「十億」(1000x1000x1000)也就是「一千的三次方」;「二千中世界」(dvisahassī majjhimikā lokadhātu),「二千」指「一千的二次方」,SA.425譯為「中千世間界」;「千小世間界」(sahassī cūḷanikā lokadhātu)指「千世間界」(一千個太陽系),SA.424譯為「小千世界」。
  「會作音聲」(ghosaṃ kareyya),菩提比丘長老英譯為「能傳達他的聲音」(can convey his voice)。